Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ
Hiểu được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ và học chữ đối với thành tích học tập sau này. Hiểu vai trò của phụ huynh trong việc phát triển ngôn ngữ và học chữ của trẻ em. Chứng tôi xin giới thiệu đến bạn tư liệu này giúp bạn có thêm bí quyết trong việc dạy chữ cho trẻ.
Ngôn ngữ và việc học chữ
chương trình huấn luyện
Cẩm Nang Hướng Dẫn
Người Tham Gia
Hãy Xích Lại Gần Nhau
để Đọc Sách
Làm Việc với Các Gia Đình
về Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 2
Chương Trình Huấn Luyện
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách
Làm Việc với Các Gia Đình
on Language and Literacy
Những Người Tham Gia Biên Soạn Chương Trình
Tác Giả:
Christyn Dundorf, Ph.D.
Trường Đại Học Cộng Đồng Portland (Portland Community College)
Với Sự Trợ Giúp Quý Giá Của:
Renea Arnold và Leslie Celestin
Thư Viện Quận Multnomah, Các Nguồn Trợ Giúp Trẻ Nhỏ
Multnomah County Library, Early Childhood Resources
Chương trình Huấn Luyện về Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ này được biên soạn nhờ sự
trợ giúp hảo tâm của 2003 Gale/Thomson Group và School Library Journal Giant Step Award.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 3
Mục tiêu của khóa huấn luyện này:
Người tham gia sẽ:
• Hiểu được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ và học chữ đối
với thành tích học tập sau này.
• Hiểu vai trò của phụ huynh trong việc phát triển ngôn ngữ và học chữ
của trẻ em.
• Hiểu các trở ngại mà các bậc phụ huynh gặp phải khi cố gắng tiếp tục
tham gia vào việc chăm sóc và giáo dục con cái.
• Hiểu những cách thức khuyến khích phụ huynh tham gia và cách hợp
tác với phụ huynh để khuyến khích sự phát triển ngôn ngữ và học chữ
ở trẻ em.
• Tìm hiểu các hoạt động đơn giản có thể giúp khuyến khích phụ huynh
tham gia.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 4
Hoạt Động Ôn Tập:
Quý vị đặt ra những mục tiêu gì cho các trẻ em mà quý vị quản lý?
Quý vị nghĩ rằng các phụ huynh trong chương trình của mình đặt ra những mục
tiêu gì cho con cái họ?
Các mục tiêu của quý vị và của những phụ huynh trong chương trình quý vị
giống nhau ở điểm nào? Các mục tiêu đó khác nhau như thế nào?
Tại sao quý vị nghĩ rằng điều có thể quan trọng đối với các bậc phụ huynh là
phải tích cực tham gia vào việc phát triển ngôn ngữ và học chữ của con cái
mình?
Một số điều các bậc phụ huynh làm để có thể khích lệ sự phát triển này mà quý
vị đã nhìn thấy hoặc nghe nói tới là gì?
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 5
Các Bậc Phụ huynh và Việc Phát Triển
Ngôn Ngữ và Học Chữ của Con Cái Họ
Phụ huynh là những đối tác lý tưởng để khuyến khích sự phát triển ngôn ngữ và
học chữ ở trẻ em.
• Phụ huynh hiểu rõ các mối quan tâm của con cái mình
• Phụ huynh biết rõ các sở thích của con cái mình
• Phụ huynh là người hiểu và kiểm soát tốt nhất các dấu hiệu biểu hiện
của con cái mình (Tizard & Hughes, 1984)
• Môi trường ngôn ngữ ở nhà là yếu tố dự đoán hiệu quả nhất và tốt
nhất về kỹ năng và khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ em (Dịch Vụ
Nghiên Cứu Giáo Dục, 1998)
Đa số các bậc phụ huynh đều có “ý tưởng” rằng trẻ em cần biết mặt chữ cái trước
khi các em vào học tiểu học. Một số bậc phụ huynh tin rằng điều quan trọng
nhất mà họ có thể làm để giúp con mình học tập là khuyến khích em học chữ cái
và âm của chữ cái.
