SỔ TAY CÀI ĐẶT LẮP RÁP
MÁY TÍNH
Cài đặt láp ráp máy tính
NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT KHI LẮP RÁP MÁY TÍNH
Chuẩn bị về "phần mềm"
Tính kiên nhẫn:
_ Trước khi lắp ráp máy, đương nhiên bạn phải đi mua linh kiện. Mà bạn đã biết rồi đó, cửa
hàng linh kiện máy tính bây giờ nhiều như nấm. Thêm nữa, phương châm bây giờ người bán
hàng là... “Thượng đế”. Vì vậy, bạn phải tập cho mình tính kiên nhẫn cao độ để chiều lòng
“Thượng đế”, mong sao “Ngài” giúp cho bạn mua hàng đúng chất lượng, đúng giá cả.
_Rồi trong khi lắp ráp, bạn cũng cần phải kiên nhẫn, để lỡ có lắp trật thì mở ra làm lại. Chứ
chẳng lẽ... bỏ (uổng tiền!), hay nhờ người khác làm dùm (quá quê!).
Tính cẩn thận:
_Đa số các linh kiện máy tính đều thuộc loại nhỏ xíu anh thương, có cái thuộc dạng bé tẻo tèo
teo (như jumper), nên bạn cần phải hết sức chú ý, cẩn thận lúc lắp ráp, chứ nếu bạn vũ phu thì
em hổng chịu đâu à nha! (Kinh nghiệm thực tế cho biết có người khi lắp ráp máy đã... nuốt
nhầm linh kiện vô bụng!!!). Lúc làm, đồ nghề, linh kiện để đâu ra đó, trật tự ngăn nắp để khỏi
quậy tung lên khi cần tìm một cái gì đó.
Sự bình tĩnh:
_Kinh nghiệm cho thấy bạn càng run thì càng dễ... làm sai, hoặc làm hư (bẻ gãy vài cái cẳng
con CPU chẳng hạn!), vì vậy hãy tỉnh queo khi lắp ráp. Cho dù bạn mới lắp ráp cái máy tính
đầu tiên trong đời mình thì cũng đừng coi như mối tình đầu mà hãy xem như mối tình thứ vài
ba chục, bạn sẽ yên tâm làm việc. Cứ coi như đang chơi game ấy, cùng lắm là Game Over thôi
mà!
Sự vệ sinh:
_Không phải để phòng ngừa bệnh SARS. Mà bởi vì linh kiện máy tính là những linh kiện điện
tử, nhạy cảm với bụi, ẩm. Vì thế, nơi làm việc phải sạch sẽ, khô ráo, còn riêng bản thân bạn,
nên... đi tắm trước khi lắp ráp máy tính. Đừng lắp ráp máy khi vừa... đá banh về, mồ hôi là một
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 1
Cài đặt láp ráp máy tính
trong những thứ rất kỵ với linh kiện máy tính đấy, bạn ạ!
Chuẩn bị về phần cứng
Bộ đồ nghề công nghệ không dây:
_Bộ đồ nghề hiện đại này gồm có: một tournevis (vít pa-ke, nếu là vít có từ tính thì càng tốt,
nếu cẩn thận thì thêm một vít dẹp), một cái kéo, một cái kềm mỏ nhọn (chủ yếu dùng để gắp),
băng keo trong (để dán dây nối - dán định vị hoặc dán đầu nối).
Nếu bạn thấy bộ đồ nghề này "hiện đại" quá, thì bạn có thể đơn giản hóa đến mức tối thiểu
trang thiết bị cho dây chuyền công nghệ trong phân xưởng lắp ráp máy tính của mình gồm hai
món: tournevis và kéo. Theo kinh nghiệm cá nhân, tui thấy vậy cũng quá đủ!
Dụng cụ y tế: Gồm bông gòn, băng, cồn, i-ốt,... Phòng ngừa bạn làm ăn... hậu đậu quá bị chảy
máu. Cẩn tắc vô... áy náy mà.
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 2
Cài đặt láp ráp máy tính
Kỳ I: Lắp ráp và thiết lập thông số cơ bản trong BIOS
Hãy đọc thật kỹ từng câu để làm theo, và xin chú ý những điều e-CHÍP cảnh báo bạn để tránh
những “sự cố” ngoài ý muốn, đặc biệt với trường hợp lần đầu tiên bạn tập làm... “vọc sĩ”
trong chuyện này. Vạn lời chúc bạn thành công, để mong nghe tin vui bạn vượt qua những trục
trặc thường gặp khi lắp ráp cái máy tính tự ên!
LẮP RÁP
Dụng cụ cần thiết: Một vít chữ thập.
Trước khi lắp ráp, để an toàn cho thiết bị, bạn cần khử tĩnh điện trên người bằng
cách đeo vòng khử tĩnh điện có nối đất. Nếu không có, bạn hãy sờ tay vào thùng
máy, nền đất để “xả điện” trước khi làm việc.
Đầu tiên, bạn đọc sách hướng dẫn đi kèm theo mainboard (user manual) để biết vị trí các
jumper trên main và thiết lập theo đúng thông số đã chỉ dẫn (với các mainboard đời mới, bạn rất
ít phải đụng đến phần này vì tất cả các thiết lập được xác định trong BIOS).
