Nhà đầu tư nghiệp dư cần phải quan tâm điều gì? (Phần 2)
22. Ở đây có sự khác biệt giữa đầu tư và đầu cơ: các nhà đầu tư thường thích mua cổ phiếu như một thương vụ kinh doanh và sẽ nắm giữ trong thời gian dài, còn các nhà đầu cơ nhìn cổ phiếu như những tờ giấy và họ mua chúng với hy vọng một ai đó sẽ trả giá cao hơn.
Nhà đầu tư nghiệp dư cần phải quan tâm điều gì? (Phần 2)
PHẦN 2: HÀNG HÓA TRÊN THỊ
TRƯỜNG
22. Ở đây có sự khác biệt giữa đầu
tư và đầu cơ: các nhà đầu tư thường thích
mua cổ phiếu như một thương vụ kinh
doanh và sẽ nắm giữ trong thời gian dài,
còn các nhà đầu cơ nhìn cổ phiếu như
những tờ giấy và họ mua chúng với hy
vọng một ai đó sẽ trả giá cao hơn.
23. Tình hình tăng trưởng của công
ty sẽ điều khiển giá cổ phiếu. Có thể có sự
khác biệt khá lớn về giá cổ phiếu từ năm
này qua năm khác, nhưng về lâu dài, giá
cổ phiếu sẽ biến động dựa trên doanh thu
và lợi nhuận của công ty - nếu lợi nhuận ngày một thu hẹp thì giá cổ phiếu sẽ
giảm, còn nếu lợi nhuận càng lúc càng lớn hơn thì đương nhiên giá cổ phiếu cũng
sẽ tăng cao.
24. Trước khi quyết định mua một cổ phiếu nào đó, bạn hãy chuẩn bị “bài
diễn văn tóm tắt” để thuyết phục chính bản thân bạn, cô vợ đa nghi, con chó của
bạn, hay bất kỳ ai và giải thích tại sao bạn muốn mua cổ phiếu. Đó có phải là một
cổ phiếu tăng trưởng nhanh, ổn định và sẽ tạo nên một kỳ tích về doanh thu? Liệu
chiến lược đầu tư bạn đưa ra có hợp lý? Liệu bản cân đối tài chính của công ty đó
đã đủ lành mạnh? Liệu công ty này có thắng thế trước các đối thủ cạnh tranh? Đơn
giản khi bạn nói ra những điều này, bạn sẽ phải tập trung hơn vào những gì bạn
nghĩ và những gì bạn đã nghiên cứu, phân tích. Cuối cùng, việc này có thể giúp
bạn tránh những rủi ro thua lỗ.
25. Khi bạn đã dành vài phút để suy nghĩ, bạn hãy dành tiếp mấy phút nữa
để tự hỏi tại sao bạn không nên mua cổ phiếu đó. Liệu công ty có chìm sâu trong
nợ nần? Liệu vị CEO có đáng tin cậy không hay sẽ “lẩn như trạch” khi có rắc rối?
Liệu giá cổ phiếu có quá đắt để mua? Việc nắm bắt những thông tin đó không
những sẽ giúp bạn hiểu hơn về công ty, mà còn giúp bạn tính toán được thời điểm
nên bán cổ phiếu đi.
26. Những công ty lớn không nhất thiết sẽ tạo ra những cổ phiếu đáng để
mua. Đơn giản là vì nếu bạn chỉ đầu tư vào những công ty đang dẫn đầu thị
trường, thì thu nhập của bạn có thể sẽ rất cao, tuy nhiên, một khi những công ty
lớn rơi vào khủng hoảng, thì thu nhập của bạn có thể bị khủng hoảng nặng nề hơn
nhiều.
27. Cổ phiếu 20 đồng có thể quá đắt - Cổ phiếu 100 đồng lại có thể quá rẻ.
Bạn hãy tính toán, nhưng không chỉ là giá mỗi cổ phiếu, mà là lượng tiền bạn thu
được từ mỗi đồng tiền trong doanh thu, lợi nhuận, tài sản và tiền mặt lưu thông
của công ty mà bạn đầu tư vào. Điều này bạn có thể biết được từ các tỷ lệ đánh giá
cổ phiếu sau đây.