Còn có những việc khác mà các bậc phụ huynh có thể cùng làm với con mình, và
những việc đó có ảnh hưởng tốt tới sự phát triển ngôn ngữ và học chữ của trẻ em.
Khi phụ huynh thường xuyên đọc sách cho con mình, các em sẽ thể hiện sự
nhận thức tốt hơn khi bắt đầu đi học và đọc hiểu tốt hơn trong thời gian học
tiểu học (Wells, 1985).
Phụ huynh càng thường xuyên đọc sách cho con nghe thì các em càng hứng thú
tham gia các buổi tập đọc (Crain-Thoreson & Dale, 1992). Các bậc phụ huynh đọc
sách cho con ngay từ khi các em còn rất nhỏ dễ có khả năng làm việc đó thường
xuyên hơn khi các em khôn lớn (DeBaryshe, 1993).
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 6
Khi các phụ huynh đưa con mình cùng tham gia vào những cuộc nói chuyện
(hỏi các câu hỏi trả lời tùy ý, cung cấp và hỏi thông tin), các em sẽ hiểu rõ hơn và
có thể trần thuật lại những câu chuyện đó (McCabe & Peterson, 1991, Beals et al.,
1994). Việc hiểu cấu trúc trần thuật (cách lập và truyền đạt “các câu chuyện”) là
một Kỹ Năng Học Chữ Từ Nhỏ và sẽ giúp trẻ em tập đọc khi bước vào trường tiểu
học.
Khi phụ huynh bàn thảo về các từ ngữ và ý nghĩa của từ ngữ với con mình, các
em thể hiện kiến thức từ vựng rộng và sâu hơn những trẻ em không được phụ
huynh khuyến khích tham gia vào những cuộc bàn thảo như vậy (Watson, 1989).
Từ vựng (từ và kiến thức về từ) là một Kỹ Năng Học Chữ Từ Nhỏ khác.
Khi trẻ em thường xuyên được tiếp xúc với cách thức người lớn sử dụng khả năng
đọc viết (đọc sách báo, tạp chí, lập các danh sách mua sắm, làm theo các công
thức nấu ăn hoặc các hướng dẫn v.v…), các em biết nhiều hơn về ý nghĩa của
sách báo so với những trẻ em không tiếp xúc với môi trường “có nhiều sách báo”
(Purcell-Gates, 1996). Ý Thức về Sách Báo cũng là một Kỹ Năng Học Chữ Từ Nhỏ.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 7
Thời Gian Đã Đi Đâu?
Các bậc phụ huynh dành bao nhiêu thời gian với con mình vào mỗi buổi tối? Xin
đánh dấu vào các hoạt động thường diễn ra khi trẻ em sinh hoạt với gia đình
vào mỗi tối được liệt kê dưới đây, và ghi vào ô trống lượng thời gian mà quý vị
cho là cần thiết để thực hiện các hoạt động đó.
Lái xe trong giờ cao điểm Đưa trẻ lớn hơn tới các lớp học,
các hoạt động tại trường v.v…
Dừng lại tại tiệm Chuẩn bị bữa tối
Giúp những trẻ lớn hơn làm Đưa đồ đi giặt
bài tập ở nhà
Dọn dẹp nhà cửa (ví dụ như Đưa một lô đồ khác đi giặt
dọn đồ chơi, quần áo v.v…)
Chơi với trẻ em Mặc đồ ngủ cho bọn trẻ
Hút bụi Đọc sách
Thanh toán hóa đơn Đưa bọn trẻ đi ngủ
Ăn tối Lại tiếp tục đưa bọn trẻ đi ngủ
Tắm cho bọn trẻ Hồi đáp các cuộc điện thoại
Bây giờ hãy quay lại và tính xem phải mất bao nhiêu thời gian cho mỗi hoạt
động và tổng số thời gian cần sử dụng. TỔNG CỘNG: ______
Hãy ghi 5 điều mà quý vị nghĩ rằng các bậc phụ huynh có làm vào buổi tối
nhưng không được liệt kê ở trên.
1.
2.
3.
4.
