Bài giảng môn Mạng máy tính (cập nhật 08/2006)
Mục đích của môn học: cơ bản về mạng máy tính, hiểu biết các lớp trong mô hình tham khảo OSI, hiểu biết mô hình TCP/IP, thiết kế mạng đơn giản.
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
BAØI GIAÛNG
MOÂN: MAÏNG MAÙY TÍNH
(caäp nhaät 08/2006)
Bieân soaïn: Nguyeãn Cao Ñaït
Email: [email protected]
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 1
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC
Muïc ñích cuûa moân hoïc :
Cô baûn veà maïng maùy tính.
Hieåu bieát caùc lôùp trong moâ hình tham khaûo OSI.
Hieåu bieát moâ hình TCP/IP.
Thieát keá maïng ñôn giaûn.
Taøi lieäu tham khaûo :
Computer Networks
Data Communications, Computer Networks and Open System
Baøi giaûng
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 2
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC
Chöông trình hoïc :
Lyù thuyeát : 11 buoåi
Thöïc haønh : 3 buoåi
Moät soá vaán ñeà khoâng ñöa vaøo chöông trình giaûng daïy :
Caùc khía caïnh veà thöông maïi : Saûn phaåm, nhaø cung caáp, giaù caû, caùc
heä ñieàu haønh maïng.
Laøm theá naøo ñeå mua, caáu hình vaø ñieàu khieån caùc thieát bò maïng.
Laøm theá naøo ñeå thieát keá vaø hieän thöïc caùc giao thöùc.
Thoâng tin lieân laïc :
E-mail : [email protected]
Ñieän thoaïi : 8647256-5200
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 3
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC
Chöông trình hoïc chi tieát :
Chöông 1 : Toång quan veà maïng maùy tính
Chöông 2 : Lôùp Physical
Chöông 3 : Lôùp Data Link
Chöông 4 : Lôùp Network
Chöông 5 : Lôùp Transport
Chöông 6 : Lôùp 5,6,7
Caùc chuyeân ñeà :
Toång quan veà TCP/IP
Quy trình xaây döïng maïng maùy tính
OÂn taäp
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 4
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
Toång quan veà maïng maùy tính
CHÖÔNG I
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 5
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
TỔNG QUAN VỀ MẠNG MÁY TÍNH
Thuaät ngöõ computer network ñeà caäp ñeán vieäc keát noái
nhöõng maùy tính hoaït ñoäng ñoäc laäp laïi vôùi nhau thoâng qua
moâi tröôøng truyeàn thoâng.
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 6
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
VÌ SAO PHẢI SỬ DỤNG MẠNG MÁY TÍNH
• Chia xẻ thoâng tin.
• Chia xeû phaàn cöùng vaø phaàn meàm.
• Hoã trôï vaø quaûn lyù taäp trung.
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 7
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
CÁC CẤU HÌNH MẠNG MÁY TÍNH
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 8
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
CÁC CẤU HÌNH MẠNG MÁY TÍNH
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 9
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
CÁC CẤU HÌNH MẠNG MÁY TÍNH
Caùc yeáu toá quyeát ñònh löïa choïn caáu hình maïng:
– Kích thöôùc cuûa toå chöùc.
– Möùc ñoä an toaøn.
– Möùc ñoä quaûn trò coù theå.
– Löu löôïng thoâng tin maïng.
– Nhu caàu söû duïng maïng cuûa ngöôøi duøng.
– Ngaân saùch maïng.
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 10
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MẠNG NGANG HÀNG
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 11
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MẠNG NGANG HÀNG
Caùc thoâng tin
– Coøn goïi laø workgroup, khoaûng 10 maùy tính hay nhoû hôn.
– Ngöôøi duøng coù theå chia xeû taøi nguyeân nhö taäp tin, maùy in.
– Ngöôøi duøng töï quaûn lyù maùy tính cuûa mình.
– Ñöôïc xaây döïng treân nhieàu heä ñieàu haønh.
– Reû tieàn.
Caùc vaán ñeà quan taâm
– Ngöôøi duøng caàn ñöôïc ñaøo taïo
– Caáu hình yeâu caàu cuûa caùc maùy tính
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 12
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MẠNG KHÁCH CHỦ (Server –based)
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 13
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MẠNG KHÁCH CHỦ (Server –based)
Caùc thoâng tin
– Caùc heä thoáng maùy chuû:
File & Printer Server
Application Server
Mail Server
Directory Service Server
…
– Giôùi haïn maïng chuû yeáu do cô sôû haï taàng maïng.
– Quaûn lyù taäp trung.
– Ñaét tieàn.
Caùc vaán ñeà quan taâm
– Trình ñoä vaø kinh nghieäm cuûa ngöôøi quaûn trò maïng: an toaøn maïng, sao
löu, döï phoøng, …
– Caáu hình vaø khaû naêng môû roäng cuûa caùc heä thoáng maùy chuû.
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 14
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology)
Topology laø gì ?
– Sô ñoà boá trí caùc maùy tính, moâi tröôøng truyeàn vaø caùc thaønh phaàn
khaùc cuûa maïng.
– Tham chieáu ñeán thieát keá maïng.
– Caùc töø khoùa lieân quan: Physical layout, Design, Diagram, Map
– Cô baûn döïa treân phaân loaïi keânh truyeàn.
Taàm aûnh höôûng:
– Loaïi thieát bò maïng caàn thieát.
– Khaû naêng cuûa caùc thieát bò maïng.
– Khaû naêng phaùt trieån maïng trong töông lai.
– Cô caáu quaûn trò maïng
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 15
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology)
Phaân loaïi keânh truyeàn :
– Caùc keânh truyeàn daïng ñieåm ñieåm (point to point channels).
