36 kế nhân hòa ( Phần 3)
Mục đích cuối cùng của ứng biến là khiến cho ta luôn luôn ở vị trí chủ động nắm được động thái phát triển của sự việc để thực hiện được mục tiêu đã định. Cụ thể, ứng biến có hai công dụng: một là giữ được chủ động, hai là biến bị động thành chủ động.
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 1
Muåc luåc
Kïë 25. Kïë ûáng biïën..................................................................................... 3
1. Kheáo noái sûãa sai.................................................................................. 4
2. Xem gioá beã laái tuây cú ûáng biïën .......................................................... 7
3. Trong ûáng biïën àûáng àêìu laâ sûå hoám hónh haâi hûúác ...................... 11
4. Hû maâ laâm ra veã thûåc, nhûúåc maâ laâm ra veã cûúâng....................... 14
5. Cêìm lïn àûúåc boã xuöëng àûúåc ........................................................... 16
Kïë 26. kïë giaã ngu ..................................................................................... 20
1 . Hoa phaãi nûãa núã, rûúåu phaãi nûãa say............................................. 20
2. Yïëu lônh tuáy quyïìn: hònh say maâ thêìn khöng say........................ 23
3. Trong àaåi ngu êín taâng àaåi trñ.......................................................... 26
4. Giaã vúâ khöng biïët, lúâi noái caâng hay................................................. 30
Kïë 27. Kïë baán khön maâ ùn...................................................................... 32
1 . Vûâa chiïëm àûúåc lúåi dïî daâng vûâa àûúåc loâng ngûúâi ........................ 32
2. Mña ngoåt caã hai àêìu.......................................................................... 36
3. Diïîn vai ngûúâi bõ haåi ........................................................................ 37
4. Thuêåt mua nhên têm khöng mêët tiïìn ........................................... 39
5. Viïåc nhoã àûúåc nhên lúán .................................................................... 41
Kïë 28. Kïë löå xêëu ....................................................................................... 45
1. Löå möåt xêëu che trùm xêëu................................................................. 45
2. Daám löå böå mùåt thêåt Lû Sún ............................................................. 48
3. Gioãi phaát huy súã àoaãn cuãa mònh ..................................................... 50
4. Löå sú húã múâi öng vaâo quan taâi ......................................................... 51
Kïë 29. Kïë phaãn phaáo ............................................................................... 53
1. Laâm ngûúâi khöng thïí luác naâo cuäng àön hêåu ................................. 53
2. Laâm cho ngûúâi chïë giïîu ta laåi bõ nhuåc............................................ 55
Kïë 30. Kïë phaãn ngûä ................................................................................. 58
1. YÁ chñnh diïån lúâi phaãn diïån laâ kñnh phoáng àaåi hoang àûúâng........ 58
2. Lúâi noái phaãn diïån chêm choåc cay àùæng hún ................................... 61
3. Mùæng yïu........................................................................................... 64
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 2
4. Chúá nhêìm lúâi mùæng thaânh lúâi khen................................................ 69
Kïë 31. Kïë beâ àaãng.................................................................................... 71
1. Gian nõnh cuäng coá beâ àaãng cuâng sinh tûã........................................ 71
2. Xêy dûång möåt quan hïå hûäu duång ................................................... 73
3. Thñch ûáng vúái voâng giao tïë múái ....................................................... 76
Kïë 32. Kïë àe doåa ...................................................................................... 80
1. Mûúån gûúm phaáp luêåt ...................................................................... 80
2. Duâng aáp lûåc têm lyá khiïën àöëi phûúng löå chên tûúãng.................... 83
3. Luác àoá vö thanh thùæng hûäu thanh.................................................. 85
Kïë 33. Kïë xuöëng àaâi................................................................................. 88
1 . Kyâ thûåc àaâi cuäng khöng khoá xuöëng............................................... 88
2. Àïí cho ngûúâi ta coá àûúâng xuöëng àaâi, cûáu vaän tònh thïë nhû cûáu
hoãa .......................................................................................................... 88
3. Lêëy laåi thïí diïån ................................................................................. 91
Kïë 34 Kïë aám thõ ....................................................................................... 95
1. Lúâi noái nghe thanh, chiïng tröëng nghe êm.................................... 95
2. Dô nhu khùæc cûúng, che giêëu chöî lúåi haåi cuãa mònh ....................... 96
3. Laâm beä mùåt ngûúâi ta vûâa àuã thò thöi ............................................. 99
Kïë 35. Kïë àaâm phaán .............................................................................. 103
1 . Àaâm phaán laâ möåt cuöåc àoå sûác nhêîn naåi ...................................... 103
2. Àaåo àaâm phaán laâ nhêët xûúáng nhêët hoåa ....................................... 104
3. Àiïím àïën huyïåt àaåo thò dûâng........................................................ 107
4. Möåt bûúác luâi hai bûúác tiïën ............................................................. 110
Kïë 36. Kïë thùm doâ ................................................................................. 113
1 . Phûúng phaáp doâ àûúâng ................................................................. 113
2. Hoåc àûúåc caách quanh co cûáu nhaâ .................................................. 115
3. Caâng ài voâng quanh caâng ñt vêëp àinh .......................................... 116
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 3
Kïë 25. Kïë ûáng biïën
Laâm thïë naâo thñch ûáng khi quan hïå àöåt biïën?
Trong cuöën Haåc lêm ngoåc löå, Lêm Sûå chi trñ cuãa La Àaåi Kinh
thúâi Töëng coá viïët: "Àaåi phaâm khi laâm viïåc lúán hay nhoã àïìu phaãi coá trñ.
Trñ laâ gò? Tuây cú ûáng biïën duâng àïí giaãi quyïët sûå kiïån". Vïì yá nghôa
nhêët àõnh naâo àoá, ngûúâi coá trñ laâ ngûúâi coá thïí tuây cú ûáng biïën theo gioá
beã.
Muåc àñch cuöëi cuâng cuãa ûáng biïën laâ khiïën cho ta luön luön úã võ
trñ chuã àöång nùæm àûúåc àöång thaái phaát triïín cuãa sûå viïåc àïí thûåc hiïån
àûúåc muåc tiïu àaä àõnh. Cuå thïí, ûáng biïën coá hai cöng duång: möåt laâ giûä
àûúåc chuã àöång, hai laâ biïën bõ àöång thaânh chuã àöång.
Trong cuöåc söëng coá thïí chia thaânh 4 tònh huöëng ûáng biïën:
1 Nghô xa. Ngûúâi khöng nghô xa têët coá hoåa gêìn. Nghô xa laâ möåt
loaåi ûáng biïën coá yá nghôa chiïën lûúåc nhêët. Möåt con ngûúâi nhòn xa thêëy
röång lêëy àûúåc, boã àûúåc, co àûúåc, duöîi àûúåc múái tranh thuã chuã àöång
àûúåc.
2. Lo gêìn. Nghô khöng àûúåc xa têët sinh lo gêìn. Thêåm chñ coá khi
nghô xa mûu sêu nhûng do hoaân caãnh khaách quan thay àöíi bêët trùæc
thò cuäng khoá traánh khoãi lo gêìn. Vñ duå do thiïn chuyïín cöng taác maâ
hoaân caãnh trúã thaânh xa laå.
3. Giaãi nguy. Khöng giaãi quyïët àûúåc lo gêìn têët thaânh hoåa gêëp,
cho nïn giaãi nguy laâ möåt loaåi ûáng biïën trong möåt caãnh ngöå nhêët àõnh.
ÛÁng biïën giaãi nguy bùçng trûúng thanh thïë, hoùåc lêëy cöng laâm thuã,
phaáp cuå thïí. Noái chung, ûáng biïën giaãi nguy phaãn aãnh roä mûu trñ vaâ
khaã nùng ûáng biïën cuãa möåt con ngûúâi
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 4
4.Tuây cú. Àêy laâ trong möåt tònh caãnh ön hoâa maâ. tuây cú haânh sûå,
xûã thïë thöng suöët biïën hoáa. Àoá laâ biïíu hiïån chuã yïëu cuãa trònh àöå thao
tuáng loâng ngûúâi trong giao tïë cuãa möåt con ngûúâi. Búãi vêåy loaåi ûáng biïën
naây seä laâ troång àiïím giúái thiïåu sau àêy.
