Nhiên cứu đặc điểm lâm sàng
To describe the clinical symptoms, investigations and treatment for congenital right diaphragmatic hernia (CDH) in children. Materiel and methods: A retrospective study was undertaken of patients with CDH who underwent surgical repair in
NGHIÊN C U C I M LÂM SÀNG, C N LÂM SÀNG
VÀ K T QU I U TR THOÁT V CƠ HOÀNH B M SINH BÊN PH I
Lô Quang Nh t, Tô M nh Tuân, Nguy n Thanh Liêm
TÓM T T
T 1/2002 n 9/2006 có 15 b nh nhân thoát v cơ hoành b m sinh bên ph i ư c i u
tr t i B nh vi n nhi trung ương Hà N i, (12 tr trai và 3 bé gái), 4 b nh nhân sơ sinh, tri u
ch ng lâm sàng bi u hi n: khó th (53,3%), nghe th y rì rào ph nang ph i bên ph i gi m so
v i bên trái (80 %), hình nh x-quang l ng ng c: vòm hoành ph i nhô cao hơn bình thư ng
(71,4 %), hình nh quai ru t trên ng c ph i chi m (50%). Ch n oán c a y t cơ s b nh
TVCHBS là 20,0 %. Ph u thu t n i soi l ng ng c cho 9 b nh nhân, m m kinh i n cho 6
b nh nhân, t l s ng t 100%.
Abstract
Purpose: To describe the clinical symptoms, investigations and treatment for congenital right
diaphragmatic hernia (CDH) in children.
Materiel and methods: A retrospective study was undertaken of patients with CDH who
underwent surgical repair in our institution from January 2002 to September 2006.
Results: There were 15 patients, 12 boys and 3 girls, 4 newborn patients. The symptoms
were: respiratory distress (53,3%), chest radiograph: fraction of liver in the right chest
(71,4%), small bowel loops with gas in the right chest cavity (50%). Correct diagnosis CDH
in local hospital was achieved in only 20,0% of cases. Thoracoscopic repair for 9 patients and
open surgical repair for 6 patients were performed successfully.
I. TV N
Thoát v cơ hoành b m sinh qua l sau bên (TVCHBS) là s di chuy n các t ng c a
b ng lên ng c qua l khuy t phía sau bên c a cơ hoành gây nên tình tr ng ép ph i, nh hư ng
n s phát tri n c a ph i bên b thoát v và c ph i bên i di n. Nguyên nhân là cơ hoành
không phát tri n hoàn ch nh và ng ph m c-phúc m c không ngăn cách hoàn toàn trong th i
kỳ bào thai.[ 2,4,5 ]
Năm 1848, Bochdalek ã mô t trư ng h p thoát v cơ hoành b m sinh u tiên qua l
sau bên nay ư c g i là thoát v Bochdalek [4,5]
Thoát v cơ hoành b m sinh qua l sau bên là m t trong các c p c u có t l t vong cao
tr em.[ 1]
B nh c nh lâm sàng có bi u hi n tình tr ng suy hô h p c p tr sơ sinh, ho c các bi u
hi n khác tr l n các tri u ch ng lâm sàng như: tím tái, khó th co kéo cơ hô h p, b ng lõm
au b ng nôn … c bi t thoát v hoành b m sinh qua l sau bên bên ph i có nh ng d u hi u
lâm sàng d nh m v i các b nh c nh lâm sàng khác.[2,4,5]
1
Các phương ti n ch n oán c n lâm sàng bao g m: ch p x-quang và siêu âm.Thoát v
cơ hoành b m sinh qua l sau bên ph i chi m 10%, thoát v qua l sau bên trái chi m 88%,
thoát v qua c hai l sau bên chi m 2%[2]
TVCBS ư c nghiên c u nhi u trên th gi i, nhưng Vi t Nam còn ít các tác gi nghiên
c u và chưa h th ng.Trên th c t ó chúng tôi ti n hành nghiên c u tài này nh m m c ích:
Nghiên c u c i m lâm sàng, c n lâm sàng thoát v cơ hoành b m sinh bên
ph i tr em
Nghiên c u k t qu i u tr thoát v cơ hoành b m sinh bên ph i tr em
II. I TƯ NG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
2.1 i tư ng nghiên c u:
15 b nh nhi thoát v cơ hoành b m sinh qua l sau bên ư c ch n oán và
i u tr t i B nh vi n Nhi trung ương Hà N i t 1/2002 n 9/2006
Tiêu chu n ch n: T t c b nh nhi thoát v cơ hoành b m sinh qua l sau bên ph i
có và không có màng b c.
