Phương pháp nghiên cứu khoa học
Nhận thức luận, phương pháp luận, và phương pháp, trong đó nhận thức luận là lý thuyết về tri thức.
N hận hức uận,phương
t l pháp uận
l và
phương
pháp
• NH ậ t ứcl ận à ýt ế ềtit ức
n h u l l huy tv r h
"ἐ ἐ ι στήμη pit me knowldgeors inc )and λόγος rl gos
ore s e "( e ce e " o o "
( c / xpl i
ac ount e anaton)
• Phươngpháp uận à ý huy tvà à ự
l l l t ế l s phân íh ềc h àm ng ê c u
tc v ác l hin ứ và
nê tế hành ư hếnào
n in nh t
• Phươngpháp hin ứu à ộ hủ huật( ặcc h in
ng ê c l m tt t ho ác tế hành)t t ập
hu h
bằngc ứng
h
Sandr H ar ng ó ương
a di “C ph pháp bênh ực
nào v cho ữ
n
ớ
gi ihay không?”
1
LRC © Bui, 2007
Nghiên cứu cái gì mới chính là tri thức?
Những gì chúng ta biết và những gì
chúng ta chưa biết (Plato)
2
LRC © Bui, 2007
S ự khác nhau ữa ương
gi ph pháp
và ương
ph pháp uận à ?
l l gì
Phương
pháp: Phương pháp uận:
l
• Lýt ế ơ ản vic
huy tc b và ệ
• Thủ huậtt t ập
t hu h tc c h hin ứ
phân íh ác ng ê c u
bằng ứng
ch ho cnê tế hành hin
ặ n in ng ê
• ữngc h hứctế hành
Nh ác t in c u ư hếnào hô
ứ nh t ,t ng
t t ập hô i khácnhau
hu h t ngtn t ườngb nh ưởngbởi
h ị ả h
ng kho họ
ành a c
(
Sandr H ar ng)
a di
3
LRC © Bui, 2007
Động ực
l
• Động ực
l nghi cứu:
ên
– Nghin ứu huần uý aohi u ế ềc ệ t ng
ê c t t :nângc ể bitv áchin ượ
– Nghin ứu
ê c mang í c ng ụ:M ộ ấn ần ảic ảipháp
tnh ô c tv đếc ph ógi
– Nghin ứu ngdụng:g ảipháp ần ảic ĩ vựcứngdụng
ê c ứ i c ph ólnh
• Động ơ húc y ương
c t đẩ ph pháp uận
l nghi cứu
ên
– (mangtnh nh í ểm o in rnh ê c u
í đị tnh)ki s áttế tì nghin ứ
– Ki m hứng ế ả ê c u
ể c k tqu nghin ứ
– So ánh ácphươngpháp ê c u
s c nghin ứ
– Tuân hủ ácnguyê t ct ựct
t c n ắ h ếkhoa ọ
hc
4
LRC © Bui, 2007
Tạisao
nghi cứu ạicần hi thơn
ên l t ế
bao ờ ết
gi h
– M ô r ngki do mới(
itườ nh anh hành ủa h ới nh
vic khác hàngm ,môhì
ki do mới hươngmạit àn ầu ườit đ ế ạ ề
nh anh ,t o c –ng a angvitlinhiu
s h i a huộ ề ng kho họ – hin ăn ọ ,ki t
ác gáokho t cnhiu ành a c t ê v h c nh ế
họ ,xã ộ ọ , )
c h ih c…
– Cô hệmớito ấtc ọ ĩ vựct ô hệsnh ọ n
ngng r ngt ả m ilnh ừ c ngng i h cđế
kho họ ềc n ười
a cv o ng
– Sự uá ảivềt ngtn hayt ếs hiu ụtt ngtn
q t hô i t h ự t ế h hô i
– Tố rển a ọ ớn n ứcl n ạor đềt hin
cđộphátti kho h cl đế m uô t a àing ê
ứ hayđể khám
c u phá!
– Ng c kho họ ềnhân o ivẫn angs ng
àynay99% ácnhà a cv lạ đ ố !