5.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 8
Vượt Qua Các Rào Cản Đối Với Sự Tham Gia
của Phụ Huynh
Mặc dù hiểu được tầm quan trọng của các hoạt động học chữ từ nhỏ, nhưng có
thể các bậc phụ huynh khó đưa các hoạt động này vào sinh hoạt hàng ngày của
gia đình. Ngoài ra, không phải tất cả các phụ huynh đều hiểu được tầm quan
trọng của việc khuyến khích trẻ em phát triển ngôn ngữ hoặc mối quan hệ giữa
phát triển ngôn ngữ, việc học chữ với thành tích học tập sau này. Cuối cùng,
người ta cũng chỉ ra rằng các yêu cầu về phát triển ngôn ngữ và học chữ của
hệ thống học đường hiện đại tại Hoa Kỳ phù hợp với một số mô hình phát triển
ngôn ngữ và học chữ mang tính văn hoá hơn so với các mô hình khác.
Hầu hết các phụ huynh đều không chủ ý tránh tham gia vào chương trình chăm
sóc hoặc giáo dục của con mình. Đại đa số phụ huynh không chủ ý từ chối đọc
sách thường xuyên cho con hoặc từ chối đưa em tham gia vào các dạng hội
thoại được biết là có khả năng khuyến khích phát triển ngôn ngữ.
Việc nuôi dạy con cái và quản lý gia đình là một công việc khó khăn đối với tất cả
các bậc phụ huynh. Thông thường, các thói quen và sự giao tiếp mà quý vị gặp
giữa các bậc phụ huynh và trẻ em trong chương trình của quý vị (cho dù là tốt
hay xấu) đều phát triển dần và cho phép mỗi người (phụ huynh và đứa trẻ) đáp
ứng được các nhu cầu của bản thân ở mức tốt nhất có thể được trong phạm vi
cơ cấu gia đình.
Có thể rất tốn thời gian và công sức để củng cố mối quan hệ với phụ huynh và
gia đình trong chương trình của quý vị và để khuyến khích họ tham gia. Khó có
thể không cảm thấy thất vọng hoặc bực bội khi các bậc phụ huynh và gia đình
không tham gia chương trình như quý vị mong muốn. Tuy nhiên, phần thưởng
cho những nỗ lực liên tục của quý vị sẽ có ảnh hưởng to lớn đối với chương trình
của quý vị, bản thân quý vị, các trẻ em trong chương trình và gia đình các em.
• Một số rào cản đối với sự tham gia của phụ huynh là gì? Một số điều (yếu
tố) gì khiến phụ huynh không thể tham gia vào chương trình của quý vị
hoặc vào các hoạt động mà quý vị đã lập kế hoạch cho con em họ?
• Quý vị đã thử làm gì để vượt qua được các rào cản này?
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 9
Các Nguyên Tắc cho Những Hoạt Động Khuyến Khích
Phụ Huynh Tham Gia
Những Hoạt Động Khuyến Khích Phụ huynh Tham Gia đạt hiệu quả nếu...
o Hiểu rằng các bậc phụ huynh có cuộc sống bận rộn và phải thực hiện
nhiều công việc cũng như đáp ứng nhiều nhu cầu (ngoài nhu cầu nuôi
dạy con cái).
o Hiểu rằng các bậc phụ huynh sẽ dễ có khả năng tham gia vào các hoạt
động khuyến khích trẻ em phát triển ngôn ngữ và việc học chữ hơn
nếu những hoạt động đó có thể hòa nhập vào cuộc sống của họ một
cách dễ dàng hoặc không gây trở ngại gì.
o Coi phụ huynh là người thầy dạy chính hoặc là người bênh vực quyền
lợi cho con cái họ và khuyến khích sự phát triển của các em. Một số bậc
phụ huynh không đặt ra cho con mình các mục tiêu ngôn ngữ hoặc
học chữ như quý vị. Một số phụ huynh lại kỳ vọng là con mình có thể
tiếp thu các kỹ năng về ngôn ngữ hoặc học chữ trước khi quý vị nghĩ là
các em đã phát triển tới mức đủ để học các kỹ năng đó.