– Keânh truyeàn daïng ña truy caäp ( multiaccess channels hay
broadcast channels).
Point to Point Broadcast
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 16
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology)
Multiaccess :
– Moät keânh lieân laïc coù theå ñöôïc duøng chung cho
nhieàu maùy khaùc nhau treân maïng.
– Moïi maùy treân keânh chung ñoù coù theå nhaän ñöôïc moïi
goùi thoâng tin treân ñoù.
– Khi laáy thoâng tin vaøo thì caùc maùy seõ phaûi kieåm tra
ñòa chæ cuûa mình vaø ñòa chæ trong packet
– Khi muoán truyeàn thoâng tin thì caùc maùy phaûi tranh
chaáp ñöôøng truyeàn theo moät phöông thöùc naøo ñoù.
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 17
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology)
Point to point :
– Store-and-forward hay packet switched.
– Haàu heát nhöõng maïng dieän roäng duøng cô cheá
naøy.
Caùc topology cô baûn :
– Bus
– Star
– Ring
– Mesh
Vaán ñeà quan taâm :
– Döïa treân caùc tieâu chí naøo ñeå choïn topology ?
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 18
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology)
Star Ring Tree
Ring
Bus Ring Satellite
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 19
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG
– LANs (Local Area Networks)
Coù giôùi haïn veà ñòa lyù.
Toác ñoä truyeàn duõ lieäu khaù cao.
Moät toå chöùc quaûn lyù.
Nhöõng kyõ thuaät thöôøng duøng :
– Ethernet : 10/100/1000 Mbps,
– Token Ring : 16 Mbps
– FDDI : 100 Mbps
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 20
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG
Local-Area Network
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 21
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG
– MANs(Metropolitan Area Networks)
Coù kích thöôùc vuøng ñòa lyù lôùn hôn LAN tuy nhieân nhoû hôn
WAN.
Moät toå chöùc quaûn lyù.
Thöôøng duøng caùp ñoàng truïc, caùp quang hay soùng ngaén.
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 22
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG
– WANs (Wide Area Networks)
Chuùng thöôøng laø söï keát noái nhieàu LANs.
Khoâng coù giôùi haïn veà ñòa lyù.
Toác ñoä truyeàn döõ lieäu khaù thaáp.
Nhieàu toå chöùc quaûn lyù.
Truïc chính thöôøng duøng keânh truyeàn ñieåm ñieåm
Nhöõng kyõ thuaät thöôøng duøng :
– Caùc ñöôøng daây ñieän thoaïi.
– Truyeàn thoâng baèng veä tinh.
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 23
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG
Wide-Area Network
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 24
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG
– Internet:
Moät heä thoáng maïng cuûa caùc maïng maùy tính ñöôïc keát noái
vôùi nhau qua heä thoáng vieãn thoâng treân phaïm vi toaøn theá giôùi
nhaèm trao ñoåi thoâng tin.
Internet
DSL
Cable
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 25
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG
Caùc chủ thể tham gia hoạt động Internet
– Bậc cơ sở
Người sử dụng dịch vụ Internet
– Bậc trung chuyển
Nhà cung cấp dịch vụ Internet (Internet Service Provider -
ISP)
– Bậc treân cuøng :
Nhaø cung cấp kết nối mạng Internet (Internet Access Provider
– IAP / IXP)
– Ở Việt Nam thì sao ?
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 26
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG
Caùc loaïi keát noái vaät lyù ñeán Internet
– Keát noái chuyeân duøng
Kết nối trực tuyến (online), 24/24
Duøng ñöôøng thueâ bao (leased line)
Sử dụng ở trường học, viện nghieân cứu …
Ñaùng tin caäy.
Chi phí cao.
Main Office
Cable
ISP/IXP
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 27
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG
Caùc loại kết nối vật lyù đến Internet
– Kết nối tạm thời
Những kết nối thông qua line điện thoại.
Rẻ tiền, xu hướng lựa chọn hiện nay (ADSL).
PSTN
Router/Modem ISDN
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 28
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL
Giao thöùc (Protocol):
– Qui taéc caùc thaønh phaàn lieân laïc nhau.
– Caàn quan taâm:
Ñònh daïng hay thöù töï cuûa message trao ñoåi.
Haønh ñoäng khi nhaän message
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 29
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL
Lôùp (Layer) :
SD
P110
Profess ional Workstation 5000
Write a letter
Translate letter to
another language
Put letter into an envelope
and address it
Put letter in mailbox
Sorting at Post Office
Monitoring sorted mail
on conveyor
Letter goes on truck
for delivery
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 30
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL
Moâ hình tham khaûo OSI:
user
Application
Interoperability 7
Presentation
6
Session Logical connection
5
Interconnectivity
Transport
4 Remote connection
Network
3
Data Link
2 Local connection
Physical
1
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 31
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL
Headers vaø trailers :
– Moãi lôùp caàn theâm vaøo caùc thoâng tin ñieàu khieån theo thöù töï ñeå thöïc
hieän coâng vieäc cuûa noù. Sau ñoù toaøn boä seõ ñöôïc gôûi xuoáng lôùp thaáp
hôn.
– Lôùp ngang haøng khi nhaän ñöôïc thoâng tin seõ söû duïng caùc thoâng tin
ñieàu khieån naøy.
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 32
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL
Cô cheá trao ñoåi thoâng tin
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 33
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL
Ñònh daïng thoâng tin
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 34
Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM
TỔNG KẾT
Khaùi nieäm veà maïng maùy tính.
ÖÙng duïng cuûa maïng maùy tính.
Caùc caáu hình maïng vaø topology.
Moät soá thuaät ngöõ thoâng duïng.
Khaùi nieäm veà giao thöùc, lôùp, moâ hình OSI, …
Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 35