5
LRC © Bui, 2007
N ghi cứu à ?
ên l gì
• Đốivớim ỗingườit
hìnghi cứu ang ỗinghĩa
ên m m khách
nhau
• C ác ương
ph pháp phạm
và vinghi cứu
ên
– K ỹ huậttáivớihành
t r vi
– Gi it c táivớidự o
ả híh r đ án
– Tí t àn ầu ớiđịa ương
nh o c khácv ph
– Lý huy ttáivớit ựchành
t ế r h
– Tuy ê mỗ ác ng ê c u ó ộ ương
nhin ic h hin ứ c m tph pháp híh ợp ủa … ác
t c h c nó c
bạn ần ảihi u ương
c ph ể ph pháp óphảiđượcg ớing ê c u hấp ận
đ i hin ứ c nh
• Trong ương aiN ghi cứu i nghành ủa a nhân
t l : ên lên c Đ cá
– Ki m r kin hứcc n
ể ta ế t huyê ngành
ả đư r l g ?
– Gi ipháp a a à ì
6
LRC © Bui, 2007
N ghi cứu à…
ên l
“…quá trình thu thập và phân tích thông tin (dữ
liệu) mang tính hệ thống nhằm nâng cao hiểu
biết của chúng ta về hiện tượng mà chúng ta lo
lắng hoặc quan tâm.”
7
LRC © Bui, 2007
N ghi cứu:định ĩa ang í t i tl
ên ngh m tnh r ế ý
• N ghi cứu:
ên
– M ộ ạtđộ ó phần i c n ười ểu cmộ ệ t ng[
tho ngg p g úp o ng hi đượ thin ượ Kuhn,1962;
Lakat s
o ,1978]
• hin ượng ộ huỗ ành ủa ộ / ộ ôt ựct ể àođ c ngđồ
ệt :m tc ih vic m t m ts h h n ómà ộ ng
ng ê c u ảm hấyt c t
hin ứ c t híh hú
• Sự ểu ế :tit ứcc p ự o ho tđộ ủa ộ a ạnh nàođ ủa
hi bit r h hophé d đ án ạ ngc m tkhí c óc
hin ượngnày
ệt
• ữngho tđộ cc à hợp ớivict or s ểu ế r hức à
Nh ạ ngđượ hol phù v ệ ạ a ự hi bit(tit )l
kỹ huậtvà ươngpháp hin ứu ủa i ing ê c u
t ph ng ê c c g ớ hin ứ
– Cácnhó ki u ẫu đ ki u ẫu hố ấtvềc ệ t ngmà ườit q
m ể m và a ể m (t ngnh áchin ượ ng a uan
t và c ươngpháp hin ứu)
âm ácph ng ê c
8
LRC © Bui, 2007
Định
nghĩa ề
v nghi cứu
ên
• N ghệ huậtkhám
t phá r hức
t it
– Vídụ:l huy tmới– ivớinhữngng is ngnộ âm,nhu ầu ềmố uan
ýt ế đố ườ ố it c v iq
hệxã ộ ao( ? ) i t
h ic ? ?;g á hành ản ẩm ớtq tọ ơn r ngt ị tường
s ph b uan rngh to h r
đệ t ? ?
in ử ( ? )
• N ghệ huậtứng ụng r hức ộtcách hành
t d t it m t
công
– Vídụ:s ụngmộ nh uản ýđể họ nhà ới
ử d tmôhì q l c n máym
9
LRC © Bui, 2007
Tạisao ảinghi cứu
ph ên
• Để ểu ốthơn ề ộthi n ượng ụ
hi t v m ệ t c
thể
– ụ:t is o ng iliné q nhiu in in
Víd ạ aoc n ườ ạ m uá ề tề vàođệ
t ạidiđộ ?–khám tit ức
ho ng phá r h
• G i iquyếtnhững
ả khúc ắc
m
– Vídụ:nế t it nggá ản ẩm ê 10% hìvớido t
u ô ă i s ph ln t anh hu
c a ô ys ư hếnào
ủ c ngt ẽnh t ?