o Được thiết lập dựa trên mối quan hệ tín nhiệm và hợp tác lẫn nhau
nhằm khuyến khích và trợ giúp sự phát triển của con cái họ.
o Tôn trọng những cách thức các bậc phụ huynh (và gia đình) giao tiếp
với con cái họ và với những người khác trong môi trường xã hội.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 10
Các Rào Cản Thường Gặp Đối Với Sự Tham Gia
của Phụ Huynh
Thời Gian
• Việc quản lý gia đình có thể rất tốn thời gian. Một số bậc phụ huynh làm
việc nhiều giờ trong ngày. Các phụ huynh khác phải sắp xếp thời gian
để vừa đảm bảo được công việc vừa có thể đưa đón con cái. Những bậc
phụ huynh đang gặp các vấn đề cá nhân hoặc việc làm có thể không
còn sức quan tâm tới bất kỳ thứ gì ngoài những việc bắt buộc phải làm.
Đồ ăn thì vẫn phải mua, nhà vẫn phải lau chùi, vẫn phải tới các buổi hẹn
với bác sĩ, vì vậy chỉ còn một chút ít thời gian cho cá nhân. Có khả năng
là quý vị phải đối mặt với các vấn đề về quản lý thời gian thường gặp
khi khuyến khích phụ huynh tham gia chương trình của mình.
• Khi nào quý vị cung cấp các hoạt động cho gia đình hoặc yêu cầu phụ
huynh tham gia? Có nhiều khung thời gian để lựa chọn không (buổi
sáng, ban ngày, buổi tối)?
• Khi tham gia, các bậc phụ huynh mất bao nhiêu thời gian? Một số việc
“làm nhanh” mà phụ huynh và gia đình có thể làm là gì? Hãy cố gắng
tạo ra cả cơ hội tham gia nhanh chóng và dễ dàng lẫn các cơ hội tham
gia tích cực hơn.
Tiền Bạc hoặc Các Nguồn Trợ Giúp khác
• Trong các hoạt động liên quan tới phụ huynh, các bậc phụ huynh
thường phải trả một khoản lệ phí nào đó (ví dụ như đóng góp một đô
la, mua đồ ăn thưởng thêm tại tiệm, hỗ trợ người gây quỹ cho chương
trình). Đối với một số phụ huynh, thậm chí việc dự các hoạt động
khuyến khích phụ huynh tham gia cũng có ảnh hưởng về tài chính
(tiền xăng hoặc tiền vé xe buýt, thời gian tạm nghỉ làm việc).
• Quý vị làm thế nào để cố gắng giảm thiểu ảnh hưởng về tài chính của
các hoạt động khuyến khích phụ huynh tham gia?
• Một số hoạt động “miễn phí” mà phụ huynh có thể làm để tham gia
vào việc chăm sóc và giáo dục con mình là gì?
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 11
Các Mối Quan Hệ
• Phụ huynh là người thầy chính của con cái mình. Họ yêu thương con và
sẽ luôn ở bên cạnh các em trong một khoảng thời gian dài sau khi các
em đã chuyển sang lớp khác. Hãy tôn trọng và công nhận sự gắn bó đó
với các bậc phụ huynh trong chương trình của quý vị.
• Thường thì các phụ huynh tham gia vào những hoạt động mà quý vị
đã lập kế hoạch dường như là những người quý vị hiểu rõ nhất hoặc
cảm thấy thoải mái nhất khi tiếp xúc. Có một số bậc phụ huynh quý vị
thấy khó hợp tác. Có thể quý vị chỉ gặp họ vào thời điểm đưa đón con
ở trường.
• Quý vị hiểu rõ các gia đình trong chương trình của mình như thế nào?
Hãy nghĩ một lúc… quý vị cảm thấy thoải mái nhất với những gia đình
nào? Những gia đình nào quý vị cảm thấy ít thoải mái nhất hoặc khó
nói chuyện? Tại sao quý vị lại nghĩ rằng có các vấn đề khó khăn như
vậy?