Gắn CPU vào đế cắm (socket)
Bạn cần mở socket ra trước khi gắn CPU vào. Để làm điều này, hãy kéo thanh nhựa (hay kim
loại) nằm bên cạnh socket lên góc 900. Cần chú ý trên bề mặt CPU tại một trong bốn góc, có
một vạch hình tam giác, đó là vạch chuẩn dùng định vị, ở trên socket, phần lỗ để cắm CPU vào
có một góc cũng bị vát đi, bạn căn cứ vào đấy để gắn sao cho góc vát của CPU trùng với góc
định vị của socket, sau đó nhẹ nhàng thả CPU ra cho tụt xuống socket - nhớ đừng có ấn nếu bạn
thấy hiện tượng kênh vì sẽ làm cong/gãy chân của CPU. Một tay đè giữ CPU, tay kia kéo thanh
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 3
Cài đặt láp ráp máy tính
khoá xuống gài vào mấu trên socket. Bôi kem giải nhiệt lên phiến giải nhiệt ở bề mặt trên cùng
của CPU, sau đó gắn quạt giải nhiệt lên. Nhớ cắm điện cho quạt, kiểm tra xem quạt giải nhiệt
có bị kênh lên hay không - nếu có, hãy tháo ra làm lại.
Cắm RAM vào khe cắm (slot) của bộ nhớ
Hãy chú ý kỹ thanh RAM ở phần dưới, giữa các vạch nhỏ màu
vàng có một chỗ lõm vào (hoặc hai chỗ, tùy loại RAM). Trên
slot cắm RAM của mainboard cũng có một hoặc hai khấc nhô lên, bạn hãy so cho đúng vị trí rồi
hãy kéo hai thanh cài ở hai đầu slot ra, sau đó cắm RAM vào slot. Nếu bạn cắm đúng, tự động
hai thanh cài này sẽ bật ngược lại vị trí ban đầu, kẹp chặt vào khe hình vòng cung hai bên thanh
RAM. Thường có từ hai-ba khe cắm RAM, có đánh số slot hoặc không có đánh số, bạn có thể
cắm vào khe nào cũng được. Một số mainboard đòi hỏi phải cắm theo thứ tự quy định của nhà
sản xuất, việc này có ghi rõ trong sách hướng dẫn.
Trong một số sách hướng dẫn của mainboard cũng có hướng dẫn những phần này, bạn hãy
tham khảo nếu gặp trục trặc khi lắp ráp.
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 4
Cài đặt láp ráp máy tính
Tiếp theo, bạn mở nắp bên hông nếu thùng máy (case) đứng, hay nắp trên nếu là case nằm, rồi
đặt nằm ngang, phần mở ra hướng lên trên, ướm thử mainboard vào các vị trí bắt ốc trên case,
nạy các miếng kim loại đằng sau case (che các cổng PS/2, serial, parallel) để có thể ướm vừa
mainboard vào trong case. Bạn chọn ốc đệm (thường có hình lục giác, màu vàng) gắn vào các
vị trí mà sau này sẽ bắt ốc cố định mainboard vào case. Thông thường, kèm theo case có một
bịch ốc các loại, dây điện nguồn cho PSU (Power Supply Unit) và một miếng che mặt sau của
case. Mở sách hướng dẫn xem để biết chỗ cắm các dây đèn và tín hiệu. Dây reset, dây mở máy
(Power On) không cần cắm đúng chiều nhưng dây đèn báo nguồn (Power led), dây đèn ổ cứng
(HDD) và dây loa (Speaker) phải cắm đúng chiều. Dây có màu (dây dương) cắm vào chân có
dấu + (điện dương), dây màu đen hay trắng cắm vào chân còn lại. Tiến hành cắm đúng theo chỉ
dẫn trong sách. Các case sau này có thêm cổng USB nằm ở mặt trước case, bạn xem trong sách
vị trí cắm dây USB (dây này một đầu đã gắn sẵn vào cổng phía trước, đầu còn lại gắn vào
mainboard). Thường thì một đầu cắm trên mainboard dùng cho hai cổng USB, đầu cắm này
được đánh dấu ở chân số 1 để định vị (được đánh vị trí từ 1 trở đi). Trên jack cắm của dây cũng
có một vị trí đặc biệt - vị trí này thường không có lỗ để cắm vào. Bạn nhớ xem kỹ thứ tự lỗ và
dấu hiệu định vị để cắm cho đúng. Tham khảo thêm trong sách hướng dẫn.
Gắn cáp dữ liệu
Cáp dữ liệu có ba đầu cắm, các đầu này bố trí không cân xứng,
phần hai đầu cắm (chính - master, phụ - slaver) nằm gần nhau
để cắm vào ổ đĩa cứng/ổ đĩa quang, phần nằm xa thì cắm vào
khe IDE trên mainboard. Bạn cắm đầu cáp dữ liệu (cáp ATA cho ổ đĩa cứng và cho ổ đĩa
quang) vào khe IDE (thường được bố trí dọc theo cạnh của mainboard). Có hai khe IDE được
đánh số IDE 1 và IDE 2 (IDE 0 và IDE 1). Khe IDE1 là khe chính (Primary) thường dùng để
cắm cáp ổ cứng (để có thể khởi động được), khe IDE2 là khe phụ (Secondary) dành cho các ổ
đĩa quang (Optical drive).