1. Kheáo noái sûãa sai
Àaåi thaái giaám Lyá Liïn Anh laâ ngûúâi cú trñ kheáo noái, gioãi laâm àeåp
loâng Tûâ Hi Thaái hêåu. Taâi cú trñ cuãa öng àaä nhiïìu lêìn giaãi vêy cho Tûâ
Hi Thaái hêåu vaâ thuöåc haå. Tûâ Hi thñch xem Kinh kõch thûúâng ban
thûúãng nhûäng ên huïå nho nhoã cho keáp haát. Möåt höm sau khi xem keáp
haát nöíi tiïëng laâ Dûúng Tiïíu Lêu biïíu diïîn, baâ goåi keáp haát naây àïën
trûúác mùåt chó mêm baánh sûäa trïn baân baão rùçng: "Ta ban cho ngûúi têët
caã mang ài!"
Dûúng Tiïíu Lêu khêëu àêìu taå ún nhûng khöng muöën baánh sûäa
beân caã gan têu rùçng: "Khêëu àêìu taå ún thaái hêåu, nhûng nhûäng vêåt quñ
giaá naây nö taâi khöng daám nhêån, xin thaái hêåu röång loâng ban cho möåt
chûä. "
Tûâ Hi àang vui nïn khöng giêån, noái rùçng: "Ngûúâi muöën caái gò?”
Dûúng Tiïíu têu khêëu àêìu têu rùçng: "Laäo Phêåt gia phuác lúán bùçng
trúâi, phaãi chùng coá thïí cho nö taâi möåt chûä?”
Tûâ Hi cao hûáng sai thaái giaám mang buát mûåc àïën vêîy tay viïët
möåt chûä Phuác.
Tiïíu Vûúng gia àûáng bïn caånh thêëy chûä cuãa Tûâ Hi viïët beân noái
nho nhoã rùçng: "Chûä Phuác böå Thõ chûä khöng phaãi böå Y cú.”
Dûúng Tiïíu Lêu thêëy Tûâ Hi viïët sai, nïëu nhêån mang vïì e ngûúâi
khaác àaâm tiïëu, haá khöng phaãi mùæc töåi khi quên hay sao. Nïëu khöng
nhêån lêëy cuäng khöng àûúåc vò Tûâ Hi seä nöíi giêån cheám àêìu ngay. Lêëy
cuäng khöng àûúåc, khöng lêëy cuäng khöng àûúåc. Dûúng Tiïíu Lêu thaáo
möì höi höåt.
Khöng khñ trúã nïn cùng thùèng. Tûâ Hi cuäng caãm thêëy theån, vûâa
khöng muöën Dûúng Tiïíu Lêu nhêån lêëy vûâa khöng tiïån giûä laåi.
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 5
Lyá Liïn Anh àûáng bïn caånh nhanh trñ cûúâi ha ha noái: "Phuác cuãa
Laäo Phêåt gia àïìu hún moåi ngûúâi trïn àúâi möåt "àiïím"" (Chûä Phuác cuãa
Tûâ Hi viïët böå Y laâ so vúái böå Thõ thïm möåt chêëm tûác möåt àiïím). Dûúng
Tiïíu Lêu vûâa nghe noái thïë thoùæt nghô ra beân vöåi vaâng khêëu àêìu têu
rùçng: " Laäo Phêåt gia phuác nhiïìu àêy laâ phuác hún ngûúâi nö taâi laâm sao
daám lônh". Tûâ Hi àang sùæp nöíi giêån, nghe noái thïë beân thuêån gioá beã laái
cûúâi noái rùçng: “Àûúåc röìi, höm sau seä ban cho ngûúi". Nhû vêåy lúâi noái
khaão cuãa Lyá Liïn Anh àaä giaãi vêy cho hai ngûúâi.
Lyá Liïn Anh ûáng biïën kheáo úã chöî: sûãa sai thaânh khöng sai khiïën
cho chûä Phuác viïët sai thaânh Tûâ Hi cöë yá viïët khaác chûá khöng phaãi viïët
sai vò sú suêët, vûâa gúä thïí diïån vûâa ninh Tûâ Hi maâ laåi vûâa giuáp Dûúng
Tiïíu Lêu thoaát naån. Lyá Liïn Anh ûáng biïën vûâa nhanh vûâa kheáo. Dûúái
àêy laâ möåt vñ duå khaác.
1. Sûãa sai bùçng phaát huy caái sai.
Trong khi diïîn thuyïët têët phaãi àaåt àûúåc hiïåu quaã taåi chöî. Nhûng
nïëu àöåt nhiïn xaãy ra nhiïîu loaån naâo àoá thò coá thïí khiïën cho diïîn giaã
nhêët thúâi khöng khöëng chïë àûúåc ngön ngûä noái sai khiïën cho lêm vaâo
caãnh quêîn baách. Trong tònh huöëng àoá, diïîn giaã phaãi sûã duång phûúng
phaáp sûãa sai bùçng caách phaát huy caái sai ra yá múái giaãi thoaát khoãi bïë
tùæc vaâ àaåt àûúåc hiïåu quaã tûác thúâi taåi chöî. Vñ duå coá möåt ngûúâi dêîn
chûúng trònh tham gia lïî ra mùæt cuãa àoaân Kinh kõch Sû Tûã Lêu àaão
Haãi Nam do sú suêët àaä giúái thiïåu öng Nam Tên Yïën, bñ thû àaãng uãy
Haãi Nam Sû phaåm hoåc viïån thaânh "tiïíu thû" laâm cho caã höåi trûúâng
naáo loaån lïn. Cö dêîn chûúng trònh beân chên thaânh xin löîi Nam Tên
Yïën vaâ noái rùçng: "Tïn cuãa Thuã trûúãng thêåt laâ àêìy yá thú laâm töi nhúá
àïën hai cêu thú: "Cûåu thúâi Vûúng Taå àûúâng tiïìn yïën, phi nhêåp têìm
thûúâng baách tñnh gia". (Chim yïën ngaây xûa trong dinh Vûúng Taå nay
bay vaâo nhaâ baá lñnh). Thêåt laâ möåt bûác tranh tuyïåt myä giöëng nhû
quang caãnh höm nay. Kinh kõch xûa nay vöën lûu haânh úã
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 6
phûúng bêëc maâ bêy giúâ Kinh kõch tûâ phûúng bùæc xuöëng phûúng nam,
vûúåt qua eo biïín Quyânh Chêu bay àïën Haãi Nam vaâ laâm töí úã àêy. Haá
chùèng phaãi laâ möåt bûác tranh tuyïåt myä hay sao?"
Khaã nùng ûáng biïën cuãa cö dêîn phûúng trònh naây quaã khiïën cho
moåi ngûúâi thaán phuåc. Sau khi cö toã lúâi xin löîi do thêëy chûä Yïën trong
tïn cuãa thuã trûúãng maâ sinh ra y thú àeåp röìi dêîn ra cêu chuyïån sinh
á
àöång bùæt nuöìn tûâ sai soát cuãa mònh diïîn àaåt möåt caách àêìy chêët thú.
Phûúng thûác sûãa sai bùçng phêëp thay caái sai naây àûúåc toaân böå quan
chuáng vöî tay raâo raâo, nhiïåt tònh taán thûúãng laâ àiïìu têët nhiïn.
2. Lêëy àuáng suãa sai.
Trong khi diïîn thuyïët, diïîn giaã do quaá cùng thùèng hay kñch
àöång maâ lúä lúâi. Trong tònh huöëng naây, diïîn giaã chúá vò thïí diïån maâ laâm
ngûúâi ai cuäng khöng traánh àûúåc sai soát. Têët nhiïn laâ noái laåi möåt lêìn
bùçng ngön tûâ chñnh xaác àïí caãi chñnh chöî lúä lúâi noái sai. Nïëu nhû trong
tònh hònh cho pheáp maâ biïån luêån sûå khaác biïåt cuãa lúâi noái sai vúái lúâi
noái àuáng thò coá thïí gêy êën tûúång sêu sùæc hún nûäa àöëi vúái thñnh giaã. Vñ
duå, möåt võ chuã nhiïåm khoa cuãa trûúâng sû phaåm noå núái chuyïån vúái hoåc
sinh múái vaâo khoa àaä noái raâng: "Caác baån hoåc sinh, chuác moåi ngûúâi
moåi sûå töët laânh. Caác baån tûâ böën phûúng vïì trûúâng sû phaåm bùæt àêìu
cuöåc söëng hoåc têåp múái, nhêët àõnh seä chuyïn cêìn hoåc têåp tiïën böå khöng
á
ngûâng. Tûúng lai hy voång möîi baån seä trúã thaânh giaáo viïn tiïíu hoåc
mêîu mûåc. Khöng, phaãi noái hy voång tûúng lai möîi baån àïìu thaânh giaáo
viïn tiïíu hoåc mêîu mûåc búãi vò hy voång àoá laâ hiïån thûåc. Àiïìu töi muöën
diïîn àaåt laâ têëm chên tònh cuãa töi luác naây àöëi vúái caác baån, chuác caác
baån sau naây seä bûúác lïn buåc giaãng hoaân thaânh chûác
traách vinh quang nhêët”.