• Các bậc phụ huynh hiểu rất rõ quý vị và cảm nghĩ của quý vị về họ và
con cái họ. Đa số phụ huynh đều muốn tạo ấn tượng rằng họ là phụ
huynh tốt. Cách thức các phụ huynh tiếp xúc với quý vị hoặc với con
cái mình trước mặt quý vị phản ánh suy nghĩ của họ về những việc nên
làm để thể hiện mình là phụ huynh tốt. Khi các bậc phụ huynh tránh
gặp quý vị, có thể họ cảm thấy rằng mình chưa đạt tới mức mà họ tin
rằng quý vị kỳ vọng (đôi khi đó là các ý tưởng hoặc sự kỳ vọng của
riêng họ) ở một phụ huynh tốt.
• Hãy tìm hiểu các bậc phụ huynh và gia đình trong chương trình của
quý vị. Quý vị càng liên kết với TẤT CẢ các phụ huynh và gia đình trong
chương trình hoặc lớp học của mình, họ sẽ càng có khả năng sẵn sàng
tham gia vào các hoạt động mà quý vị đề xướng. Hãy hỏi các trẻ em
trong chương trình về những việc mà các em đã làm trong ngày nghỉ
cuối tuần trước mặt phụ huynh để họ có thể giúp điền thông tin. Sau
đó, vào cuối ngày quý vị có thể nói chuyện thêm đôi chút về một số
việc đứa trẻ đã làm trong thời gian có mặt với phụ huynh của mình.
• Cố gắng nhớ tên họ và tên gọi của các bậc phụ huynh ngay khi quý vị
biết tên con cái họ.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 12
• Niêm yết thông tin về bản thân quý vị và các sở thích của quý vị (đôi
khi còn được gọi là bảng thông tin tiểu sử). Mời các gia đình tự lập
bảng thông tin tiểu sử về các thành viên gia đình và một số sở thích
của họ.
• Nên sử dụng một bản thăm dò ý kiến ngắn gọn dành cho phụ huynh
khi con họ tham gia chương trình để quý vị có thể tìm hiểu thêm về các
sở thích và các giới hạn về thời gian của họ.
• Lắng nghe các bậc phụ huynh. Họ có những ý tưởng gì về chương
trình? Mặc dù khó có thể phản ứng tích cực khi quý vị không đồng ý với
ý tưởng của phụ huynh, nhưng hãy nghĩ về những việc quý vị có thể
làm để thể hiện cho phụ huynh đó biết là quý vị có quan tâm tới họ.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 13
Ngôn Ngữ và Văn Hóa
• Tôn trọng sự khác biệt về ngôn ngữ. Ủng hộ việc phụ huynh sử dụng
ngôn ngữ chính hoặc ngôn ngữ ở nhà của gia đình với con cái mình.
• Thể hiện sự nhận thức và tôn trọng đối với những khác biệt về phong
cách giao tiếp. Trong một số gia đình, trẻ em thường không được coi
là có thứ bậc ngang hàng với người lớn. Các em không được coi là đối
tượng để nói chuyện với người lớn.
• Thể hiện sự quan tâm và tôn trọng những khác biệt về việc sử dụng
tài liệu sách báo trong các gia đình. Trong một số gia đình, các tài liệu
sách báo ở nhà liên quan tới các vấn đề của người lớn hoặc chỉ được sử
dụng cho công việc hoặc tôn giáo.
• Xin lưu ý rằng tùy từng ngôn ngữ mà có cách sử dụng sách báo khác
nhau (thí dụ như đọc từ sau ra trước, từ trên xuống dưới hoặc từ phải
sang trái). Mục tiêu cần đạt được là giúp trẻ em hiểu rằng có các qui
ước (các thói quen nhất quán) trong việc giao tiếp với sách báo. Các qui
ước này có thể khác nhau tùy thuộc vào ngôn ngữ mà quý vị đọc.
• Lưu ý tới khả năng đọc của phụ huynh. Một số bậc phụ huynh có thể
cảm thấy ngại về khả năng đọc của mình hoặc ngại khi đọc to.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 14
Quý vị đã làm gì để cố gắng khuyến khích sự tham gia của phụ huynh?