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 5
Cài đặt láp ráp máy tính
Để đạt hiệu năng cao nhất, bạn không nên gắn ổ quang chung cáp với ổ cứng
hay gắn chung hai ổ đĩa cứng có tốc độ chênh lệch quá lớn. Nếu dùng thêm
FDD (ổ dĩa mềm), bạn gắn thêm cáp dĩa mềm. Cáp ổ dĩa mềm khác với cáp
HDD ở chỗ một đầu cáp bị bắt chéo, đầu cắm sát chỗ bắt chéo đó cắm vào
FDD, đầu kia cắm vào mainboard. Khi cắm cáp, ở giữa phần đầu cắm có một “lẫy” nhựa nhỏ
nhô ra làm mốc, ổ cắm trên mainboard có chỗ lõm xuống tương ứng, bạn cắm sao cho hai phần
này khớp nhau là đúng.
Đặt mainboard vào case
Tiến hành bắt ốc cố định mainboard (bạn cần từ sáu đến tám con ốc là đủ, tùy loại mainboard).
Tiếp đến, bạn cắm dây nguồn (20 sợi) vào khe Power (ATX Power Connector) trên mainboard,
thường nằm gần CPU - chú ý có một góc vát định hướng cắm. Một số mainboard (thường là P4,
gần đây là một số mainboard socket A) cần thêm dây nguồn 12V bổ sung, loại này có bốn sợi -
hai vàng và hai đen. Cũng tiến hành cắm như trên vào khe 12V Connector (hình vuông) nằm
gần khe ATX Power Connector.
Lắp card màn hình AGP
Trước khi gắn card màn hình, bạn hãy kiểm tra lại xem card màn hình của mình dùng điện
thế bao nhiêu volt (nếu cắm nhầm, có thể làm cháy mainboard). Loại card AGP 1x/2x thường
dùng điện thế 3,3V, còn loại 4x/8x dùng điện thế 1,5V. Tuy nhiên, đa số các loại mainboard
hiện nay đều hỗ trợ 1x/2x/4x (tự động nhận biết card 1,5V hoặc 3,3V) hoặc mới nhất là 4x/8x
(loại này chỉ hỗ trợ card 1,5V). Mặt sau của case, tương ứng với mỗi slot (khe cắm card) có
một khung hình chữ nhật, nhớ nạy ra trước khi gắn card vào slot. Tiếp đến, bạn kéo lẫy cài ra,
cắm card AGP vào, nhớ cắm dây nguồn cho quạt giải nhiệt trên card nếu có. Một số card đời
mới hiện nay còn dùng thêm nguồn riêng, ví dụ ATI R9700 Pro, nên khi mua case, nhớ chọn
loại có nhiều dây cấp nguồn để dễ nâng cấp sau này.
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 6
Cài đặt láp ráp máy tính
Lắp card Sound
Tương tự như trên, sau đó nhớ cắm dây tín hiệu analog của ổ đĩa quang (CD, DVD) vào jack
cắm trên Sound. Card sound cắm trên khe PCI (màu trắng) thường có từ ba khe trở lên, bạn
có thể cắm vào khe nào cũng được. Nếu bạn dùng mainboard với Sound và VGA onboard
tích hợp sẵn thì khỏi cần công đoạn này. Tương tự cho modem, card mạng, v.v...
Lắp đặt Optical Drive (ổ đĩa quang)
Gỡ miếng nhựa ở mặt trước case ra, thiết lập jumper cho ổ đĩa quang là
Slaver nếu cắm chung cáp với HDD (đã được thiết lập là Master), hay
Master nếu cắm cáp riêng. Để thiết lập jumper cho ổ đĩa quang, bạn xem
các vị trí thiết lập được khắc ở mặt trên phía sau ổ đĩa. Gỡ cầu nối (vỏ nhựa nhỏ màu đen hoặc
trắng, hoặc xanh) ra và gắn vào vị trí thích hợp đã ghi trên ổ đĩa: MA là Master, SL là Slaver,
CS là Cable Select (tự động thiết lập Master/Slaver cho thiết bị theo vị trí gắn trên sợi cáp, vị trí
này được gắn nhãn ghi rõ là Master hoặc Slaver). Mặc định là vị trí Slaver. Đẩy từ từ ổ đĩa vào,
cắm cáp data vào khe IDE trên ổ đĩa, dây điện nguồn (bạn chỉ có thể cắm vào theo một chiều vì
có hai góc vát), bắt ốc vào hai bên hông.
Lặp đặt ổ đĩa mềm (FDD)
Tương tự như trên nhưng nhớ chú ý và cẩn thận khi cắm dây điện nguồn vì rất dễ
cắm lệch vị trí chân (cắm sai đầu điện nguồn có thể làm cháy thiết bị).
Lắp đặt ổ đĩa cứng (HDD) cũng tương tự
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 7
Cài đặt láp ráp máy tính
Thiết lập jumper, cắm cáp data, dây nguồn và bắt ốc cố định vào khoang
3,5-inch. Bạn có thể gắn thêm một quạt giải nhiệt vào mặt dưới của HDD
nếu muốn HDD mát hơn trong quá trình hoạt động. Đến đây, bạn đã hoàn tất
cơ bản phần lắp ráp rồi đấy, nhưng đừng vội đóng nắp case lại. Bạn hãy bật
máy tính lên để kiểm tra xem có hoạt động bình thường hay không. Sau đó, trong quá trình khởi
động, bạn vào BIOS của mainboard bằng cách nhấn nút Del hoặc F1... tuỳ loại BIOS (có
mainboard hiển thị thông báo cho biết bấm nút gì để vào BIOS) để chỉnh lại các thông số lưu
trong BIOS. Chú ý: Có mainboard PIII và mainboard cho AMD AthlonXP cũng dùng nguồn
như mainboard P4 (ATX), tuy nhiên dây +12V Connector sẽ thừa ra, không sử dụng.