Võ chuã nhiïåm khoa naây nhanh choáng nhêån thêëy àaä noái nhêìm
“hy voång tûúng lai" thaânh "tûúng lai hy voång" nïn kõp thúâi sûãa àöíi laåi
möåt caách kheáo leáo. Nhû vêåy vûâa thûâa nhêån lúä lúâi noái sai, vûâa giaãi
thñch lyá do nhûng khöng nhûäng khöng gêy ra khoá chõu maâ laåi coá taác
duång töët. Thêåt laâ möåt phûúng phaáp böí cûáu saáng suöët.
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 7
3. Biïën sai thaânh àuáng.
Khi tûác thúâi phaát biïíu yá kiïën thò möåt khi diïîn giaã phaát hiïån noái
sai thûúâng coá têm lyá cùng thùèng, caãn trúã doâng tû duy, thêåm chñ
khöng thïí tiïëp tuåc noái nûäa. Nïëu ruãi ro xaãy ra tònh huöëng naây, diïîn
giaã nïn lêåp tûác biïån minh, kheáo leáo chûäa sai thaânh àuáng. Vñ duå trong
möåt cuöåc hön lïî, ngûúâi chuã trò nhiïåt tònh múâi phaát biïíu yá kiïën,
möåt võ giaáo viïn trung hoåc daåy nghïì lêåp tûác àûáng lïn phaát biïíu. Öng
noái chiïìu nay laâ ngaây taác thaânh tònh duyïn cuãa thêìy Haå Minh trûúâng
trung hoåc daåy nghïì vaâ tiïíu thû Diïåp Höìng cöng ty thûúng maåi... Coá leä
coá ngûúâi cho töi noái sai haá khöng phaãi Haå Minh vaâ Diïåp Höìng cuâng
cöng taác trong möåt cöng ty hay sao? Àuáng vêåy Haå Minh àaä theo
thûúng nghiïåp nhûng möåt thaáng trûúác coân laâ möåt thêìy giaáo treã tuöíi
ûu tuá trong nghïì. Bêy giúâ trong mùæt chuáng töi, anh vêîn luön luön laâ
baån àöìng nghiïåp töët. Töi xin nhên cú höåi naây thay mùåt toaân thïí
nhûäng ngûúâi trong nghïì thaânh têm chuác àöi baån àeåp duyïn laânh.
Roä raâng öng naây àaä nhêìm lêîn khi giúái thiïåu tên lang. Chûäa trûúâng
daåy nghïì chûác nghiïåp trung hoåc thaânh thêìy giaáo trong nghïì chûác
trung giaáo sû. Vêîn giûä hai chûä "chûác" vaâ "trung" song yá nghôa àaä dûúåc
àñnh chñnh. Sau khi thêëy mònh noái sai àaä kheáo leáo chûäa "thêìy giaáo
trung hoåc daåy nghïì" thaânh thêìy giaáo trong nghïì (tûác ngûúâi gioãi trong
nghïì úã àêy laâ nghïì buön baán). Khöng nhûäng àaä àñnh chñnh sai lêìm
maâ coân àïì cao tên lang laâ bêåc thêìy trong nghïì buön baán, têët nhiïn
moåi ngûúâi àïìu thaán phuåc vui veã hûúãng ûáng, hön lïî caâng naáo nhiïåt.
2. Xem gioá beã laái tuây cú ûáng biïën
Nùm 1966, Lêm Ngûä Àûúâng nhaâ vùn hoåc hiïån àaåi nöíi tiïëng tûâ
Myä vïì Àaâi Loan àõnh cû. Thaáng 6 nùm àoá, möåt hoåc viïån úã Àaâi Bùæc cûã
haânh lïî töët nghiïåp trên troång múâi têm Ngûä Àûúâng tham gia vaâ xin
öng phaát biïíu yá kiïën. Mêëy võ tai to mùåt lúán phaát biïíu trûúác Lêm Ngûä
Àûúâng. Hoå noái daâi doâng lï thï khiïën cho thñnh giaã àïìu nguã gêåt. Àïën
khi têm Ngûä Àûúâng àùng àaân phaát biïíu, öng beân giú tay nhòn àöìng höì
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 8
àaä 1 1 giúâ rûúäi röìi nïn thay àöíi caách noái, chó noái möåt cêu: "Lúâi phaát
biïíu cuãa bêåc thên sô nïn giöëng nhû mini jup cuãa phuå nûä, caâng ngùæn
caâng töët" Thïë thöi, khöng noái nûäa. Öng vûâa noái xong moåi ngûúâi lùång
ngùæt, mêëy giêy sau caã höåi trûúâng oâa cûúâi vaâ nhûäng traâng vöî tay daâi
biïíu löå uãng höå diïîn giaã ûu tuá naây. Höm sau caác baáo lúán úã Àaâi Bùæc àûa
tin "Àaåi danh sû haâi hûúác danh bêët hû truyïìn". Xem ra ngêîu hûáng
phaát biïíu phaãi coá taâi ùn noái vaâ cú trñ thuêån gioá buöng cheâo! Khöng khñ
buöíi diïîn thuyïët thûúâng kñch àöång diïîn giaã nhûng coá nhiïìu võ khöng
hiïíu hoaân caãnh cuå thïí àaä thao thao bêët tuyïåt nhû söng Hoaâng Haâ vúä
àï khöng thïí naâo ngûâng àûúåc. Tuåc ngûä àaä daåy ngûúâi thûác thúâi laâ keã
tuêën kiïåt. Nïëu diïîn giaã khöng biïët theo gioá buöng cheâo, tuây cú ûáng
biïën thò duâ coá taâi ùn noái cuäng vêîn laâm ngûúâi
ta chaán, khiïën cho thñnh giaã "buöìn nön". Trong giao tïë àöëi mùåt vúái sûå
àöë ky, cöng kñch, vu caáo thò phaãi tuây cú ûáng biïën. Àêìu tiïn gùåp viïåc
chúá hoaãng phaãi giûä àêíu oác bònh tônh múái coá thïí cuâng tùæc biïën biïën tùæc
thöng àöíi nguyå thaânh yïn. Thûá àïën phaãi coá loâng àaåi lûúång k hoan
dung, trong luác loaån khöng quïn àaåi cuåc múã àûúâng cho àöëi phûúng haå
àaâi.
Dûúái àêy giúái thiïåu mêëy phûúng phaáp tuây cú ûáng biïën:
1. Lêëy àuác traã oaán chiïëm àûúåc nhên têm.
Coá möåt àaåi gia àònh ngûúâi dêu uát linh lúåi kheáo tay, taâi trñ hún
ngûúâi, hiïìn thuåc àoan trang nïn àûúåc meå chöìng suãng aái. Vò vêåy dêu
caã, dêu thûá sinh loâng àöë kyå. Möåt höm àïën naâng dêu uát laâm cúm. Sau
khi nêëu nûúáng xong, naâng ra búâ ao giùåt quêìn aáo. Bêëy giúâ cö dêu caã vaâ
cö dêu thûá sinh ra möåt kïë aác: cho thïm cuãi vaâo bïëp loâ àïí cho cúm khï
chaáy àïí laâm mêët thïí diïån cö dêu uát kheáo tay. Möåt chöëc, naâng dêu uát
giùåt xong quêìn aáo trúã vïì thêëy cuãi coân àang chaáy. Vöën thöng minh cö
hiïíu ngay viïåc gò àaä xaãy ra, beân nhanh trñ biïën cúm vûâa seám thaânh
chaáo röìi laâm thïm möåt ñt baánh. Àúåi khi moåi ngûúi àïìu àaä ngöìi vaâo baân
ùn, cö beân noái: "Mêëy ngaây nay trúâi noáng, moåi ngûúâi ùn cúm chùæc khöng
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 9
ngon miïång, töi nêëu möåt ñt chaáo, laâm möåt ñt baánh àïí caã nhaâ thay khêíu
võ caã nhaâ àïìu khen.