10
LRC © Bui, 2007
Phương t ì bày phương
pháp r nh và pháp
khoa
h ọc
• Phươngpháp a c
kho ho : • PH ƯƠNG PHÁP NH
TRÌ BÀY:
• Thử him
ng ệ • Ng ê c u ngdụng
hin ứ ứ
• Thựcng ệ
him • M angtnh hủ uan/mangtnh
í c q í
• Khảos át tanh uận
r l
• Ng ê c u r nghợp
hin ứ tườ • M iu ả/tì bày
ê t rnh /
• D ự ođ án • Ng ê c u r ng ươngl
hin ứ to t ai
• M ôphỏng
• Cácbàiphêbì
nh
• ( hin ứu ơ ản)
Ng ê c c b
Các phương pháp kết hợp:
Nghiên cứu theo chiều dọc
Nguồn: Galliers, R.
(Nghiên cứu thực tiễn mang tính phối hợp)
(Biện chứng)
11
LRC © Bui, 2007
ế ậ các ước
Thi tl p b nghi cứu
ên
Dòng tri
thức + kiến thức chủ đạo và hoạt động
Giới hạn
Các bước
tiến hành
Nhận thức vấn đề
Đề nghị Phát triển Đánh giá Kết luận
Chủ nghĩa
hình thức
mang tính
logic Đề ra Suy luận
12
[Takeda,1990]
LRC © Bui, 2007
S ản ẩm
ph nghi cứu
ên
• C hịu nh ưởng ủa
ả h c quy uậtt ên
l ự nhi
hoặc huyếthành
t vi
• S ản ẩm
ph nghi cứu ựa r „l t ết
ên d t ên ý huy
cơ ản“ ện đã
b hi có được ng ụng,ki m
ứ d ể
chứng,bổ sung m ở ộng hông
và r t qua
ki nghi m ,sự
nh ệ sáng ạo,t ực ác
t r gi và
khả ăng ảiquyếtvấn ủa
n gi đề c nhà
nghi cứu
ên
W als .1992;M ar
l etal kus .
etal2002
13
LRC © Bui, 2007
ế ậ đầ r cho
Thi tl p u a bàinghi cứu
ên
M arch ih,1995]
[ & Sm t
• Cấu r
túc
– Kháinim ấn /phạm ủa i ipháp
ệ v đề vic g ả
• Phươngpháp
– Thuậtt án c ướct ựchành hựchin ộ ệ vụ ụ hể
o và ácb h để t ệ m tnhim c t
• M ôhì
nh
– M ộ huỗ ữngl it ê bốxácnhận ặcphátbi u hể ệ mố uan ệ
tc inh ờ uy n ho ể t hin iq h
g ữa ácc u r
i c ấ túc
– Cáckhaínim r u ượngvà uy n ốxácnhận
ệ từ t t ê b
• Sự huy tmi
t ế nh
nh hành ấu r ,môhì phươngpháp r nghệt ố hin ứu
– Hì t c túc nh,và to h ngng ê c
– H ệt ố đầu ứngdụng
h ngban và
• Cáct ế hơn
huy thay
– Sự nh hành hin ứu
hì t ng ê c
14
LRC © Bui, 2007
Ti chíđánh á
êu gi
• Tiu híđ g á
ê c ánh i
– Quimôkhô i t ngtn ươngứngvớivicq ế nh
nggan hô i t ệ uy tđị
tnh ữu c c a hin ứu
í h íh ủ ng ê c
– Cót ể
h khácnhau ềmụcđ c đ gá
v íh ánh i
15
LRC © Bui, 2007
Phương đ
pháp ánh á
gi
• Phươngpháp ánh i
đ gá
– Thủ ụctế hành ểm him hựct hin ứu ư hế
t in ki ng ệ t ếng ê c nh t
nào
– Nê r ấtc r in uan n ệ ánh i và ác t ức
u õt ả vaitòlê q đế vicđ gá c h h