Cảnh giác: Một số trục trặc dễ phát sinh khi lắp ráp!
- Khi bạn bắt ốc vào hai bên hông của ổ đĩa quang, nếu thấy khay đĩa mở ra khó khăn, hoặc có
trường hợp thiết kế tồi, khay đĩa sẽ không đẩy ra: Bạn hãy nới lỏng ốc ra một chút, tốt nhất là
chỉ nên bắt hai ốc dưới.
- Sau khi bạn bật máy tính lên, đèn Power (thường là màu xanh) không sáng, đèn HDD (thường
là màu đỏ) không sáng, hoặc loa không kêu bíp lúc khởi động: Hãy đảo lại jack cắm của dây
Power/HDD/ Speaker, tùy dây nào bị tình trạng này.
- Bạn thấy báo lỗi FDD “Floppy disk(s) fail (40)”và yêu cầu nhấn F1 để tiếp tục: Bạn kiểm tra
lại đầu nối cáp data của FDD, và nhớ là trong BIOS phải cho hiệu lực thiết bị FDD (chọn
1.44MB 3.5in và trong phần Super IO Device => On-board FDC Controller là Enable)
- Nếu bật máy lên mà không thấy quạt CPU quay (dù đã cắm dây nguồn cho quạt): Bạn hãy
xem lại jack cắm Power trên main có cắm đúng vào vị trí Power hay chưa (một số mainboard
phải cắm dọc theo chiều dài của panel, một số mainboard lại cắm ngang). Tham khảo sách
hướng dẫn để biết chắc mình đã cắm đúng.
- Trường hợp bật máy lên, bạn nghe nhiều tiếng bíp (thường là ba tiếng bíp ngắn liên tục, tín
hiệu bíp này tùy loại lỗi mà có số nhịp khác nhau): Xem lại RAM đã gắn chặt chưa, hay là card
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 8
Cài đặt láp ráp máy tính
màn hình gắn còn lỏng.
- Nếu bật máy chạy sau một thời gian mà hay bị Restart: Hãy kiểm tra lại xem bộ nguồn của
bạn có đủ công suất để cung cấp điện cho các thiết bị hay không. Để kiểm tra ở mức độ tương
đối, bạn vào BIOS, phần PC Health Status kiểm tra lại điện thế các đường +3,3V, +5V và +12V
xem có bị sụt giảm hay không? Cũng có thể xem ngay trong Windows thông qua một chương
trình của hãng thứ ba như Sisoft Sandard hoặc là phần mềm kiểm tra được cung cấp kèm theo
mainboard.
- Trong trường hợp bật máy lên, bạn hoàn toàn không thấy quạt quay, đèn sáng, không tiếng
bíp của loa: Xem lại CPU và các thiết bị khác, nếu một thiết bị bị mát (chạm mạch) thì sẽ gây ra
hiện tượng trên.
THIẾT LẬP CẤU HÌNH CƠ BẢN TRONG BIOS
- Khi bạn bắt ốc vào hai bên hông của ổ đĩa quang, nếu thấy khay đĩa mở ra khó khăn, hoặc có
trường hợp thiết kế tồi, khay đĩa sẽ không đẩy ra: Bạn hãy nới lỏng ốc ra một chút, tốt nhất là
chỉ nên bắt hai ốc dưới.
- Sau khi bạn bật máy tính lên, đèn Power (thường là màu xanh) không sáng, đèn HDD (thường
là màu đỏ) không sáng, hoặc loa không kêu bíp lúc khởi động: Hãy đảo lại jack cắm của dây
Power/HDD/ Speaker, tùy dây nào bị tình trạng này.
- Bạn thấy báo lỗi FDD “Floppy disk(s) fail (40)”và yêu cầu nhấn F1 để tiếp tục: Bạn kiểm tra
lại đầu nối cáp data của FDD, và nhớ là trong BIOS phải cho hiệu lực thiết bị FDD (chọn
1.44MB 3.5in và trong phần Super IO Device => On-board FDC Controller là Enable)
- Nếu bật máy lên mà không thấy quạt CPU quay (dù đã cắm dây nguồn cho quạt): Bạn hãy
xem lại jack cắm Power trên main có cắm đúng vào vị trí Power hay chưa (một số mainboard
phải cắm dọc theo chiều dài của panel, một số mainboard lại cắm ngang). Tham khảo sách
hướng dẫn để biết chắc mình đã cắm đúng.
- Trường hợp bật máy lên, bạn nghe nhiều tiếng bíp (thường là ba tiếng bíp ngắn liên tục, tín
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 9
Cài đặt láp ráp máy tính
hiệu bíp này tùy loại lỗi mà có số nhịp khác nhau): Xem lại RAM đã gắn chặt chưa, hay là card
màn hình gắn còn lỏng.
