Bài 3: Thoát hơi nước
Lượng nước cây sử dụng và vai trò của nó trong cây:
Khoảng 98% lượng nước mà rễ cây hấp thụ được bị mất đi qua con đường thoát hơi nước.Chỉ có 2% lượng nước đi qua cây được sử dụng để tạo môi trường cho các hoạt động sống, trong đó có chuyển hóa vật chất, tạo vật chất hữu cơ cho cơ thể.
Caâu 1: Nêu thành phần của dịch mạch gỗ?
Câu 2: Thành phần dịch mạch rây?
Caâu 3 : Nếu một ống mạch gỗ bị tắc, dòng mạch
gỗ trong ống đó có thể tiếp tục đi lên được
không, vì sao?
Bài trước chúng ta đã bàn về sự vân chuyển
các chất trong cây.
Ngoài ý nghĩa trên, thoát hơi nước có quan
ngh
trọng cho cây không, và thoát nước như
thế nào?
CÁC BẠN HÃY CÙNG NHÓM 3 TÌM
HIỂU NHÉ
I.VAI TRÒ CỦA QÚA TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
1) Lượng nước cây sử dụng và vai trò của nó trong cây:
Khoảng 98% lượng nước mà rễ cây hấp thụ được bị
mất đi qua con đường thoát hơi nước.Chỉ có 2%
lượng nước đi qua cây được sử dụng để tạo môi
trường cho các hoạt động sống, trong đó có chuyển
hóa vật chất, tạo vật chất hữu cơ cho cơ thể.
2) Vai trò của quá trình thoát hơi nước đối vớ đời
2) Vai tr
sống của cây:
Quan sát hình sau để trả lơi câu hỏi :
Quan
Vai trò của quá trình thoát hơi nước?
- Thoát hơi nước:là động lực đầu tiên của dòng mạch
gỗ có vai trò vận chuyển nước và ion khoáng lên
cao, tạo môi trường liên kết các bộ phận…)
Quan sát hình, vai trò khí khổng ?
Khí khổng mở cho khí CO2 khuếch tán vào lá cung cấp
Kh khu
cho quá trình quang hợp
TÓM LẠI: VAI TRÒ CỦA THOÁT HƠI NƯỚC
Thoát hơi nước:là động lực đầu tiên của dòng mạch gỗ
có vai trò vận chuyễn nước và ion khoáng lên cao,
tạo môi trường liên kết các bộ phận…)
Khí khổng mở cho khí CO2 khuếch tán vào lá cung cấp
khu
cho quá trình quang hợp
Giúp hạ nhiệt độ của lá cây vào những
ngày nắng nóng đảm bảo các quá trình sinh lí xảy
ra bình thường.
Lớp cutin
Tế bào biểu bì
Tế bào mô giậu
Lục lạp
Không bào
Nhân
Sự di chuyển của nước
Gân lá
Sự di chuyển của saccarôzơ
Tế bào mô xốp
Tế bào khí khổng
Vậy cây thoát hơi nước chủ yếu
qua bộ phận nào ?
Cây thoát hơi nước chủ yếu qua lá
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
1.Lá là cơ quan thoát hơi nước:
Cấu tạo lá thích nghi với chúc năng thoát hơi nước
Thí nghiệm: 1859, Gareau đã thiết kế
dụng cụ (hình 3.2 ) để đo lượng hơi nước
thoát ra qua hai mặt của lá.
Kết quả thực nghiệm
Tên cây Mặt lá Số lượng Thoát hơi
Khí khổng / nước
mm2 ( mg/ 24 giờ)
Cây thược Mặt trên 22 500
dược
Mặt dưới 30 600
Cây đoạn Mặt trên 0 200
Mặt dưới 60 490
Cây Mặt trên 0 0
thường
Mặt dưới 80 180
xuân
Sau khi xem bảng 3 hãy trả lời các câu hỏi sau :
Sau
+ Những số liệu nào trong bảng cho phép khẳng
Nh
định rằng số lượng khí khổng có vai trò quan trọng
trong sự thoát hơi nước của lá cây?
Mặt dưới có nhiều khí khổng hơn mặt trên nên có
cường độ thoát hơi nước cao hơn ở cả 3 loài cây.
+ Vì sao mặt trên của lá cây đoạn không có khí
khổng nhưng vẫn có sự thoát hơi nước?
Chứng tỏ: hơi nước có thể khuếch tán qua
Ch
bề mặt lá . Trường hợp này gọi là thoát
hơi nước qua cutin.
Vậy xin cho nhóm 3 biết những cấu trúc nào tham gia
vào quá trình thoát hơi nước của lá ?
Qua khí khổng và cutin
Qua
Vậy:
Các tế bào biểu bì của lá tiết ra lớp cutin. Lớp này bao
phủ toàn bộ bề mặt của lá trừ khí khổng
Cây thường xuân và
nhiều loài cây gỗ
khác + loài cây sống
trong sa mạc ở biểu
bì trên không có khí
khổng nhưng có lớp
cutin dày và không
thoát hơi nước qua
mặt trên của lá
2.Hai con đường thoát hơi nước: qua khí khổng
và qua cutin
Cây thoát hơi nước chủ yếu qua khí khổng, do đó sự
điều tiết độ mở của khí khổng là quan trọng nhất
Sự đóng mở khí khổng phụ thuộc vào hàm lượng nước
trong các tế bào khí khổng
Khi no nước, khí khổng mở
Khi mất nước khí khổng đóng
Thoát hơi nước qua cutin trên biểu bì lá: lớp cutin
càng dày, thoát hơi nước càng giảm và ngược lại
Hình 3.4 (Khí khổng)
Cơ chế hoạt động của khí khổng?