Haânh àöång naây cuãa cö dêu uát vûâa laâm vui loâng moåi ngûúâi, vûâa
àïí cho hai chõ dêu coá àûúâng haå àaâi. Roä raâng laâ möåt cöng àöi viïåc vûâa
àûúåc loâng caã nhaâ vûâa khiïën cho hai chõ dêu vöën àöë ky àaä chuyïín sang
baái phuåc. Vïì sau, cö dêu uát khöng hïì chêëp nhùåt viïåc àoá khiïën cho hai
chõ dêu laåi caâng kñnh troång. Cuöåc söëng gia àònh vò vêåy yïn êëm vö
cuâng.
2. Kheáo so saánh .
Nùm 1991, Lyá Tuyïët Kiïån vai chñnh phim Tiïu Duå Luåc àoaåt
àûúåc caã hai giaãi Con Gaâ Vaâng vaâ Caânh coå vaâng. Khi àaáp tûâ, öng àaä
khöng duâng nhûäng saáo ngûä vö võ thûúâng duâng. Öng chó noái möåt caánh
thaânh thûåc: "Khöí vaâ mïåt thò nhiïìu ngûúâi xem Tiïu Duå Luåc phaãi chõu,
danh vaâ lúåi laåi möåt mònh chaâng ngöëc Lyá Tuyïët Kiïån àûúåc." Anh
vûâa dûát lúâi toaân höåi trûúâng vöî tay nhû sêëm dêåy. Baâi phaát biïíu cuãa
anh khöng nhûäng khiïën cho moåi ngûúâi thñch thuá maâ coân kñnh phuåc
nhên caách cuãa anh. Lúâi phaát biïëu vaâ hònh tûúång cuãa anh àïí laåi êën
tûúång sêu sùæc trong loâng moåi ngûúâi.
Ngûúâi àûúåc khen thûúãng rêët khoá phaát biïíu sao cho töët búãi vò
loâng caãm taå thûúâng khoá diïîn àaåt. Muöën phaát biïíu thaânh cöng thò vûâa
phaãi ngùæn goån suác tñch, thaânh khêín haâi hûúác vûâa phaãi àûa ra so saánh
tó duå, sinh àöång lyá thuá.
3.Mûúån viïåc phaát huy àiïím thaåch thaânh kim.
Coá möåt thêìy giaáo trong khi giaãng baâi vùn hoåc böîng möåt con chim
seã bay vaâo lúáp kinh haäi vûâa kïu vûâa bay loaån xaå trong phoâng hoåc, hoåc
troâ àïìu chuá yá caã vaâo con chim nhoã. Cûãa söí coá lûúái sùæt, chuá chim khöng
bay ra àûúåc Thêìy giaáo thêëy thïë böîng naãy sinh yá hay beân noái rùçng: "AÁi
daâ, con chim naây àeåp xiïët bao. Caác em haäy nhòn kyä ài, tiïët thûá hai caác
em laâm möåt baâi vùn vïì noá nheá nhû vêåy laâ diïîn ra möåt baâi hoåc quan
saát. Hoåc sinh vûâa quan saát vûâa baân baåc, thêìy giaáo thónh thoaãng laåi gúåi
yá. Gùåp pahó quyêëy nhiïîu, thêìy giaáo vêîn bònh tônh tuyâ cú ûáng biïën,
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 10
mûúån viïåc phaát huy tûâ con chim nhoã maâ chó duâng möåt cêu noái dêîn dùæt
àûúåc hoåc sinh quan saát hoåc têåp truy cêìu tri thûác. Con chim nhoã chó
nhû hoân àaá maâ thêìy giaáo àaä àiïìm hoáa thaânh vaâng roâng.
4. Thûâa thïë dêën lïn, biïn quêîn baách thaânh thêìn kyâ.
Trong möåt buöíi lïn lúáp chung, trûúác khi laâm thñ nghiïåm thêìy
giaáo hoáa hoåc noái: "Khi ta àûa thanh kim loaåi Natri àöët noáng naây vaâo
bònh chûáa khñ Clo thò noá seä chaáy buâng lïn vaâ coá khoái trùæng". Nhûng
khi thûåc hiïån thñ nghiïåm thò khöng phaãi laâ khoái trùæng maâ laâ khoái àen.
Caã lúáp kinh haäi . Thêìy giaáo nhanh trñ nghô ra ngay do chûa têíy saåch
taåp chêët trïn thanh Natri nïn coá kïët quaã nhû thïë. Thêìy giaáo beân
tûúng kïë tûåu kïë tiïëp tuåc laâm thñ nghiïåm. Thêìy hoãi troâ A: “xem thêëy
gò?" Troâ A khöng noái, 11' thêìy giaáo khuyïën khñch rùçng: "Thûåc sûå cêìu
thõ, thêëy gò noái nêëy. Àoá múái laâ thaái àöå khoa hoåc". Troâ A beân noái: “Thûa
thêìy em khöng thêëy khoái trùæng maâ thêëy khoái àen". Thêìy giaáo baão
rùçng em quan saát rêët chñnh xaác, nhû vêåy vûâa röìi khöng phaãi laâ kim
loaåi Natri chùng? Nhûng àêy thûåc laâ möåt thanh kim loaåi Natri maâ.
Thïë taåi sao vûâa röìi laåi böëc khoái àen? Caác em haäy nhúá laåi tñnh chêët vêåt
lyá vaâ caách baão quaãn kim loaåi Natri". Lúáp hoåc beân nhöën nhaáo lïn, troâ C
beân noái rùçng: “Kim loaåi Natri khöng thïí àïí ngoaâi khöng khñ, phaãi
ngêm trong dêìu moã". Thêìy giaáo àaáp laåi rùçng: "Em noái àuáng. Vûâa röìi
thêìy sú suêët trûúác khi thñ nghiïåm chûa lau saåch dêìu khñ trïn thanh
Natri cho nïn múái coá sûå cöë thñ nghiïåm vûâa röìi. Nïëu thêìy tiïëp tuåc àöët
thanh Natri thò viïåc gò seä xaãy ra?" Hoåc troâ beân traã lúâi: "Sau khoái àen
seä laâ khoái trùæng" . Thêìy giaáo tiïëp tuåc àöët thanh Natri, trong bònh
chûáa khñ coá tiïëng nöí leáp beáp vaâ böëc khoái trùæng. Thêìy baão hoåc troâ rùçng:
"Dûå àoaán cuãa caác em àaä thûåc hiïån" . Hoåc troâ vöî tay hoan hö.
Trong trûúâng húåp naây, thêìy giaáo àaä sai soát maâ nhên thïí dêîn lïn
àaåt àûúåc kïët quaã thêìn kyâ, thoaát ra khoãi tònh thïë quêîn baách. Viïåc naây
chûáng toã sûác maånh cuãa thuêåt tûúng kïë tûåu kïë diïåu kyâ xiïët bao.
5. Thuêån tay dùæt dï vïì chuöìng.
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 11
Trong khi phaát biïíu yá kiïën coá thïí duâng ngay yá kiïën ngûúâi phaát
biïíu trûúác vaâo lúâi phaát biïíu cuãa anh, muác nûúác trong ao ngûúâi khaác
laâm nïn soáng trong höì cuãa anh vûâa tiïån lúåi vûâa thñch thuá. Chó cêìn sûã
duång möåt caách tuå nhiïn kheáo leáo thò coá thïí laâm cho lúâi phaát biïíu cuãa
anh choái loåi hún.
Nùm 1948, Quaách Maåt Nhûúåc àaä sûã duång chiïu naây trong lêìn
phaát biïíu úã trûúác möå Tiïu Höìng. Sau nùm phuát phaát biïíu gian nan
beân chöåp lêëy lúâi cuãa möåt võ phaát biïíu trûúác maâ noái rùçng: "Töi vûâa nghe
lúâi phaát biïíu daâi hai phuát cuãa Ngaâi thõ trûúãng, noái rêët hay! öng noái:
nûä sô Tiïu Höìng, nhaâ vùn nhên dên suöët àúâi bön ba vò sûå nghiïåp giaãi
phoáng nhên dên cuöëi cuâng qua àúâi bïn búâ biïn phûúng Nam naây, baån
beâ chön cêët nûä sô bïn võnh nûúác nöng naây. Höm nay vêy quanh nûä sô
àïìu laâ nhûäng ngûúâi tuöíi treã, chuáng ta khöng bi thûúng, chuáng ta
khöng caãm khaái, xin moåi ngûúâi haäy vöî tay chaâo nûä sô. Rêët hay, nùm
phuát phaát biïíu cuãa töi àaânh phaãi thay àöíi kïë hoaåch, bêy giúâ töi xin noái
vïì tuöíi treã cuãa nûä sô vêåy...". Lúâi phaát biïíu cuãa Quaách Maåt Nhûúåc àaä
laâm cho khöng khñ thoaãi maái naáo nhiïåt hùèn lïn. Vöën öng lùåp laåi lúâi noái
cuãa ngûúâi khaác maâ laåi noái lïn yá cuãa mònh. Vöën laâ àêìu cú ngûúâi khaác
maâ laåi rêët coá trñ tuïå phong àöå. Vûâa taán dûúng ngûúâi khaác, vûâa mûúån
lúâi nhúâi khaác laâm phong phuá lúâi cuãa öng. Àoá chñnh laâ thuêåt thuêån tay
dùæt dï vïì duâng.