- Nếu bật máy chạy sau một thời gian mà hay bị Restart: Hãy kiểm tra lại xem bộ nguồn của
bạn có đủ công suất để cung cấp điện cho các thiết bị hay không. Để kiểm tra ở mức độ tương
đối, bạn vào BIOS, phần PC Health Status kiểm tra lại điện thế các đường +3,3V, +5V và +12V
xem có bị sụt giảm hay không? Cũng có thể xem ngay trong Windows thông qua một chương
trình của hãng thứ ba như Sisoft Sandard hoặc là phần mềm kiểm tra được cung cấp kèm theo
mainboard.
Trong trường hợp bật máy lên, bạn hoàn toàn không thấy quạt quay, đèn sáng, không tiếng bíp
của loa: Xem lại CPU và các thiết bị khác, nếu một thiết bị bị mát (chạm mạch) thì sẽ gây ra
hiện tượng trên.
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 10
Cài đặt láp ráp máy tính
Kỳ II:CÀI ĐẶT PHẦN MỀM
Sau khi lắp ráp, chiếc máy tính của bạn giờ đã hoàn thành 50% rồi đấy. Để máy có thể hoạt
động, bạn cần cài phần mềm vào đĩa cứng. Lần này, xin mách bạn cài hệ điều hành.
Bạn cần chuẩn bị: Một đĩa cài hệ điều hành (Win 98/ ME hoặc Win2K/XP hay Linux), tuỳ bạn
thích dùng hệ điều hành (HĐH) nào. Bài này hướng dẫn bạn cài HĐH của Microsoft Windows
vì nó khá thông dụng. Bạn cần viết số CDKEY của bản Windows sẽ cài ra giấy để dùng khi
cần.
Tiến hành phân vùng và định dạng đĩa cứng
Trước khi tiến hành cài đặt HĐH, bạn phải phân vùng và định dạng đĩa cứng để có thể chép dữ
liệu lên đó. Đưa đĩa mềm khởi động (tạo bằng Win9X, bằng cách dùng lệnh “format a:/s”) vào
ổ dĩa mềm (ổ A) đánh lệnh “FDISK” và ấn Enter. Chọn “Y” nếu muốn sử dụng FAT32 cho ổ
đĩa cứng (HDD) có dung lượng lớn hơn 512MB (hoạt động hiệu quả hơn FAT16). Các tuỳ chọn
(Options) sẽ hiện ra:
1. Create DOS partition or Logical DOS drive.
2. Set active partition.
3. Delete partition or Logical DOS drive.
4. Display partition information
- Mục 1 dùng khởi tạo phân vùng chính (Partition Primary), phân vùng mở rộng (Partition
Extended) và phân vùng Logic. Một HDD thường có một phân vùng chính và một phân vùng
mở rộng, trong phân vùng mở rộng được chia thành nhiều phân vùng logic. Ví dụ: HDD của
bạn chia thành ba ổ dĩa, C, D và E thì ổ C là phân vùng chính, phân vùng phụ có hai phân vùng
logic là D và E.
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 11
Cài đặt láp ráp máy tính
Trong mục nầy còn có các mục con sau:
a. Create Primary DOS Partition
b. Create Extended DOS Partition
c. Create Logical DOS Drive(s) in the Extended DOS Partition
- Ðầu tiên, bạn phải tiến hành mục a - tạo Partition DOS thứ nhất (primary). Vùng này có đặc
điểm là chỉ chứa một ổ đĩa duy nhất có dung lượng chiếm toàn bộ không gian vùng và chỉ ổ đĩa
này được phép khởi động. Nếu bạn không chia nhỏ ổ đĩa cứng vật lý thì bạn cho vùng này
chiếm toàn bộ ổ đĩa vật lý và quá trình fdisk kể như hoàn tất, DOS sẽ tự động chỉ định cho ổ đĩa
này là ổ khởi động. Nếu muốn chia nhỏ ổ đĩa, bạn chỉ định kích thước cụ thể cho vùng này rồi
tiến hành mục b.
- Mục b tạo vùng đĩa mở rộng (extended) dành cho DOS. Dung lượng là không gian còn lại của
ổ đĩa vật lý, hay chỉ một phần nếu bạn muốn dự trữ một vùng riêng ngoài tầm kiểm soát của
DOS (dành cho hệ điều hành khác) gọi là vùng Non DOS. Vùng DOS mở rộng này sẽ chứa tất
cả các ổ đĩa Logic mà bạn muốn tạo và bạn tiến hành tạo chúng bằng mục c.
- Khi tạo ổ đĩa Logic, đừng nên tạo quá nhiều (tốt nhất là hai hoặc ba) vì dung lượng còn trống
sẽ bị phân tán trên từng ổ đĩa Logic, khiến cho việc cài đặt các chương trình lớn trở nên khó
khăn. Ngoài ra, nếu có nhiều ổ đĩa vật lý, bạn cần chú ý cách gán tên ổ đĩa Logic của Dos như
sau:
DOS đặt tên theo thứ tự ABC và gán cho vùng Pri trên mỗi ổ đĩa vật lý trước (theo thứ tự ổ đĩa
vật lý) sau đó mới đến các ổ đĩa Logic trên vùng Ext của từng ổ đĩa theo thứ tự. Thí dụ: Có hai
ổ đĩa vật lý, trên ổ đĩa master (1) chia 1 Pri, 2 Logic, trên ổ đĩa Slave (2) chia như ổ 1. Chúng sẽ
được gán tên như sau: ổ 1 có C (Pri), E, F (Logic). ổ 2 có D (Pri), G, H (Logic). Thứ tự gán tên
rất quan trọng, nếu sơ ý sẽ dẫn đến việc format sai ổ đĩa. Tuy nhiên, bạn cần chú ý là thứ tự này
còn bị chi phối bởi loại BIOS của mainboard.