28-31. Bốn cách để đánh giá một cổ phiếu
- Tỷ lệ giá/lợi nhuận (P/E): Cho đến nay, đây vẫn là tỷ lệ đánh giá cổ phiếu
được sử dụng phố biến nhất, bởi vì nó cho biết bạn sẵn sàng trả bao nhiêu cho mỗi
đồng lợi nhuận của công ty.
- Tỷ lệ giá/doanh thu (P/S): Chỉ số này có thể được sử dụng để nhận ra
những công ty có mạng lưới kinh doanh ổn định, nhưng lợi nhuận có thể giảm sút
sau quá trình tăng trưởng quá nóng.
- Tỷ lệ giá/lưu lượng tiền mặt (P/C). Con số doanh thu và lợi nhuận mà
công ty báo cáo là sản phẩm của những quy tắc tính toán phức tạp, do đó số liệu
có thể bị sai lệch. Lưu lượng tiền mặt từ các hoạt động kinh doanh có thể vẽ nên
bức tranh chân thực hơn.
- Tỷ lệ giá/giá trị sổ sách (P/B): Tỷ lệ này được dùng để đánh giá toàn bộ
máy móc, thiết bị và các tài sản khác, thường được sử dụng khi nhà đầu tư tìm
kiếm các mục tiêu tiếp quản.
32. Sự khác biệt giữa chỉ số Forward P/E và Trailing P/E. Chỉ số Trailing
P/E được dựa trên doanh thu trong năm hiện tại hay bốn quý gần nhất của công ty.
Còn chỉ số Forward P/E là ước đoán dựa trên doanh thu mong đợi của công ty
trong năm tiếp theo hay bốn quý sắp tới.
33. Sự khác biệt giữa cổ phiếu tăng trưởng và cổ phiếu giá trị. Một cổ phiếu
tăng trưởng sẽ hứa hẹn một lợi nhuận lớn hơn trong tương lai, trong khi đó một cổ
phiếu giá trị có tính thanh khoản cao, bạn có thể bán bất cứ lúc nào với mức giá
cao hơn hay thấp hơn giá trị thực của chúng. Cổ phiếu tăng trưởng thường là cổ
phiếu của các hãng dầu mỏ còn cổ phiếu giá trị là cổ phiếu của các hãng tiêu dùng
luôn có doanh thu và lợi nhuận ổn định, mức độ tin cậy cao. Về dài hạn, cổ phiếu
giá trị có mức tăng trưởng chậm hơn, một phần vì chúng có chiều hướng được
mua để đầu cơ trên thị trường.
34. Cách tốt nhất để tìm kiếm cổ phiếu tăng trưởng giá rẻ. Để trả lời câu hỏi
liệu một cổ phiếu tăng trưởng hiện có được rao bán ở mức giá hợp lý hay không,
bạn hãy xem tỷ lệ PEG. Để tính toán tỷ lệ PEG của một công ty, bạn hãy chia tỷ lệ
P/E với tỷ lệ tăng trưởng doanh thu dự đoán. Nếu tỷ lệ PEG thấp hơn 1,2 nghĩa là
cổ phiếu đó là cơ hội tốt để đầu tư.
35. Bạn có thể bắt đầu xây dựng danh mục đầu tư các cổ phiếu dài hạn chỉ
với 9 công ty. Khi xây dựng một danh mục đầu tư cơ bản, bạn hãy bắt đầu với
những công ty lớn có mặt trong 5 lĩnh vực công nghiệp tăng trưởng năng động
nhanh nhất. Ví dụ, bạn có thể lựa chọn A trong lĩnh vực công nghệ, B trong lĩnh
vực dược phẩm, C trong lĩnh vực dịch vụ tài chính…
36. Đừng đặt quá 10% vốn đầu tư bạn có vào cổ phiếu của chính công ty
bạn. Nếu bạn buộc phải nắm giữ một số lượng lớn hơn 10% - có thể do những quy
định của công ty - bạn hãy cố phân tán rủi ro bằng cách đầu tư vào những lĩnh vực
khác ổn định hơn lĩnh vực của bạn. Ví dụ, nếu bạn làm việc cho một công ty công
nghệ cao, hãy kiếm cho mình những cổ phiếu của các công ty công nghiệp trả cổ
tức cố định.