Tiêu chu n ch n oán: ư c xác nh trong m
2.2 Phương pháp nghiên c u:
S d ng phương pháp nghiên c u mô t , h i c u. Th i gian nghiên c u t 1/2002
n 9/2006. a i m nghiên c u: t i B nh vi n Nhi trung ương Hà N i
Các thông tin nghiên c u g m: Tu i, gi i, cân n ng, tu i thai, ti n s b n thân gia
ình, lý do nh p vi n, ch n oán và i u tr c a tuy n trư c, b nh c nh lâm sàng, xét
nghi m, ch n oán hình nh, phương pháp i u tr và k t qu .
2.3 X lý s li u: theo chương trình th ng kê y h c SPSS 10.0
III. K T QU NGHIÊN C U
Liên quan gi a tu i và gi i
B ng 3.1 Liên quan gi a tu i và gi i:
Gi i Gi i T ng s T l
Tu i Nam N
< 30 ngày 3 1 4 26,7
> 30 ngày 9 2 11 73,3
T ng s 12 3 15 100
2
S b nh nhân nam nhi u hơn b nh nhân n (80% so v i 20% ), ch có 4 b nh nhân sơ
sinh chi m 26,7%, m t b nh nhi 12 gi tu i và l n nh t là m t b nh nhân 24 tháng tu i, trung
bình là 7,3 tháng tu i.
Ch n oán c a y t cơ s ư c trình bày b ng 3.2
B ng 3.2 Ch n oán c a y t cơ s
Ch n oán S lư ng T l
Suy hô h p 2 13,3
Viêm ph qu n ph i 8 53,4
Thoát v cơ hoành Ph i 3 20,0
D d ng l ng ng c 2 13,3
T ng s 15 100
Ch n oán c a y t cơ s chính xác thoát v cơ hoành ph i là 20 %.
Tri u ch ng lâm sàng c a thoát v cơ hoành ph i ư c trình bày b ng 3.3
B ng 3.3 Tri u ch ng lâm sàng b nh nhân TVCHBS bên ph i
Tri u ch ng T n xu t T l
Nh p th >45 l n/phút 8 53,3
Khó th 8 53,3
Ho 5 33,3
Tím 4 26,7
Nôn 1 6,7
Nhiêt >37,5 3 20,0
RRFN ph i ph i gi m 12 80,0
Tim b y sang trái 7 46,7
Nghe ph i th y rì rào ph nang gi m ph i ph i hơn so v i bên trái 12/15 trư ng h p
(80,0%)
Ch p x-quang l ng ng c cho th y các hình nh sau(trình bày qua b ng 3.4)
3
B ng 3.4 Hình nh x quang ng c b nh nhân TVCHBS bên ph i
Hình nh S lư ng T l
N=14
Vòm hoành ph i cao 10 71,4
Trung th t b y sang trái 7 50,0
Quai ru t trên ng c ph i 7 50,0
Hình nh n i b t là vòm hoành ph i cao hơn bình thư ng, g p 10/14 (71,4 % ) b nh
nhân ư c ch p Xquang l ng ng c.
Siêu âm l ng ng c ư c ti n hành trên 7 b nh nhân, trình bày t i b ng 3.5
B ng 3.5 Hình nh siêu âm l ng ng c
S lư ng N=7 T l
Gan ph i cao 5 71,4
Vòm hoành ph i cao 5 71,4
C u trúc tim bình thư ng 7 100
Có 5/7(71,4 %)trư ng h p ư c siêu âm l ng ng c có hình nh gan ph i cao hơn bình
thư ng, m t trư ng h p có hình nh quai ru t trên ng c ph i.