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 12
Cài đặt láp ráp máy tính
- Mục 2 dùng để thiết đặt phân vùng khởi động đầu tiên (được đánh dấu là chữ A - active),
Fdisk chỉ cho phép bạn chọn phân vùng chính trên mỗi HDD làm phân vùng khởi động.
- Mục 3 dùng để xóa phân vùng đã khởi tạo, thứ tự xóa phải ngược lại với thứ tự tạo, nghĩa là
cái gì tạo sau phải được xoá trước.
- Mục 4 dùng xem thông tin của HDD (Dung lượng, các phân vùng, tên nhãn đĩa, hệ thống dùng
FAT32 hay NTFS, v.v...).
Bạn có thể đọc tiếp theo các hướng dẫn trong quá trình phân vùng để làm tiếp.
Chú ý: Khi bạn fdisk trên ổ đĩa cứng nào (logic hay vật lý) toàn bộ dữ liệu trên ổ đĩa đó sẽ bị
xoá. Fdisk chỉ dùng cho ổ đĩa cứng, bạn không thể fdisk ổ đĩa mềm.
Sau khi phân vùng xong, bạn khởi động lại máy. Bước tiếp theo là định dạng tất cả các phân
vùng đã được khởi tạo bằng lệnh “format . Ví dụ : A:\>format C. Bạn có thể dùng
lệnh Format c: /s để vừa định dạng, vừa làm cho ổ đĩa C khởi động được.
Với tất cả công đoạn “khổ sở” này, bạn có thể dùng chương trình Disk Manager (đi kèm theo
HDD, hoặc tải trên internet) để làm, chỉ 2-3 phút là xong.
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 13
Cài đặt láp ráp máy tính
Kỳ III: Cài đặt driver cho các thiết bị và các phần mềm ứng dụng
Cho đến kỳ này, sau khi cài đặt driver cho các thiết bị và các phần mềm ứng dụng, bạn đã có
thể chạy thử nghiệm cái máy tính “made in... tự tui”!
Nếu hệ điều hành (HĐH) có sẵn trình điều khiển (driver) cho các thiết bị, bạn có thể không cần
cài thêm các driver đi kèm. (Tuy nhiên, theo khuyến cáo của các nhà sản xuất, bạn nên cài
driver mới nhất, bản chính thức, để đạt được hiệu quả tối ưu).
Trong trường hợp HĐH của bạn không tự nhận ra được một vài thiết bị trong máy, để sử dụng
chúng, bạn cần phải cài các driver thích hợp. Để biết thiết bị nào chưa được cài driver (hay là
hoạt động chưa ổn định, còn bị xung đột với thiết bị/chương trình khác), bạn bấm chuột phải
vào My Computer, chọn Properties, chọn thẻ Hardware, chọn Device Manager. Khung cửa sổ
xuất hiện cho bạn biết những thiết bị nào trong máy tính của bạn hoạt động tốt (nếu bấm chuột
phải vào tên thiết bị nào và chọn Properties, trong ô Device status có thông báo This device is
working properly) và thiết bị nào còn chưa được HĐH nhận diện, chưa hoạt động tốt được
(xuất hiện các dấu chấm than trước tên thiết bị). Thông thường, bạn cần cài các driver cho card
màn hình, card âm thanh, modem hay các card chuyên dùng gắn thêm.
Chú ý: Nếu bạn dùng card rời mà không dùng loại tích hợp có sẵn trên bo mạch chủ (video,
sound,...) thì nên vào BIOS vô hiệu hoá (disable) các card on-board này đi, như thế sẽ tránh
tranh chấp và giải phóng tài nguyên cho máy tính.
Win98/ME:
Đây là HĐH ít tự động nhận biết thiết bị (do bản thân nó là “đồ cổ” nên không có các driver
cho các thiết bị mới ra sau nó). Để cài driver, bạn đặt đĩa driver đi kèm vào, trình cài đặt sẽ tự
động chạy. Khi đó, thường thì bạn chỉ cần ấn Next hoặc OK. Còn nếu không tự động, bạn buộc
phải làm theo cách thủ công. Bạn vào Control Panel => System Properties, chọn thẻ Device
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 14
Cài đặt láp ráp máy tính
Manager, bạn muốn cài driver cho thiết bị nào, hãy bấm kép chuột lên tên thiết bị đó, ở thẻ
General bấm nút Reinstall driver, hoặc vào thẻ Driver, bấm nút Update Driver. Cửa sổ Update
Device xuất hiện, bạn hãy làm theo các bước được hướng dẫn. Để dễ dàng, bạn hãy chọn
Search for a better driver cho máy tự tìm. Nếu bạn biết rõ mình định cài driver cho thiết bị nào,
hãy chọn Display a list of all the driver, chọn thiết bị cần cài đặt, bấm Have disk và chỉ đường
dẫn tới thư mục chứa driver trên dĩa CD driver đi kèm thiết bị. Thường thì file driver có tên là
*.inf. Sau khi cài xong, bạn phải khởi động lại máy tính để các thay đổi có hiệu lực.