3. Trong ûáng biïën àûáng àêìu laâ sûå hoám hónh haâi hûúác
Lúâi noái vaâ haânh vi hoám hónh laâ biïíu hiïån cuãa trñ tuïå, trònh àöå
ûáng biïën nhanh trñ thïí hiïån roä raâng nhêët trong sûå haâi hûúác hoám hónh.
Xin kïí vaâi vñ duå ûáng biïën hoám hónh.
1. Traã lúâi kheáo leáo nhûäng cêu hoãi hoác buáa.
Möåt lêìn Caân Long àöåt nhiïn hoãi Lûu Dung möåt cêu hoãi hoác buáa:
"Kinh thaânh coá bao nhiïu ngûúâi?" Tuy bêët ngúâ song Lûu Dung rêët
bònh tônh, lêåp tûác têu rùçng: "Chó coá hai ngûúâi". Caân Long noái: "öng noái
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 12
caái gò àêëy? Lûu Dung têu laåi rùçng: "Coá bao nhiïu ngûúâi cuäng chó coá
hai loaåi nam vaâ nûä, haá chùèng phaãi chó coá hai ngûúâi sao".
Caân Long laåi hoãi nùm nay trong kinh thaânh coá bao nhiïu ngûúâi sinh
ra, coá bao nhiïu ngûúâi chïët ài?" Lûu Dung têu rùçng: "Chó coá möåt ngûúâi
sinh ra, 12 ngûúâi chïët ài,, Caân Long hoãi: "Noái nhû vêåy laâ nghôa lyá gò?"
Lûu Dung têu laåi rùçng: "Nùm nay coá sinh bao nhiïu ngûúâi cuäng àïìu
thuöåc möåt con giaáp, thïë chùèng phaãi chó laâ chó sinh coá möåt ngûúâi hay
sao? Nùm nay chïët bao nhiïu ngûúâi thò 12 con giaáp àïìu coá ngûúâi chïët,
haá chùèng phaãi chïët 12 ngûúâi hay sao?"
Caân Long nghe xong caã cûúâi cho quaã laâ nhû thïë. Quaã thêåt lûu
Dung traã lúâi rêët kheáo. Vua hoãi khöng thïí khöng traã lúâi, trong loâng
khöng coá con söë chñnh xaác maâ laåi khöng daám noái bûâa cho nïn nhanh
trñ trong nhaáy maây àaä tòm ra cêu traã lúâi xaão diïåu laâm cho vua thñch
thuá.
Loaåi vñ duå nhû thïë thûúâng gùåp trong hoaåt àöång ngoaåi giao. Àêìu
thêåp kyã 60, chuáng ta àaä bùæn rúi möåt chiïëc maáy bay do thaám U - 2.
Trong möåt buöíi hoåp baáo coá möåt kyá giaã hoãi böå trûúãng Trêìn Nghõ rùçng:
"Thûa böå trûúãng, caác ngaâi daä duâng loaåi vuä khñ gò bùæn rúi loaåi maáy bay
trinh saát têìm cao nhû thïë? Roä raâng àêy laâ möåt bñ mêåt quên sûå khöng
thïí traã lúâi cöng khai nhûng nïëu khöng traã lúâi thò ngûúâi hoãi khoá chõu.
Trêìn Nghõ beân giú cêy gêåy trong tay lïn noái rùçng: "Duâng vuä khñ naây
moác noá xuöëng”. Têët nhiïn àûúåc möåt traâng vöî tay hoan hó.
Quaã thûåc trong àúâi söëng thiïn biïën vaån hoáa coá nhiïìu cêu hoãi
hoác buáa. Àöëi phoá vúái nhûäng cêu hoãi hoác buáa thò phûúng aán töët nhêët laâ
duâng ngön ngûä àa nghôa maâ ûáng phoá, khöng àûúåc sa vaâo cêu hoãi àñch
thûåc khiïën cho bõ àöång. Nhû thïë seä giaãi toãa khöën quêîn cho anh.
2.Laâm cho ngûúâi ta cao hûáng.
Trong lïî mûâng thoå 80 tuöíi cuãa nûä kyá giaã Myä Anna Luistrong
ngûúâi baån cuä cuãa nhên dên Trung Quöëc, thuã tûúáng Chu ên Lai nùæm
vûäng àùåc àiïím phuå nûä phûúng Têy, thñch ngûúâi ta noái tuöíi mònh treã
hún, beân liïn hïå vúái hïå thöëng ào lûúâng Trung Quöëc möåt cên bùçng nûãa
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 13
cöng cên (kilögam) möåt lyá bùçng nûãa cöng lyá (kilömeát) tûúi cûúâi yïu
cêìu moåi ngûúâi nêng cöëc chuác baâ Strong 40 "cöng tuïë". Moåi ngûúâi öm
buång cûúâi. Baâ Strong cûúâi chaãy nûúác mùæt. Thuã tûúáng Chu ên Lai khi
bùæt àêìu diïîn thuyïët àïìu khiïën cho ngûúâi ta hûng phêën, vui veã cho
nïn rêët thaânh cöng.
3. Dô hû àöëi thûåc.
Haâi hûúác bao giúâ cuäng cú trñ nheå nhaâng, coá khi giaã ngu giaã daåi
khöng trûåc tiïëp töín thûúng àöëi phûúng. Thúâi Töëng, Laä Möng Chñnh
àaä ba lêìn laâm thûâa tûúáng. Coá ngûúâi biïëu öng chiïëc gûúng cöí coá thïí soi
2000 lyá. Laä Möng Chñnh noái möåt caách hoám hónh rùçng: "Mêåt ngûúâi chó
lúán nhû caái àôa, cêìn gò phaãi duâng chiïëc gûúng soi 2000 lyá". Laåi coá
ngûúâi biïëu öng möåt chiïëc nghiïn mûåc cöí giúái thiïåu rùçng khöng cêìn
duâng nûúác maâ chó haâ húi laâ nghiïn mûåc ûúát coá thïí maâi mûåc. Laä Möng
Chñnh nûãa àuâa nûãa thêåt noái rùçng: "Nïëu möåt ngaây haâ ra 10 gaánh nûúác
thò cuäng chó àaáng giaá 10 àöìng tiïìn maâ thöi".
Ngûúâi ta biïëu àöì cöí, Laä Möng Chñnh cöë nhiïn hiïíu nhûng öng ta
àaä cöë yá duâng lyá leä khöng hiïån thûåc, khöng quan hïå gò àïí àaánh giaá lïî
vêåt. Ngûúâi dêng lïî vêåt giúái thiïåu lïî vêåt coá tñnh nùng töët, öng laåi noái
thaânh khöng töët, khöng cêìn nhûng laåi duâng ngön ngûä haâi hûúác nïn
hiïåu quaã rêët lúán, toã yá öng khöng muöën nhêån lïî vêåt khiïën cho ngûúâi
dêng lïî vêåt biïët dêng lïî vêåt khöng thoãa àaáng, dúã khoác dúã cûúâi, khöng
daám dêng lïî vêåt nûäa. Haâi hûúác caâng gioãi thò caâng giöëng nhû ngu.