M t b nh nhân ư c ch p c t l p vi tính l ng ng c có hình nh vòm hoành ph i cao,
Xét nghi m các ch t khí trong máu trư c m ư c ti n hành cho 9 b nh nhân có bi u hi n
khó th khi n vi n, k t qu pH máu trình bày t i b ng 3.6
B ng 3.6 K t qu xét nghi m các ch t khí trong máu(n=9)
Tu i T l
30 ngày
pH 45 2 2 4(44,4)
pCO2 B ng 3.7 Phương pháp ph u thu t
Tu i Phương pháp m
M m M n i soi l ng ng c
>30 ngày 5 6
Như v y c i m lâm sàng chung nh t c a TVCHBS bên ph i là khó th , nghe
th y rì rào ph nang ph i ph i gi m,
4.4. c i m c n lâm sàng:
Trong nghiên c u này t t c b nh nhân u ư c ch p x-quang ng c, d u hi u
i n hình là vòm hoành ph i cao hơn bình thư ng g p 71,4%, kèm theo có hình nh
bóng hơi ru t trên ng c ph i g p 50%.
Siêu âm cũng óng góp giúp cho ch n oán xác nh th y hình nh vòm hoành
ph i cao và gan ph i nhô cao hơn bình thư ng 71,4 %, ch m t trư ng h p th y ư c
hình nh quai ru t trên ng c ph i.
Hình nh ch p c t l p vi tính l ng ng c cũng ư c áp d ng trong ch n oán
TVCHBS, tuy nhiên chưa th áp d ng r ng rãi
Xét nghi m các ch t khí trong máu trư c m ư c ti n hành 9 b nh nhân có
bi u hi n khó th khi vào vi n và cho th y 4 b nh nhân (44,4%) pH máu < 7,35, trong
ó 2 b nh nhân là tr sơ sinh và có 4 b nh nhân (44,4%) pCO2 > 45mmHg, xét nghi m
astrup giúp ánh giá tình tr ng toan máu và theo dõi tình tr ng toan máu c a b nh nhân,
giúp trong quá trình i u tr b nh nhân.
4.5. K t qu i u tr : Trong nghiên c u c a chúng tôi m m kinh i n cho 6 b nh nhân và
ph u thu t n i soi l ng ng c ư c ch nh cho 9 b nh nhân, trong ó 4 b nh nhân sơ sinh,
c bi t có m t b nh nhân sơ sinh 12 gi tu i, cho th y ph u thu t n i soi l ng ng c ư c
ch nh i u tr thoát v cơ hoành b m sinh nh ng tr sơ sinh và thu ư c k t qu t t.
V. K T LU N
1 Tri u ch ng lâm sàng c a TVCHBS bên ph i:
+ D u hi u khó th 53,3 %,
+ Nghe ph i ph i th y rì rào ph nang gi m 80%
2 Ch p x-quang l ng ng c th y: hình nh vòm hoành ph i nhô cao 71,4 %, bóng quai
ru t trên ng c ph i 50%
3 Siêu âm l ng ng c th y gan ph i nhô cao 71,4 %
4 T l s ng t 100%
TÀI LI U THAM KH O
1. Nguy n Thanh Liêm, LêAnh Dũng(2003)
Ph u thu t n i soi l ng ng c tr em: Ch nh và k t qu bư c u Y hoc th c hành.
B Y T xu t b n. 465,17-19
2. Nguy n Thanh Liêm (1995).
Ch n oán và i u tr thoát v cơ hoành b m sinh.
6
Y häc thùc hµnh sè kû yÕu c«ng tr×nh B¶o vÖ søc khoÎ trÎ em: 212-215.
3. Liem NT, Le AD
Thoracoscopic repair for congenital diaphragmatic hernia: lesson from 45 cases.
J-Pediatr Surg. 2006 Oct;41(10):1713-5.
4 Stolar CJH, Dillo PW. (1998).
Congenital Diaphragmatic Hernia and Eventration. In: O’Neill JA, Rowe MI, Grosfeld
JL, Fonkalsrud EW, Coran AG eds. Pediatr Surg 15th ed, StLouis, Mosby: 819-837.
5 Schwartz SI. (1999).
Diaphragmatic hernia. Principles of surgery 7th ed. Hill Mc.G. 23. 1161-1169.
6 Robertson DJ, Harmon CM, Goldberg S
Right congenital diaphragmatic hernia associated with fusion of liver and the lung
J Pediatr Surg. 2006 Jun; 41(6): e9-10
7. De Han M, Hernandorena X, Boulley AM. (1982).
Détresses respiratoire du nouveau – né.
Encycl Medico chir: 1 – 12
8 Bjelica Rodic B,Ljustina Pribic R, Petrovic S, Bogdanovic D.
Congenital postero-lateral right diaphragmatic hernia--case report
Med Pregl. 2000 Nov-Dec;53(11-12):613-6
7