Chú ý: Driver cho các thiết bị tích hợp sẵn trên mainboard (như Sound/ VGA) nằm trong CD
kèm theo mainboard.
Win2K/XP:
Đây là hai HĐH ra sau này, nên tích hợp khá nhiều driver cho các thiết bị (nhất là Windows XP
Professional) thường thì ít phải cài đặt thêm driver nữa, trừ một số thiết bị đặc biệt khác. (Theo
một số người dùng Windows XP thì nó hơi bị kén modem gắn trong, ngay cả khi cài chính
driver cho WinXP được cung cấp kèm theo.) Một số còn không có driver cho WinXP, bạn có
thể dùng tạm driver của Win2K thay cho WinXP (có thể sẽ không ổn định).
Cài driver trong Win2K/XP cũng tương tự như Win9X: Bạn vào Start => Control Panel =>
System => Hardware => Device Manager. Trong cửa sổ liệt kê thiết bị, bạn bấm phím phải
chuột vào thiết bị cần cài driver rồi chọn Update Driver. Bạn có thể chọn phương thức cài đặt
tự động (Install the sofware automaticcally) hay tự chỉ định driver cho Windows (Install from a
list or specific location) cài đặt.
Trong trường hợp cần kiểm tra lại tình trạng hoạt động của thiết bị trước khi cài driver, bạn gỡ
bỏ driver đang báo lỗi bằng cách bấm phím phải chuột vào thiết bị cần cài driver rồi chọn
Uninstall, sau đó bấm phím phải chuột vào thiết bị bất kỳ rồi chọn lệnh Scan for hardware
changed để Windows dò tìm lại. Nếu thiết bị hoạt động tốt, Windows sẽ phát hiện được thiết bị
và bạn tiến hành cài driver như bình thường. Nếu Windows không phát hiện ra thiết bị, bạn cần
tắt máy để kiểm tra lại thiết bị.
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 15
Cài đặt láp ráp máy tính
Chú ý: Bạn có thể tìm các driver mới nhất cho các thiết bị tại trang chủ của hãng sản xuất hay
tại các website chuyên cung cấp driver các loại như: http://www.windrivers.com/,
http://www.driverguide.com.
Cài đặt các phần mềm ứng dụng của bạn
Thêm một phần mềm (chương trình) nào đó vào máy tính, đó là cài đặt chương trình. Trước
tiên, bạn cần phân biệt giữa sao chép (Copy) và cài đặt (Install hay Setup).
_Với một số phần mềm nhỏ, khi chạy chỉ cần một vài file và chạy độc lập không “quan hệ” với
các phần mềm khác. Ta chỉ cần có một bản sao của nó, đem về đổ vào đĩa cứng của ta (cũng
copy) là có thể sử dụng được bằng cách cho thi hành một trong các file .exe của phần mềm đó.
_Nhưng đối với các phần mềm lớn, khi chạy cần nhiều file và có “nhờ vả” đến các phần mềm
khác: Muốn sử dụng được, trước hết bạn cần có bản gốc trên đĩa mềm hay trên CD-ROM, sau
đó phải cài đặt phần mềm vào đĩa cứng bằng cách cho thi hành một trong các file Install.exe
hay Setup.exe (tùy theo phần mềm). Chương trình cài đặt sẽ làm công việc giải nén các file vào
đĩa cứng, xếp đặt chúng vào các thư mục con, tạo vùng môi trường và đăng ký các thông số cần
thiết vào các file hệ thống của Windows, sao cho phần mềm có thể chạy được tốt nhất mà
không cần sự can thiệp của chúng ta. Nếu bạn không biết cách cài đặt, có thể phần mềm không
thể chạy được hay thường xuyên bị lỗi.
_Để tránh gặp rắc rối trong việc cài đặt và sử dụng chương trình, bạn nên tìm đọc các file *.txt,
*.doc, *.pdf, có trong mỗi chương trình, đặc biệt là file Readme.txt, các file này luôn chứa
những thông tin cần thiết và mới nhất (giờ chót) về chính chương trình đó.
_Trong quá trình cài đặt, bạn sẽ được hỏi một đôi điều như: Bạn muốn cài phần mềm vào ổ đĩa,
thư mục nào? Bạn chọn cài đầy đủ, tối thiểu hay để bạn chọn lựa? Bạn muốn cài thường trú hay
chỉ khi nào bạn cần sử dụng mới kích hoạt nó? Bạn có cần tạo đĩa mềm khởi động không? Có
cần đặt các biểu tượng liên kết ở Desktop hay Quick Launch (để dễ tìm khi cần chạy chương
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 16
Cài đặt láp ráp máy tính
trình) hay không, nơi lưu file cấu hình,... Nếu hiểu rõ thì bạn sẽ chọn được những tùy chọn
thích hợp, còn không thì bạn cứ nhấn Enter chấp nhận những mặc nhiên do chương trình cài đặt
đề nghị.
_Nếu sau khi cài đặt, bạn không có nhu cầu sử dụng nữa, bạn có thể gỡ bỏ cài đặt (uninstall)
bằng cách chọn Uninstall trong menu của chương trình; hoặc có thể vào Control Panel => Add
or Remove Programs để chọn chương trình cần gỡ bỏ.
Đối với các chương trình đơn giản không cần cài đặt, bạn chỉ cần chạy Windows Explorer xoá
thư mục của chúng là xong.