4. Thuêån doâng buöng cheâo.
Chuyïån Lûu Bang thúâi Têy Haán thuêån doâng buöng cheâo phong
Haân Tñn laâm Tïì vûúng laâ möåt vñ duå tuyïåt diïåu vïì chiïu naây. Sau khi
Haân Tñn àaánh chiïëm àûúåc àêët Tïì muöën tûå phong Giaã Tïì Vûúng beân
saái sûá giaã vïì têu vúái lûu Bang. Lûu Bang nöíi giêån àuâng àuâng, sûá giaã
taái mùåt. Caác mûu sô caånh lûu Bang khuyïn Lûu Bang nïn lúåi duång
Haân Tñn. Lûu Bang tónh taáo laåi nhûng vêîn tiïëp tuåc giaã vúâ nöíi giêån noái
rùçng: “Àaåi trûúång phu àaánh thaânh chiïëm àêët phaãi xûng vûúng sao laåi
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 14
xûng giaã vûúng? Lêåp tûác phong Haân Tñn laâm Tïì vûúng". Lúâi noái
chuyïín hûúáng thaânh thuêån doâng buöng cheâo, tònh hònh beân khaác hùèn.
4. Hû maâ laâm ra veã thûåc, nhûúåc maâ laâm ra veã cûúâng
Hû trûúng thanh thïë laâ cöë yá laâm ra veã thanh thïë huâng cûúâng àïí
doåa àöëi phûúng. Baách chiïën kyâ phaáp, Hû chiïën viïët : "Phaâm àaánh
nhau maâ thïë lûåc cuãa ta hû (keám, yïëu) thò nguåy trang thaânh ra veã thûåc
(maånh, sung tuác) khiïën keã àõnh khöng àaánh giaá àûúåc hû thûåc, khöng
daám khinh suêët têën cöng ta, nhû vêåy ta coá thïí baão toaân quên àûúåc".
Cho nïn saách lûúåc hû trûúng thanh thïë laâ thuêåt ûáng biïën lêm thúâi.
Àïí àaánh chiïëm Quan Trung, thaáng 9 nùm 207 Lûu Bang dêîn
quên àïën Nga Quan (àöng nam Lam Dûúng tónh Thiïím Têy Nga
Quan laâ cûãa aãi quan yïëu aán ngûä àûúâng giao thöng Lam Dûúng vúái
Quan Trung. Àõa thïë cûãa aãi dïî thuã khoá cöng, laâ cûãa ngoä àöng nam
tiïën vaâo Haâm Dûúng laâ àêët caác nhaâ cêìm quên phaãi tranh chiïëm: Vò
vêåy, quên trêìn sai quên binh nhuïå àoáng giûä cûãa aãi naây. Àûúng thúâi
Lûu Bang chi coá 2 vaån ngûúâi, nïëu khöng qua àûúåcc cûãa aãi naây möåt
caách thuêån lúåi thò coá khaã nùng Haång Vuä seä chiïëm Quan Trung trûúác.
Lûu Bang loâng nhû lûãa àöët muöën tiïën cöng. Sau khi nghiïn cûáu tònh
hònh Trûúng Lûúng nhêån thêëy quên Têìn huâng cûúâng, nïëu nhû manh
àöång thò khöng nhûäng hao binh töín tûúáng maâ coân keáo daâi thúâi gian
vaâo Quan Trung. Trûúng Lûúng beân àïì nghõ lûu Bang duâng mûu trñ
cûúáp thaânh. Möåt mùåt hû trûúng thõnh thïë cùæm cúâ trïn khùæp nhûäng
nuái non xung quanh Nga Quan àïí laâm cho quên Têìn khöng roä hû
thûåc loâng quên röëi loaån. Möåt mùåt nhùçm vaâo nhûúåc àiïím thñch caái lúåi
nhoã cuãa tûúáng trêën giûä aãi àem vaâng baåc àuát loát. Quaã nhiïn, quan trêën
thuã Nga Quan thêëy thanh thïë quên Haán quaá lúán, trong loâng hoaãng
höët, àöìng thúâi tham vaâng baåc beân phaãn chiïën àêìu haâng. Lûu Bang
thuêån lúåi dêîn quên qua cûãa aãi tiïën thùèng vaâo Haâm Dûúng.
Möåt vñ duå khaác: khi Àûúâng Thaái Töng Lyá Thïë Dên coân treã cuäng àaä
tûâng duâng kïë hû trûúng thanh thïë doåa quên dõch phaãi boã chaåy. Bêëy
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 15
giúâ vaâo niïn àaåi Àaåi Nghiïåp, Tuyâ Daång Àïë àaánh quên Àöåt Quyïën
thua trêån bõ vêy khöën úã ngoaâi cûãa aãi Nhaån mön. Daång Àïë sai ngûúâi
buöåc chiïëu thû vaâo khuác göî thaã vaâo doâng nûúác söng Phêìn cho tröi
xuöëng caác quêån huyïån kïu goåi hoå àem quên ûáng cûáu. Bêëy giúâ chaâng
trai 16 tuöíi Lyá Thïë Dên laâm möåt chûác quan dûúái trûúáng tûúáng quên
Vên Àõnh Hûng. Sau khi tòm hiïíu tònh hònh quên àõch beân noái vúái
Vên Àõnh Hûúáng rùçng: "Quên àõch caã gan vêy haäm thiïn tûã laâ vò
chuáng àoaán rùçng quên chuã lûåc cûáu viïån khöng thïí àïën àûúåc kõp thúâi.
Vò vêåy nïëu tûúáng quên phên taán quên àöåi, keáo daâi àöåi nguä haânh quên
thaânh 10 lyá, ban ngaây phö trûúng cúâ xñ cho chuáng thêëy, ban àïm àaánh
tröëng hoâ la cho chuáng nghe. Quên àõch seä khöng biïët hû thûåc nhêët
àõnh cho rùçng àaåi quên àaä àïën gêìn nhû vêåy seä ruát lui. Ta khöng àaánh
maâ àõch tûå ruát". Vên Àõnh Hûng nghe theo lúâi Lyá Thïë Dên laâm àuáng
nhû kïë àoá: Quên trinh saát Àöåt Quyïët tûâ xa nhòn thêëy àaåi quên truâng
truâng àiïåp àiïåp beân lêåp tûác phi baáo vua Àöåt Quyïët. Vua Àöåt Quyïët
quãa nhiïn truáng kïë vöåi vaâng giaãi vêy ruát quên.
Lyá Thïë Dên vûâa vaâo quên nguä maâ àaä biïët duâng kïë hû trûúng
thanh thïë khöng töën möåt muäi tïn maâ quên àõch àaä ruát chaåy giaãi cûáu
vua Tuây. Vò vêåy öng nöíi tiïëng. Hû trûúng thanh thïë cöët úã Hû maâ laâm
ra veã Thûåc Nhûúåc maâ laâm ra veã Cûúâng. Baách chiïën kyâ phaáp, Nhûúåc
chiïën viïët: "Phaâm àaánh nhau nïëu àõch àöng ta ñt, àõch cûúâng ta thûåc
thò ta phaãi cùæm nhiïìu cúâ xñ, tùng söë bïëp toã ra veã cûúâng hún àõch, khiïën
cho àõch khöng biïët àûúåc nhiïìu hay ñt, cûúâng hay nhûúåc thò àõch seä
khöng khinh suêët àaánh ta, ta coá thïí àaánh nhanh choáng toaân quên
khöng bõ haåi. Kïë naây duâng vaâo ûáng biïën trong thûúng trûúâng cuäng rêët
cöng hiïåu. Vua giaá àêåu caã nûúác Myä laâ Puraxi nghe noái saãn xuêët thûác
ùn àêåu Trung Quöëc rêët phaát taâi. Öng beân múâi mêëy cöë vêën Nhêåt Baãn
bùæt àêìu saãn xuêët thûåc phêím àêåu vaâ mua rêët nhiïìu àêåu tûâ Mexico.
Öng laåi múâi ngûúi viïët baâi àùng taåp chñ noái vïì lõch sûã àêåu àûa ra thûåc
àún caác giaá àêåu. Öng rao baán thûåc phêím àêåu khùæp núi vaâ àaåi phaát taâi.