Các biện pháp nào đã thành công? Các biện pháp nào không có hiệu quả?
Quý vị đã làm gì hoặc có những ý tưởng gì về những việc có thể làm với phụ
huynh hoặc chương trình của quý vị để khuyến khích phụ huynh tham gia trợ
giúp con mình phát triển ngôn ngữ và việc học chữ?
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 15
Hãy Tạo Cho Họ Các Đề Tài để Bàn Luận.
• Thường xuyên cung cấp thông tin cho các bậc phụ huynh về tình hình
hoạt động của chương trình quý vị.
Gần đây có các kinh nghiệm hoặc khám phá mới gì? Quý vị sẽ nói về
vấn đề gì trong các tuần tới? Quý vị sẽ đọc gì cho các trẻ em?
• Niêm yết “các bản báo cáo” về những hoạt động trong lớp học xung
quanh phòng.
Nhiều giáo viên và nhân viên cung cấp dịch vụ giữ trẻ treo các tác phẩm
nghệ thuật hoặc các thành tích học tập của trẻ em xung quanh phòng.
Để biến các tác phẩm trưng bày này thành một bản báo cáo, hãy niêm
yết một bản tóm lược hoạt động. Quý vị đã làm gì? Tại sao quý vị lại làm
việc đó? Ai đã giúp đỡ quý vị? Đưa vào một số bức hình của các trẻ em
trong chương trình. Hãy yêu cầu trẻ em đưa ra một câu mô tả về dự án
của mình để đăng cùng với các bức hình và tác phẩm nghệ thuật đó.
Thu hút sự chú ý của các bậc phụ huynh đối với các thông tin trưng bày,
nếu thông tin đó có hình ảnh hoặc câu nói của con họ.
Đừng quên niêm yết một số bản báo cáo gần cửa ra vào, khu vực ghi
danh khi tới, hoặc khu vực trẻ em cất giữ đồ đạc khi tới hay lấy đồ khi
ra về. Việc này có thể giúp thu hút sự chú ý của một số bậc phụ huynh
khó liên lạc. Niêm yết các bản báo cáo ở nơi vừa tầm mắt của các bậc
phụ huynh, nhưng cũng phải ở tầm mà trẻ em có thể kể với phụ huynh
của mình về những gì các em đã làm trong căn phòng đó.
• Gợi ý các cuốn sách yêu thích hoặc các sở thích.
Nói cho phụ huynh biết khi một đứa trẻ thực sự thích một cuốn sách
nào đó, hoặc đề cập tới một vấn đề gì đó liên quan tới lý do làm quý vị
nghĩ rằng đứa trẻ thích cuốn sách đó hoặc cách các em giao tiếp với
cuốn sách. Nếu có thể được, hãy mời phụ huynh mượn sách về qua
đêm hoặc mượn trong một tuần.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 16
• Đăng bản tin hàng tháng.
Thường xuyên cập nhật tin tức cho phụ huynh về các hoạt động sắp
diễn ra. Đưa ra các nhận xét về “các yếu tố bắt đầu chuyển đổi” có thể
liên quan tới các sự kiện hoặc đề tài sắp tới. Cung cấp một danh sách
các cuốn sách có liên quan tới những kinh nghiệm mà trẻ em có thể
đang trải qua hoặc các cuốn sách mà các em ưa thích trong giờ đọc
sách gần đây. Đưa vào các gợi ý về các chuyến đi dã ngoại dễ tham gia
hoặc các hoạt động “ở nhà” khác.
• Tổ chức một buổi tiệc tối giới thiệu tin tức qua băng hình video.
Quay các băng hình video về những hoạt động vui chơi trong phòng
học, trong đó có việc hát các bài hát được yêu thích và giờ kể chuyện.
Mời phụ huynh tham gia một sự kiện buổi tối với trẻ em. Chiếu băng
hình video khi phụ huynh và học sinh ăn tối cùng nhau.
• Thưởng thức các chương trình biểu diễn hàng năm của trẻ em.