_Còn nếu muốn thêm các phần khác của chương trình mà trước đây chưa cài, bạn cũng làm như
trên nhưng đừng chọn Remove mà chọn Change.
_Chú ý: Khi bạn đã cài đặt phần mềm xuống đĩa cứng, bạn không được di chuyển hay đổi tên
thư mục chứa phần mềm này vì khi cài đặt các thông tin về địa chỉ ban đầu của chúng đã được
lưu trữ trong phần quản lý hệ thống và môi trường làm việc của Windows. Tốt nhất là nên gỡ
bỏ rồi cài đặt lại nếu muốn thay đổi địa chỉ.
_Ví dụ: Cài đặt bộ Microsoft Office XP.
_Bạn đưa đĩa nguồn vào, nếu trình cài đặt không tự động chạy, bạn chạy file SETUPPLS.EXE
đặt ở thư mục gốc của đĩa nguồn. Nhập CDKEY vào và bấm Next. Cửa số End-user license
agreement xuất hiện, bạn chọn “I accept the terms in the License Agreement “ và bấm Next.
Bạn có ba chọn lựa:
- Install now: Cài đặt ở mức thông dụng (mặc định)
- Complete: Cài toàn bộ vào dĩa cứng
- Custom: Lựa chọn các thành phần cần cài đặt theo ý riêng.
_Dưới cùng có nút Browse, bạn muốn cài vào thư mục nào thì dẫn đến thư mục đó, không nhất
thiết phải cài như đường dẫn mặc định. Bấm Next.
_Cửa sổ thông báo các lựa chọn của bạn xuất hiện để bạn kiểm tra lại những phần đã chọn (ở
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 17
Cài đặt láp ráp máy tính
đây là chọn hết, chạy trực tiếp trên HDD không cần CD) và dung lượng yêu cầu, dung lượng
dĩa cứng còn trống. Bấm Install để bắt đầu cài đặt. Sau khi cài xong, nếu HĐH là Win9X, bạn
phải khởi động lại máy mới có thể dùng được, còn Win2K/XP thì không cần, có thể dùng ngay
được.
Chạy thử nghiệm
Sau khi cài đặt thành công tất cả các phần mềm lên máy tính, bạn hãy cho chạy tất cả các ứng
dụng trong máy bạn, nếu được hãy chạy thật nhiều ứng dụng cùng lúc, và để chạy càng lâu
càng tốt (thông thường 24-48 tiếng). Song song với việc chạy ứng dụng, bạn cũng nên chạy
chương trình theo dõi tình trạng hoạt động của máy tính để bạn biết được nhiệt độ, lượng tài
nguyên CPU/RAM/đĩa cứng, v.v... mà máy tính dùng trong quá trình hoạt động. Thông qua đó,
bạn có thể thay đổi các thông số giúp máy tính hoạt động hiệu quả hơn, mát hơn và ổn định
hơn.
Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng thêm:
- Các chương trình test CPU/ RAM/Card màn hình,... để đảm bảo các thiết bị chạy ổn định
không bị lỗi. Một số chương trình thông dụng như: Prime 95, Sisoft Sandard, AIDA 32,...
- Các chương trình Benchmark để kiểm tra lại “khả năng” của... chính bạn, lắp ráp và cài đặt
máy thế nào để đạt được hiệu suất tối ưu nhất có thể. Để benchmark card màn hình, bạn dùng
chương trình 3DMark 2001SE hoặc mới nhất là 3DMark 2003 (tải về tại
www.futuremark.com) và Sisoftware Sandard cho benchmark CPU/RAM... (tải về tại
www.sisoftware.net).
- Về cách sử dụng các chương trình này, sẽ có những bài viết nhỏ hướng dẫn bạn một cách cụ
thể.
- Các chương trình benchmark/ test trong bài này bạn có thể tìm trên internet hoặc tìm mua đĩa
CD-ROM có các chương trình này tại các cửa hàng dịch vụ tin học (vừa nhanh vừa... rẻ).
Khi công đoạn cuối cùng này hoàn tất, chiếc máy tính của bạn đã sẵn sàng làm việc được rồi
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 18
Cài đặt láp ráp máy tính
đấy.
Chúc bạn thành công và có được một máy tính vừa ý!
CÁC PHẦN MỀM NÊN CÓ TRONG MÁY MỚI LẮP RÁP
1. Hệ điều hành Windows 9x hay 2000 hay XP.
2. UniKey 5.x: gõ tiếng Việt trong các ứng dụng.
3. Font tiếng Việt: Nên cài đặt một font thông dụng cho mỗi bảng mã tiếng Việt (kể cả 1 byte
và 2 byte) như: Bách khoa, Vni, Vietware, ABC, VPS, ... Nên sử dụng font Unicode làm mặc
định nếu chạy Windows 2000/XP (có sẵn trong Windows).
4. Office 2000/XP: Thực hiện các công việc văn phòng và gia đình.
5. Windows Commander (hay Total Commander): Quản lý thư mục/file, nén và giải nén...
6. Lạc Việt từ điển MTD2002: Tra cứu nhanh Anh / Việt khi cần thiết.
7. Một trong các chương trình thường trú chống Virus như D32, BKAV, McAfee Virus Scan,
Norton Anti Virus...
Biên Soạn: Vũ Trần Đạt Trang: 19
Copyright by webtailieu.net