Röìi öng nghô ra möåt caách nûäa laâ laâm àöì höåp àêåu. Öng liïn hïå vúái möåt
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 16
xñ nghiïåp bao bò. Xñ nghiïåp naây àöìng yá saãn xuêët àöì höåp àêåu vúái àiïìu
kiïån coá höåp àûång, luác bêëy giúâ coá àaåi chiïën thïë giúái thûá hai, têët caã kim
loaåi àïìu ûu tiïn cho quên àöåi. Puraxi beân àïën
Washington gùåp böå phêån saãn xuêët àöì quên duång. Öng hû trûúng
thanh thïë laâ thuã cöng ty "Cöng àoaân thûåc phêím àêåu”, kyâ thûåc chó coá
öng vaâ möåt ngûúâi nûäa chûá khöng coá cöng ty naâo caã. Caác quan chûác
quên sûå nghe tïn cöng ty tûúãng laâ cöng ty nöng nghiïåp naâo àoá rêët lúán
beân cung cêëp cho öng mêëy trùm vaån voã àöì höåp thûá phêím. Öng beân
mua möåt xûúãng bao bò nhoã, tûå mònh saãn xuêët àöì höåp àêåu. Öng phöëi
húåp àêåu vúái caác loaåi rau khaác laâm thaânh möåt moán thûác ùn maâ ngûúâi
Myä ûa thñch goåi laâ rau Trung Quöëc. Puraxi laåi phaát huy taâi nùng hû
trûúng thanh thïë cuãa öng daán nhaän àöì höåp hiïåu Phuâ Dung. Coá thûúng
hiïåu Phûúng Àöng naây röìi, Puraxi laåi cöë yá laâm beåp möåt phuát caác höåp
àêåu àïí àaánh lûâa ngûúâi Myä laâ vêån chuyïín tûâ Trung Quöëc àïën. Nhû
thïë haâng baán chaåy àïën muåc cung khöng kõp cêìu.
Vïì sau Puraxi möåt mùåt múã röång saãn xuêët, möåt mùåt àöíi tïn cöng
ty thaânh Truâng Khaánh vaâ lêëy danh nghôa liïn àoaân thûåc phêím töí
chûác thõ trûúâng trong toaân nûúác Myä tiïu thuå àöì höåp Truâng Khaánh.
Ngûúâi ta lêìm tûúãng Truâng Khaánh laâ möåt cöng ty lúán tû baãn huâng hêåu.
Nhû vêåy Puraxi nhúâ hû trûúng thanh thïë maâ dûång nïn xñ nghiïåp,
nhanh choáng kiïëm àûúåc möåt triïåu àö la.
5. Cêìm lïn àûúåc boã xuöëng àûúåc
Tuåc ngûä coá cêu "Cêìm lïn àûúåc boã xuöëng àûúåc" rêët coá muâi võ biïån
chûáng coá nhiïìu gúåi yá cho chuáng ta. Caái goåi laâ, “cêìm lïn àûúåc" laâ thaái
àöå bêët àùæc dô cuãa ngûúâi luác gùåp khoá khaán hay khöng laâm àûúåc viïåc.
Möîi con ngûúâi sinh ra úã àúâi àïìu gùåp phaãi thuêån caãnh vaâ nghõch caãnh,
nhûäng cao ngöå bêët ngúâ thûúâng àuã caác loaåi biïën cöë. Gúát noái rêët àuáng: “
Möåt con ngûúâi khöng thïí vônh viïîn laâm ngûúâi anh huâng hay ngûúâi
chiïën thùæng, nhûng möåt con ngûúâi vônh viïîn laâ laâm möåt con ngûúâi”.
Trong cêu naây “laâm ngûúâi anh huâng hay ngûúâi chiïën thùæng” laâ chó
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 17
traång thaái “ boã xuöëng àûúåc”. Noái cho cuâng phaãi “ boã xuöëng àûúåc” múái laâ
thûúác ào chñnh xaác khñ phaách möåt con ngûúâi laâ ngûúâi anh huâng, ngûúâi
chiïën thùæng. Phaåm Troång Yïm noái “ bêët dô vêåt hó kyã bi” (khöng nïn
mûâng vò àûúåc, khöng nïn buöìn vò ta) . Coá têm höìn nhû thïë thò xem
nheå àaåi bi àaåi hó, àaåi danh àaåi lúåi seä dïî (laânh "boã xuöëng àûúåc". Vûúng
An Thaåch coá hai cêu thú: Maåc tûúng hñ sûå nhiïîu chên tònh, thaã khaã
tuây duyïn àaåo ngaä doanh" (Chúá àem troâ àuâa nhiïîu loaåi chên bònh, cûá
tuây duyïn àoá laâ àaåo cuãa ta). Vûúng An Thaåch àaä phên biïåt rêët roä raâng
"hñ sûå" vúái "chên tònh , Theo lyá giaãi
cuãa chuáng töi, caái goåi laâ "hñ sûå" laâ chó nhûäng caái coá thïí cêìm lïn àûúåc"
maâ cuäng nïn "boã xuöëng àûúåc" nghôa laâ coi moåi viïåc nhû troâ àuâa, nhû
têën tuöìng.
Coá thïí laâm àûúåc nhû thïë maâ tuây duyïn àöëi àaäi moi lúåi haåi àùæc
thêët, hoåa phuác biïën àöíi vö cuâng trong àúâi ngûúâi thò haá khöng phaãi laâ
àaä noái àûúåc àaåo lyá thùæng lúåi cuãa ta?
Nhòn chung àûúâng àúâi thûúâng nhû laân soáng luác cao luác thêëp cho
nïn ngûúâi xûa àaä than thúã biïën cöë trong giêy laát ai nùæm àûúåc trùm
nùm trûúâng thoå". Nhûng khi möåt con ngûúâi àaåt àïën vinh hoa phuá quyá,
liïåu coá nghô àïën luác cú haân, Trûúâng Giang soáng sau àeâ soáng trûúác lêm
vaâo caãnh quêîn baách hay khöng? Töët nhêët troát tham phuá quñ vinh hoa
maâ khi àang àaåt àïën àónh cao cûåc laåc thò nïn nhên luác nuái chûa lúã,
söng chûa traân haäy thong dong xuöëng nuái. Coá möåt nhaâ nhu àaåo àoaåt
huy chûúng vaâng Olympic tïn laâ Taydu àaä chiïën thùæng liïn tiïëp 203
trêån àöåt nhiïn tuyïn böë ruát lui vaâo luác 28 tuöíi. Nhiïìu ngûúâi suy àoaán
laâ anh àaä gùåp vêën àïì gò àoá. Kyâ thûåc Taydu saáng suöët biïët rùçng, àónh
cao chiïën thùæng chó laâ möåt àoáa hoa vaâng, höm sau seä taân taå nïn chuã
àöång lui vïì laâm möåt huêën luyïån viïn. Nïn noái duâ rùçng choån lûåa cuãa
Taydu coá chöî chûa hoaân myä, mang ñt nhiïìu bêët àùæc dô ài nûäa nhûng
vïì lêu vïì daâi thò laâ möåt loaåi tûâ quan qui êín söëng thanh bònh vaâ nhû
vêåy cuäng laâ möåt loaåi anh huâng trong caác loaåi haão haán. Anh laâ anh
huâng búãi vò anh biïën khoãi vêìng haâo quang saáng choái, àïí laåi trong loâng
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 18
ngûúâi àúâi möåt nuå cûúâi êëm aáp. Ngûúâi xûa noái: "Töëi àaåi nhêët böå thõ taåi
mön ngoaåi" (Bûúác lúán nhêët laâ bûúác ngoaâi cûãa) cho nïn àùçng sau sûå ruát
lui naây khöng phaãi khöng coá yá nghôa. Vua thïí thao Lyá Ninh lûåa choån
con àûúâng ruát lui ra khoãi hoaåt àöång thïí thao, lui vïì theo cöng àûúâng
doanh nghiïåp cuäng khiïën cho moåi ngûúâi hêm möå. Giöëng nhû möåt möët
thúâi trang têët coá ngaây löîi thúâi, moåi àónh cao vinh quang röìi cuäng coá
ngaây tan biïën nhû mêy khoái. Cho nïn möåt ngûúâi saáng suöët thò nïn
"cêìm lïn àûúåc boã xuöëng àûúåc" cho àuáng luác. Nhû vêåy chuáng ta laâm sao
laåi phaãi lûu luyïën, höëi tiïëc gò?