Những trẻ em lớn tuổi hơn có thể hát những bài hát mà các em học
được trong suốt năm. Có thể đóng một số vở kịch đơn giản như Where
the Wild Things Are (Những Điều Hoang Dại Ở Đâu). Tổ chức một buổi
tối kể chuyện cho phụ huynh và trẻ mới biết đi để giúp phụ huynh học
cách hát và kể chuyện với trẻ em. Đừng quên cung cấp lời cho các bài
mà quý vị đang hát để phụ huynh có thể tiếp tục hát ở nhà.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 17
Đọc Sách Với Chúng Tôi
• Khuyến khích phụ huynh sử dụng sách làm các hoạt động chuyển tiếp.
Để một bộ sưu tập các cuốn sách “tạm biệt” ngắn và dễ đọc ở gần cửa
ra vào. Nên đặt một chiếc ghế dành cho người lớn hoặc ghế ngồi mềm
gần cửa sổ. Chuẩn bị sẵn sàng để giúp đỡ phụ huynh và đứa trẻ trải
qua thời gian chuyển tiếp tạm biệt sau khi đọc xong cuốn sách.
• Trưng bày các cuốn truyện tranh không lời, các cuốn sách có ít từ, hoặc
các cuốn sách “dễ đọc” trong khu vực đọc sách của quý vị.
• Boy, Dog, and Frog (Bé Trai, Chú Chó, và Chú Ếch)
• Goodnight Gorilla (Ngủ Ngon! Gorilla)
• 10 Minutes Until Bedtime (10 Phút Trước Giờ Ngủ)
• You Can’t Take a Balloon Into the Metropolitan Museum
(Cháu Không Được Mang Bong Bóng Vào Nhà Bảo Tàng
Thành Phố).
• Truyện cổ Việt Nam
• Hột lúa may mắn
• Tắc Kè Hoa Bơi
• Duy trì các nhóm nhỏ.
Việc đọc sách trước một nhóm đông người có thể gây bối rối. Mời các
bậc phụ huynh đọc sách cho từng em hoặc một nhóm nhỏ học sinh.
• Tiếp nhận tất cả các ngôn ngữ.
Nếu phụ huynh nói ngôn ngữ khác không phải là tiếng Việt, hãy mời
những phụ huynh đó đọc một cuốn sách cho trẻ em bằng ngôn ngữ
mẹ đẻ của họ. Mời phụ huynh giúp quý vị đọc một cuốn sách bằng
ngôn ngữ khác; ví dụ như quý vị đọc sách bằng tiếng Anh và phụ
huynh đọc hoặc chuyển ngữ sang ngôn ngữ thứ hai.
• Đưa ra “gợi ý” cho họ.
Để khuyến khích các tình nguyện viên tổ chức “các buổi tọa đàm về
sách” với trẻ em, hãy lập thẻ bài ghi một số gợi ý về đọc sách hoặc các
câu hỏi tùy ý trả lời cho một số cuốn sách được ưa chuộng. Xin đưa cho
phụ huynh “các thẻ gợi ý” trước khi họ bắt đầu đọc. Nhắc phụ huynh là
họ có thể tự đưa ra các câu hỏi và nhận xét riêng nếu muốn.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 18
Mang Về Nhà
• Lập “Bộ Đồ Zip”
Sử dụng túi nilon có khóa kéo và thẻ bài (đôi khi chuẩn bị cả viết chì
hoặc bút và một mẩu giấy), lập những bộ đồ zip để phát triển ngôn ngữ
và học chữ. Bộ đồ này giúp cung cấp cho các trẻ em và phụ huynh một
hoạt động ngôn ngữ và học chữ nhanh mà họ có thể thực hiện ở nhà.
Các hoạt động này được thiết lập dựa trên sáu Kỹ Năng Học Chữ Từ
Nhỏ và kết quả hoạt động có thể được sử dụng trong một nhóm đông
trẻ em để khuyến khích hơn nữa sự phát triển ngôn ngữ và khả năng
học chữ của các em.
