Nghị định số 138/2006/NĐ-CP
Quy định chi tiết thi hành các quy định của bộ luật dân sự về quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài
NGHỊ ĐỊNH
CỦA CHÍNH PHỦ SỐ 138/2006/NĐ-CP NGÀY 15 THÁNG 11 NĂM 2006
QUY ĐỊNH CHI TIẾT THI HÀNH CÁC QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT DÂN SỰ
VỀ QUAN HỆ DÂN SỰ CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI
CHÍNH PHỦ
Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày 25 tháng 12 năm 2001;
Căn cứ Bộ luật dân sự ngày 14 tháng 6 năm 2005;
Căn cứ Nghị quyết số 45/2005/QH 11 ngày 14 tháng 6 năm 2005 của Quốc hội về
việc thi hành Bộ luật dân sự;
Xét đề nghị của Bộ trưởng Bộ Tư pháp,
NGHỊ ĐỊNH :
Chương I
QUY ĐỊNH CHUNG
Điều 1. Phạm vi điều chỉnh
Nghị định này quy định chi tiết thi hành các quy định của Bộ luật dân sù về việc áp
dụng pháp luật Việt Nam, pháp luật nước ngoài, điều ước quốc tế và tập quán quốc tế đối
với các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài.
Điều 2. Đối tượng áp dụng
Nghị định này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức và cá nhân Việt Nam; cơ quan, tổ
chức và cá nhân nước ngoài tham gia vào các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài.
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. “Quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài” là:
a) Các quan hệ dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động có
ít nhất một trong các bên tham gia là cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài, người Việt
Nam định cư ở nước ngoài;
b) Các quan hệ dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động mà
các bên tham gia là công dân, tổ chức Việt Nam, nhưng căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm
dứt theo pháp luật nước ngoài, phát sinh ở nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ
đó ở nước ngoài.
2. “Người nước ngoài” là người không có quốc tịch Việt Nam, bao gồm người có
quốc tịch nước ngoài và người không quốc tịch.
3. “Người Việt Nam định cư ở nước ngoài” là người có quốc tịch Việt Nam và người
gốc Việt Nam ®ang cư trú, làm ăn, sinh sống lâu dài ở nước ngoài.
4. “Cơ quan, tổ chức nước ngoài” là các cơ quan, tổ chức không phải là cơ quan, tổ
chức Việt Nam được thành lập theo pháp luật nước ngoài, bao gồm cả cơ quan, tổ chức
quốc tế được thành lập theo pháp luật quốc tế.
2
5. “Pháp nhân nước ngoài” là pháp nhân được thành lập theo pháp luật nước ngoài.
6. “Giao kết hợp đồng dân sự vắng mặt” là việc giao kết hợp đồng dân sự thông qua
phương tiện điện tử hoặc các phương tiện khác mà các bên giao kết hợp đồng không có
mặt tại cùng một địa điểm để ký kết hợp đồng.
Điều 4. Áp dụng pháp luật dân sự Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, điều ước
quốc tế, pháp luật nước ngoài và tập quán quốc tế
1. Việc áp dụng pháp luật dân sự Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, điều ước
quốc tế, pháp luật nước ngoài và tập quán quốc tế tuân theo quy định tại Điều 759 của Bộ
luật dân sự.
2. Trong trường hợp có sự khác nhau giữa quy định tại Phần thứ bẩy của Bộ luật dân
sự và quy định của Luật chuyên ngành khác về cùng một nội dung, thì áp dụng quy định
của Luật chuyên ngành.
3. Trong trường hợp việc lựa chọn hoặc viện dẫn áp dụng pháp luật của nước có
nhiều hệ thống pháp luật khác nhau, thì đương sự có quyền yêu cầu áp dụng hệ thống
pháp luật có mối quan hệ gắn bó nhất với đương sự về quyền và nghĩa vụ công dân.
Điều 5. Nghĩa vụ chứng minh của đương sự đối với yêu cầu áp dụng pháp luật
Trong trường hợp áp dụng pháp luật đối với người không quốc tịch, người nước ngoài
có hai hay nhiều quốc tịch nước ngoài theo quy định tại Điều 760 của Bộ luật dân sự hoặc
áp dụng pháp luật của nước có nhiều hệ thống pháp luật khác nhau theo quy định tại khoản 3
Điều 4 Nghị định này thì đương sự có nghĩa vụ chứng minh trước cơ quan có thẩm quyền của
Việt Nam về mối quan hệ gắn bó nhất của mình về quyền và nghĩa vụ công dân với hệ
thống pháp luật của nước được yêu cầu áp dụng. Trong trường hợp đương sự không
chứng minh được về mối quan hệ gắn bó nhất về quyền và nghĩa vụ công dân của mình
đối với hệ thống pháp luật được yêu cầu thì pháp luật Việt Nam được áp dụng.
Chương II
QUY ĐỊNH CỤ THỂ
Điều 6. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân là người nước ngoài
1. Việc áp dụng pháp luật để xác định năng lực pháp luật dân sự của cá nhân là
người nước ngoài được xác định theo Điều 761 của Bộ luật dân sự.