đánh i
gá
– K ế uả à uy tđịnh vềvicng ê c u ho được
tq l q ế ệ hin ứ nàyt ả mãn
tê c ánh i dựa ữngt ngtn ós n ng
iu híđ gá vàonh hô i c ẵ haykhô
16
LRC © Bui, 2007
Phương đ
pháp ánh á 2)
gi (
• Đánh á nh ượng:
gi đị l
– Ban u cphátti n r ngc ành a ọ ự ê
đầ đượ rể to ácng kho h ct nhin
nhằm hin ứu c ệ t ngt ê
ng ê c áchin ượ ự nhin
– Phươngpháp:
• Phươngpháp ảos
kh át
• Thíng ệ
him
• Phươngpháp hí t ức( huộ o ki t)
c nh h vd:t ct án nh ế
• Phươngpháp ốhọ vd:môhì t án ọ )
s c( nh o h c
17
LRC © Bui, 2007
Phương đ
pháp ánh á 3)
gi (
• Đánh á nh í
gi đị tnh:
– Đượcphátti n r ngc ành a ọ hộ ằm i c ácnhà hin
rể to ácng kho h cxã inh g úp hoc ng ê
c u hin ứu áchin ượngvăn á xã ộ
ứ ng ê c c ệ t ho và h i
– Phươngpháp:
• Ng ê c u ngdụng
hin ứ ứ
• Ng ê c u r nghợp
hin ứ tườ
• M ôt t chọ
ả dân ộ c
• Lýt ế ơ ản
huy tc b
– Ng ồ dữ iu nh í
u n lệ đị tnh
• Quan átvà uan átđố ượngt g a t ựcđịa)
s q s it ham i (h
• phỏngvấn ế đề ta hăm ế
và phiu iu r t dòýkin
• Tàilệ và ácvăn ản
iu c b
• phản ngvà n ượngc a ng ê c u
ứ ấ t ủ nhà hin ứ
18
LRC © Bui, 2007
Phương
pháp
C ấu r
túc Ti chíđánh á
êu gi Phương đ
pháp ánh á
gi
• ô nh ến idựa r
M hì bi đổ tên • nh hợp
Tí phù •Ng ê c u r ngphò híng ệ
hin ứ to ngt him
tên
r quy rnh
tì Tí ho t ệ
• nh àn hin •Điu r t nglnh ực
ề ta ừ ĩ v
• ngdụngt omụcđ c
Ứ he íh • Tí c ặtc ẽ
nh h h •Khảos át
•Điu ệ ứngdụng
ề kin •Ng ê c u r nghợp
hin ứ tườ
•Sản ẩm kế uả ủa ng
ph và tq c ứ hin ứ hành ng
•Ng ê c u độ
dụngphươngpháp
•M ôt hựctễ
ả t in
•Tham ảoc u r
kh ấ túc hin ứ tì bày
•Ng ê c u rnh
19
LRC © Bui, 2007
Lợií của ệc
ch vi nghi cứu
ên
• Thông i l sức ạnh
tn à m
– Nghin ứu ạor nhữngt
ê c t a hông i quý á c ộ ới
tn gi – ơ h im
– Nghin ứu i t tánh cnhữnglidos ố ặct ế kin
ê c g úp a r đượ ỗ ự d tnátho hiu ế
t ức
h
– Nghin ứu ấtt n m,nhưng a a uy tđịnh khô ós ê
ê c r ố ké đư r q ế mà ngc ự nghin
c u ò t n m ơn vd:mua ản ;máy í ho tđộ uá
ứ c n ố ké h ( b đồ tnh ạ ngq nhanh)
• G óp ần
ph kho àng r hức ện
vào t t it hi có
– Thác t ức ẳng nh áckế ả ê c u vd:Tr m r ng
h h /kh đị c tqu nghin ứ khác( ẻ e to
nghin ứu ọ )
ê c yh c
– Tì kim ự hật(ý huy tmới uậtmới
m ế s t l t ế ,l )
20
LRC © Bui, 2007