Trïn àûúâng àúâi têët gùåp möåt söë tònh huöëng khiïën chuáng ta khöng
thïí khöng "boã xuöëng". Vñ duå möåt con ngûúâi àïën khi lúán tuöíi têët bõ
"tûúác" khaã nùng vinh quang. Luác bêëy giúâ laâ luác thûã thaách thaái àöå
"cêìm", "boã" cuãa hoå. Võ töíng thöëng Myä àêìu tiïn Washington sau khi
laâm möåt nhiïåm kyâ khöng ra ûáng cûã nhiïåm kyâ hai. Khi rúâi ghïë töíng
thöëng, öng töí chûác tiïåc caáo biïåt, thaãn nhiïn nêng cöëc chuác phuác moåi
ngûúâi. Höm sau, öng cuäng thaãn nhiïn tham gia lïî nhêån chûác cuãa tên
töíng thöëng. Röìi öng vêîy muä chaâo trúã vïì trang traåi quï hûúng. Giêy
phuát àoá àaä lûu laåi möåt vêìng haâo quang vônh hùçng. Nhaâ khoa hoåc Anh
Hekinri àaåt nhiïìu thaânh tñch danh voång cûåc cao. Àïën nùm 80 tuöíi,
öng khöng thïí khöng tûâ chûác giaáo sû khoa giaãi phêîu, chûác giaám saát böå
ngû nghiïåp vaâ caã chûác cao quñ nhêët - Chuã tõch Höåi khoa hoåc hoaâng gia
Anh. Têm tû cuãa öng nùång nïì, mêët thùng bùçng têm lyá. Thêåm chñ sau
khi öng phaát biïíu tûâ chûác röìi thò öng àaä noái vúái möåt ngûúâi baån rùçng:
"Töi vûâa àoåc caáo phoá cuãa töi". Nhûng duâ sao öng cuäng àaä "boã xuöëng"
trong hoaân caãnh khöng ai bùæt buöåc, ngoaâi sûå bùæt buöåc cuãa tuöíi taác baãn
thên öng.
Möåt chûác vuå, möåt danh hiïåu àûúng nhiïn mang yá nghôa thaânh
tûåu vaâ àõa võ cuãa möåt con ngûúâi trong xaä höåi. Washington vaâ Hekinri
àaä "cêìm" lêëy voâng nguyïåt quïë töëi cao cuãa hoå nhûng hoå àïìu àaä chuã
àöång "boã" xuöëng. Möåt danh nhên noái: "Caái quan troång khöng phaãi laâ
caái anh coá maâ laâ caái anh chõu àûång laâ caái gò". Vúái thaái àöå thaãn nhiïn
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 19
vaâ tûå kiïìm chïë "boã" chûác vuå xuöëng thò ngûúâi àoá caâng thïm quang
vinh.
Tuåc ngûä coá cêu Thiïn hûäu bêët trùæc phong vên (Trúâi coá mêy gioá
bêët ngúâ) cho nïn möåt con ngûúâi coá thïí gùåp tònh huöëng sau: Con ngûúâi
chûa àaåt àïën töåt àónh cöng kñch hay chûác tûúác, traái laåi thûúâng gùåp luác
quêîn baách buöåc phaãi “boã xuöëng". Luác bêëy giúâ quan troång nhêët laâ hoåc
àûúåc caách "boâ dêåy". Tuåc ngûä coá cêu "Ngaä khöng àau, boâ dêåy nghô laåi
múái thêëy àau”. Nghô laåi laâ cêìn thiïët, nhûng cûá chùm chùm nghô laåi caái
"àau” thò tûå troái chên, troái tay.
Thúâi kyâ chiïën tranh nam bùæc úã Myä, sau khi kyá hiïåp nghõ àêìu
haâng, chuã tûúáng Robert coá têm tû rêët nùång nïì. Öng trúã vïì quï, traánh
têët caã caác cuöåc têåp húåp quêìn chuáng vaâ khöng tiïëp ai caã. vïì sau, öng
nhêån lúâi múâi cuãa chñnh phuã ra laâm chûác viïån trûúãng Hoåc viïån
Washington. Öng khöng àau buöìn höëi hêån lêu daâi, maâ thêìm lùång
tham gia caái chiïën dõch phuåc hûng quöëc gia. Phaãi cöng nhêån Robert laâ
ngûúi saáng suöët hiïíu rùçng: sûá mïånh cuãa tûúáng quên khöng chó laâ àûa
thanh niïn ra chiïën trûúâng, hy sinh thên mònh trong chiïën àêëu, maâ
quan troång hún nûäa laâ daåy cho hoå biïët thûåc hiïån giaá trõ nhên sinh nhû
thïë naâo. Robert laâ ngûúâi biïët boã xuöëng maâ thûåc hiïån àûúåc giaá trõ baãn
thên. Sau khi vêëp ngaä öng biïët boâ dêåy. Robert laâ ngûúâi biïët "cêìm lïn",
biïët !'boã xuöëng", biïët "boâ dêåy", quaã laâ duäng caãm àaáng khêm phuåc.
Coân nhúá nùm xaãy ra nhaáy lúán úã Àaåi Hûng An Lônh àaä khiïën cho
bñ thû huyïån uãy huyïån Maåc Haâ laâ Vûúng Chiïu Anh tûâ "cêìm lïn"
chuyïín sang “boã xuöëng". Àang laâm chûác bñ thû huyïån uãy, baâ bõ caách
chûác, àiïìu àöång ài núi khaác, baäi miïîn caã tû caách àaåi biïíu quöëc höåi
khoáa 13. Soáng gioá cuöåc àúâi àaä àûa baâ lïn nhêën baâ xuöëng, nhûng thaái
àöå cuãa baâ thong dong tûå taåi nïn cuöëi cuâng boâ dêåy lïn chûác bñ thû quêån
uãy thaânh phöë Gia Caách Àaåt Kyâ. Trong soáng gioá cuöåc àúâi, ai "cêìm àûúåc
boã xuöëng àûúåc" thò seä quang vinh.
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com
36 KÏË NHÊN HOAÂ(Phêìn 3) 20
Kïë 26. kïë giaã ngu
Laâm thïë naâo àaåt àïën “àaåi trñ nhûúåc ngu”?
"Höì àöì hiïëm coá" xûa nay àûúåc tön laâ àaåo xûã thïë cao siïu Chó cêìn
anh biïët caách giaã vúâ ngu thò anh khöng phaãi laâ ngu maâ laâ "àaåi trñ
nhûúåc ngu” (trñ lúán maâ nhû ngu) laâm ngûúâi khöng nïn cêåy taâi maâ kiïu
ngaåo trûúác mùæt moåi ngûúâi. Taâi nùng löå liïîu dïî bõ àöë ky, caâng dïî gêy ra
thuâ. Cöng cao vûúåt chuã àaä khiïën khöng biïët bao nhiïu cöng thêìn
mang hoåa vaâo thên. Kyä xaão quan troång nhêët trong khi tiïëp xuác vúái
laänh àaåo laâ biïët "giaã ngu” àuáng luác, khöng toã ra saáng suöët taâi gioãi,
caâng khöng àûúåc sûãa sai thuã trûúãng.
Trong giao tïë giaã vúâ ngu coá thïí chûäa theån, tòm ra löëi thoaát. Coá
thïí giaã vúâ khöng biïët möåt caách haâi hûúác, tûå mònh chïë giïîu mònh khiïën
cho àöëi thuã mï man khöng nhêån ra thûåc hû. Anh phaãi coá khaã nùng
diïîn kõch töët múái coá thïí àoáng vai ngu maâ àaáng yïu. Ai khöng hiïíu
chên tûúáng trong caái ngu thò seä bõ caái ngu chïë giïîu. Ai khöng lônh höåi
àûúåc tinh thêìn àaåi trñ nhûúåc ngu thò quaã laâ àöì ngu thêåt sûå.
1 . Hoa phaãi nûãa núã, rûúåu phaãi nûãa say
Laâm ngûúâi nhêët laâ laâm ngûúâi taâi hoa phaãi vûâa khöng phaát tiïët
tinh hoa ra ngoaâi, vûâa baão vïå mònh möåt caách coá hiïåu quaã, vûâa coá thïí
phaát huy àêíy àuã taâi hoa cuãa mònh laåi coân phaãi tûå chiïën thùæng têm lyá
bïånh hoaån, kiïu ngaåo, muâ quaáng, phaâm gùåp viïåc chúá coá bûác eáp ngûúâi
ta, phaãi reân luyïån àaåo àûác khiïm töën. Caái goåi laâ "hoa phaãi núã möåt nûãa,
rûúåu phaãi nûãa say", coá nghôa laâ möåt khi hoa àaä núã röå thò nïëu khöng bõ
ngûúâi ta haái têët cuäng bùæt àêìu taân taå. Nhên sinh cuäng thïë, khi anh àaä
àùæc yá maän chñ röìi, khöng coân vûún cao nûäa, trong mùæt khöng coân ai,
thïë thò anh khöng trúã thaânh bia cho ngûúâi ta ngùæm bùæn múái laâ àiïìu
HTTP://Ebooks.vdcmedia.com