37. Đừng đặt quá 10% vốn đầu tư cổ phiếu của bạn vào một công ty.
Những bài học lớn như Enron và WorldCom là minh chứng rõ nét cho nhận định
rằng: một danh mục đầu tư quá tập trung sẽ giá tăng sự mất ổn định và tăng rủi ro
thua lỗ.
38. Sự phân tán cổ phiếu cũng không làm bạn trở nên giàu có. Việc chia
tách cổ phiếu để đầu tư là cần thiết, nhưng việc phân tán quá rộng lại rất có thể
phản tác dụng. Khi bạn chia tách cổ phiếu để đầu tư, bạn cũng sẽ không giàu hơn
hay nghèo hơn chính bạn trước đây. Ví dụ, sau khi phân tán cổ phiếu, bạn kết thúc
năm tài chính với số lượng cổ phiếu nhiều gấp đôi, nhưng chúng được giao dịch
với giá chỉ bằng một nửa. Tuy nhiên, một vài nhà đầu tư nhìn nhận việc phân tán
là dấu hiệu của việc đa dạng hoá đầu tư tới nhiều công ty hấp dẫn hơn. Nhưng rồi,
các nghiên cứu cho thấy rằng cổ phiếu được phân tán thường ít đem lại lợi nhuận
hơn so với việc không phân tán, nếu thời gian đầu tư của bạn chỉ từ một đến hai
năm.
39. Tìm kiếm thông tin để tìm hiểu về công ty bằng cách đọc các báo cáo
tài chính hàng quý hay hàng năm. Bạn cũng có thể tìm kiếm các thông tin về các
công ty trên Internet hay trang web của cơ quan quản lý thị trường chứng khoán.
40. Theo sát chỉ số thị trường chứng khoán. Đây là chiến lược để mua lại
những cổ phiếu có giá trị sinh lời cao nhất vào mỗi tháng 1 đầu năm. Bạn giữ
chúng trong một năm, sau đó bán đi những cổ phiếu sa sút nhất trong bản danh
sách và mua một cổ phiếu khác thay thế.
41. IPO sẽ không như mong đợi. Trong thời kỳ hoàng kim của các công ty
Internet, mọi người đều muốn lao vào các đợt phát hành chứng khoán ra công
chúng (IPO). Tuy nhiên, IPO không đem lại kết quả về lâu dài. Những cổ phiếu
này thường đem lại phần lớn lợi nhuận trong những những ngày giao dịch đầu
tiên, sau đó, các đợt phát hành mới sẽ chỉ “ì ạch” trên thị trường trong những năm
tiếp theo.
42-45. Bốn lý do đúng đắn để bán cổ phiếu. Bạn đừng bán cổ phiếu chỉ vì
chúng sụt giá hay vì thị trường có dấu hiệu đi xuống. Những lý do để bán cổ phiếu
đi là:
- Thứ nhất, một vài yếu tố quan trọng về hoạt động kinh doanh hay triển
vọng lợi nhuận của công ty đã thay đổi so với thời điểm bạn mua chúng.
- Thứ hai, bạn nhận ra rằng những nhận định, đánh giá trước đây của bạn về
hoạt động kinh doanh và triển vọng lợi nhuận của công ty là sai lầm.
- Thứ ba, công ty bạn đầu tư đang cho thấy họ hoạt động quá tốt so với
mong đợi – giá cổ phiếu tăng trên mức mà bạn tin rằng phản ánh giá trị thực của
công ty.
- Thứ tư, cổ phiếu nào đó hiện đang chiếm một phần quá lớn trong danh
mục đầu tư của bạn khiến rủi ro tăng cao.
