Bài 16: Tiêu hóa động vật ăn thực vật
Với cấu tạo như trên thì thức ăn được tiêu hoá cơ học như thế nào? Quá trình tiêu hoá cơ học chủ yếu diễn ra ở miệng và dạ dày. Để hiểu được nội dung này các em hoàn thành phiếu học tập sau:
BÀI 16. TIÊU HOÁ (tiếp theo)
IV. TIÊU HOÁ Ở ĐỘNG VẬT ĂN
IV.
1. Biến đổi cơ họTHỰC VẬT
c
? Thức ăn được biến đổi cơ học ở những bộ phận nào là chủ yếu?
* Diễn ra chủ yếu ở khoang miệng, dạ dày và một phần ở ruột.
? Hãy kể tên một số đại diện của nhóm động vật nhai lại, động vật
có dạ dày đơn, động vật ăn hạt?
Nhai lại: Trâu, bò, …
Nhóm động vật Có dạ dày đơn: Thỏ, ngựa, …
Ăn hạt: Chim, gà, …
a. Cấu tạo cơ quan tiêu hóa của động vật ăn thực vật
C
Hình: Ống tiêu hoá của động vật ăn thực vật
A.Răng và xương sọ trâu; B.Dạ dày và ruột thỏ; C.Dạ dày 4 ngăn của trâu
Với cấu tạo như trên thì thức ăn
được tiêu hoá cơ học như thế nào?
Quá trình tiêu hoá cơ học chủ yếu
Qu
diễn ra ở miệng và dạ dày. Để hiểu
được nội dung này các em hoàn
thành phiếu học tập sau:
C
Hình: Ống tiêu hoá của động vật ăn thực vật
A.Răng và xương sọ trâu; B.Dạ dày và ruột thỏ; C.Dạ dày 4 ngăn của trâu
b. Tiêu hoá cơ học ở động vật ăn thực vật
Nhóm ĐV ĐV nhai lại ĐV có dạ dày đơn ĐV ăn hạt
Cơ quan
- Dùng lưỡi rật cỏ, nhai sơ - Thức ăn được - Thức ăn được
qua rồi nuốt ngay vào dạ cỏ. nhai kĩ một lần rồi mổ, không nhai
Miệng - Thức ăn được ợ lên nhai nuốt vào dạ dày và nuốt ngay
lại. vào diều.
- Thức ăn từ dạ cỏ được - Thức ăn được - Nghiền nát
chuyển sang dạ tổ ong, sau nghiền, nhào trộn thức ăn và
đó ợ lên miệng nhai lại, rồi và ngấm đều dịch thấm dịch vị.
được chuyển xuống dạ lá tiêu hoá.
Dạ dày sách, cuối cùng chuyển
vào dạ múi khế và tại đây
thức ăn được nghiền nát và
nhào trộn dịch vị.
Dạ dày ĐV nhai lại
Daï coû
Daï toå ong
Daï laù saùch
Daïmuùi kheá
2. Biến đổi hóa học, sinh học
a. Ở động vật nhai lại.
- Cấu tạo dạ dày: 4 ngăn
+ D ạ cỏ
+ Dạ tổ ong
+ Dạ lá sách
+ Dạ múi khế
Dạ cỏ Dạ tổ ong
Thức ăn Miệng
Miệng ( nhai lại ) Dạ lá sách Dạ múi
khế
Daï coû
Daï toå
ong
Daï laù saùch
Daïmuùi kheá
- Quá trình: Thức ăn → dạ cỏ, thức ăn được nhào trộn với nước bọt, VSV phát triển → dạ
tổ ong, ợ lên nhai lại, cùng VSV → dạ lá sách → dạ múi khế, thức ăn cùng VSV, chịu tác
dụng HCl, enzim trong dịch vị → prôtêin.
b. ĐV có dạ
Dạ dày
dày đơn :
- Dạ dày 1
ngăn
- Nhai kĩ
- Tiêu hoá
Xenlulôzơ
diễn ra ở
manh tràng
( ruột tịt)
Ống tiêu hoá của Thỏ
Ruột già :
Manh tràng Manh tràng
phát triển ,
có nhiều
VSV sống
cộng sinh
tiêu hoá
Xenlulôzơ Ruột già
( tiêu hoá
sinh học )
Ống tiêu hoá của Thỏ
b. Ở động vật có dạ dày đơn.
- Xenlulozơ trải qua quá trình biến đổi sinh học nhờ VSV (ruột tịt).
c. Chim ăn hạt, gia cầm
* Cấu tạo: Thực quản, diều, dạ dày tuyến, dạ dày cơ, gan, tụy, ruột non, ruột già, huyệt.
* Quá trình:
- Thức ăn → dạ dày tuyến (tiết dịch tiêu hóa), dạ dày cơ (nghiền nát, thấm dịch vị)
→ Thức ăn → ruột, thức ăn biến đổi nhờ các enzim tiết ra từ tuyến gan, tụy, ruột.
Ống tiêu hoá của động vật
Thuù aênTV
Thuù aên thòt
Ruột non
* Câu hỏi thảo luận:
?1: Bê và nghé chỉ bú sữa, vậy sữa có được đưa vào dạ cỏ không?
?2: Tại sao thỏ cũng ăn thực vật nhưng dạ dày chỉ có một ngăn?
?3: Vì sao trong mề của gà lại có sỏi, đá?
* Đáp án
1. Ở bê, nghé sữa được chuyển thẳng qua dạ lá sách vào dạ múi
khế, không vào dạ cỏ do rãnh thực quản hình lòng máng bắt đầu
từ thượng vị đến lỗ thông tổ ong lá sách.
2. Thỏ là thú chạy nhanh, thường nhai kỹ thức ăn ở miệng rồi mới
đưa xuống dạ dày để tiêu hoá tiếp nên dạ dày chỉ có một ngăn
3. Trong mề gà có sỏi đá là do thức ăn cứng lại không được nhai ở
miệng nên cần các viên sỏi đá nghiền thức ăn trong mề.
Nhóm ĐV
ĐV nhai lại ĐV có dạ dày đơn ĐV ăn hạt
Cơ quan`
- Không có răng cửa - Bộ răng có đủ ba - Không có răng.
loại nhưng không - Mỏ được bọc
và răng nanh.
nhọn, răng hàm to. sừng.
Miệng - Răng hàm có bề
- Lưỡi hoá sừng.
mặt rộng, nhiều nếp,
men răng cứng.
- To, có 4 ngăn: Dạ
To, ng - Nhỏ, chỉ có 1 ngăn - Gồm hai phần:
cỏ, dạ tổ ong, dạ lá gồm hai phần: Dạ dày tuyến và
Dạ dày sách, dạ múi khế. thượng vị và hạ vị. dạ dày cơ có vách
dày.
- Dài, giữa ruột non
gi
- Dài, to gồm hai - Nhỏ, dài, manh
to
và ruột già có manh
phần: Ruột non và tràng không phát
tràng lớn có nhiều
ruột già. triển.
nếp xoắn.
Ruột - Ruột già không
- Ruột thẳng: Trữ phân hoá thành
phân và hấp thụ lại ruột thẳng, không
nước. có nơi trữ phân.