Có thể sử dụng túi nilon có khóa kéo để đựng kết quả của hoạt động
đó. Các túi “tủ đông đá” thường có thể được sử dụng nhiều lần cho mỗi
học sinh.
Ví dụ ...
• Ở mặt sau của thẻ, hãy cùng con quý vị ghi các loại thực
phẩm mà mỗi người trong nhà ưa thích.
• Ở mặt sau của chiếc thẻ này, ghi màu sắc ưa thích của mỗi
người trong nhà.
• Bỏ vào thứ gì đó đựng vừa trong chiếc túi này và bắt đầu
bằng chữ cái “M.”
• Bỏ vào thứ gì đó đựng vừa trong chiếc túi này và có vần điệu
với từ “Vớ.”
• Ở mặt sau của chiếc thẻ này, hãy cùng con quý vị ghi ra
những thứ trong nhà thể hiện “sự phản ứng” của quý vị.
• Sách dành riêng cho một người
Chương trình của quý vị có chương trình đặt mua sách không
(Scholastic, v.v…)? Thông thường, các giáo viên có thể tích lũy điểm
hoặc cổ tức tương đương với số lượng sách mà các gia đình đặt mua
(hoặc số tiền chi phí). Các điểm này có thể được qui đổi ra tiền mặt
thành nguồn trợ giúp cho các giáo viên, và đôi khi cả các tập sách (10
bản sao cho cùng một tập sách đơn giản). Cân nhắc việc sử dụng điểm
của quý vị để đổi các tập sách và để trẻ em mang theo các cuốn sách
riêng của mình về nhà để giữ lại.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 19
• Thiết lập một thư viện cho mượn sách.
Lập một bộ sưu tập các cuốn sách cho mượn, mua các cuốn sách cũ
vẫn còn mới tại Tidal Wave, những nơi bán đồ lặt vặt của gia đình, hoặc
các tiệm bán đồ đã qua sử dụng. Cố gắng nhận biết một hoặc nhiều
bậc phụ huynh quản lý thư viện. Hoặc, hãy nghĩ ra một hệ thống đăng
ký mượn sách “phù hợp với trẻ em” để các em có thể đăng ký mượn
sách về nhà và ghi tên khi tới cùng với các cuốn sách riêng của mình
mà quý vị chỉ cần hướng dẫn ở mức tối thiểu.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.
Hãy Xích Lại Gần Nhau để Đọc Sách 20
Liên Kết
• Tổ chức tài trợ một đêm thư viện.
Mời các bậc phụ huynh tới gặp gỡ tại một chi nhánh thư viện tại địa
phương. Hãy yêu cầu các phụ huynh và trẻ em mỗi người chọn một
cuốn sách mà họ muốn mượn về cho chương trình của quý vị. Khi tất
cả các cuốn sách đã được lựa chọn, quý vị có thể kiểm tra số sách sẽ
được gửi về nhà hoặc về trung tâm của quý vị. Mời các gia đình quay
trở lại nhà hoặc lớp học của quý vị để ăn bữa tối và cùng chia sẻ các
cuốn sách được lựa chọn.
• Tạo những cuốn sách cho nhiều ngôn ngữ
Nếu gia đình quý vị có người nói ngôn ngữ khác, không phải là tiếng
Việt, hãy cùng các thành viên trong gia đình “tạo” các cuốn sách bằng
ngôn ngữ mẹ đẻ của họ. Hãy sử dụng những cuốn sách trẻ em đang có,
dán nhãn hồ sơ lên mỗi trang có các cụm từ đã được dịch ra.
• Con tôi, tác giả
Sau khi đưa trẻ em tham gia vào việc viết các cuốn sách riêng của
mình, hãy tổ chức một buổi “gặp gỡ tác giả” nơi các bậc phụ huynh
có thể tới để nghe con cái mình “đọc” từ các cuốn sách của các em và
thưởng thức trà và bánh cookies.
Ngôn Ngữ và Việc Học Chữ ở Trẻ Thơ: Chương Trình Bổ Túc Nghiệp Vụ Tiểu Bang Oregon.
Không được tái bản các tài liệu khi chưa có sự cho phép.