Trong trường hợp cá nhân là người nước ngoài cư trú tại Việt Nam, thì năng lực pháp
luật dân sự của cá nhân đó được xác định theo các quy định từ Điều 14 đến Điều 16 của
Bộ luật dân sự
2. Trong trường hợp người nước ngoài không có quốc tịch hoặc có hai hay nhiều
quốc tịch, thì việc áp dụng pháp luật để xác định năng lực pháp luật dân sự của người đó
tuân theo quy định tại Điều 760 của Bộ luật dân sự, Điều 5 và khoản 1 Điều 6 Nghị định
này.
Điều 7. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân là người nước ngoài
1. Việc áp dụng pháp luật để xác định năng lực hành vi dân sự của cá nhân là người
nước ngoài được xác định theo Điều 762 của Bộ luật dân sự.
3
Trong trường hợp cá nhân là người nước ngoài xác lập, thực hiện giao dịch dân sự
tại Việt Nam, thì năng lực hành vi dân sự của cá nhân là người nước ngoài đó được xác
định theo quy định từ Điều 17 đến Điều 23 của Bộ luật dân sự.
2. Trong trường hợp người nước ngoài không có quốc tịch hoặc có hai hay nhiều
quốc tịch, thì việc áp dụng pháp luật để xác định năng lực hành vi dân sự của người đó
tuân theo quy định tại Điều 760 của Bộ luật dân sự, Điều 5 và khoản 1 Điều 7 Nghị định
này.
Điều 8. Xác định người không có năng lực hành vi dân sự, mất năng lực hành vi dân
sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự
1. Việc áp dụng pháp luật để xác định người không có năng lực hành vi dân sự, mất
năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự tuân theo quy định tại
Điều 763 của Bộ luật dân sự.
Trong trường hợp người nước ngoài cư trú tại Việt Nam, thì việc xác định người đó
không có năng lực hành vi dân sự, mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực
hành vi dân sự tuân theo các quy định từ Điều 21 đến Điều 23 của Bộ luật dân sự.
2. Trong trường hợp người nước ngoài không có quốc tịch hoặc có hai hay nhiều
quốc tịch, thì việc áp dụng pháp luật để xác định người đó không có năng lực hành vi dân
sự, bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự tuân theo quy
định tại Điều 760 của Bộ luật dân sự, Điều 5 và khoản 1 Điều 8 Nghị định này.
Điều 9. Xác định người bị mất tích hoặc chết
1. Việc áp dụng pháp luật để xác định một người bị mất tích hoặc chết tuân theo quy
định tại Điều 764 của Bộ luật dân sự.
Trong trường hợp người nước ngoài cư trú tại Việt Nam, thì việc xác định người đó
mất tích hoặc chết tuân theo các quy định từ Điều 78 đến Điều 83 của Bộ luật dân sự.
2. Trong trường hợp người bị mất tích hoặc bị coi là chết không có quốc tịch hoặc có
hai hay nhiều quốc tịch nước ngoài, thì việc áp dụng pháp luật để xác định người đó bị
mất tích hoặc bị chết tuân theo quy định tại Điều 760 của Bộ luật dân sự, Điều 5 và khoản
1 Điều 9 Nghị định này.
Điều 10. Năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân nước ngoài
1. Việc áp dụng pháp luật để xác định năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân nước
ngoài tuân theo quy định tại Điều 765 của Bộ luật dân sự.
2. Trong trường hợp pháp nhân nước ngoài xác lập, thực hiện giao dịch dân sự tại
Việt Nam, thì năng lực pháp luật dân sự của pháp nhân nước ngoài đó được xác định theo
quy định tại Điều 86 của Bộ luật dân sự.
Điều 11. Quyền sở hữu tài sản
1. Việc áp dụng pháp luật về quyền sở hữu tài sản tuân theo quy định tại Điều 766
của Bộ luật dân sự.
4
2. Trong trường hợp xác lập, thực hiện, thay đổi, chấm dứt quyền sở hữu tài sản,
nội dung quyền sở hữu đối với tài sản được áp dụng theo pháp luật Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam thì tuân theo các quy định tại Phần thứ hai của Bộ luật dân sự và các văn
bản pháp luật khác có liên quan.
Điều 12. Thừa kế theo pháp luật có yếu tố nước ngoài
1. Việc áp dụng pháp luật về thừa kế theo pháp luật tuân theo quy định tại Điều 767
của Bộ luật dân sự.
2. Việc xác định một tài sản thuộc di sản thừa kế là bất động sản hoặc động sản
được xác định theo pháp luật của nước nơi có di sản thừa kế đó.
3. Trong trường hợp người để lại di sản thừa kế không có quốc tịch hoặc có hai hay
nhiều quốc tịch nước ngoài, thì việc xác định pháp luật áp dụng về thừa kế theo pháp luật
tuân theo quy định tại Điều 760 của Bộ luật dân sự, Điều 5 và khoản 1, khoản 2 Điều 12
Nghị định này.
Điều 13. Thừa kế theo di chúc
1. Năng lực lập, sửa đổi, bổ sung, thay thế, huỷ bỏ di chúc được xác định theo ph¸p
luật của nước mà người lập di chúc có quốc tịch. Trong trường hợp người lập di chúc
không có quốc tịch hoặc có hai hay nhiều quốc tịch nước ngoài thì việc xác định pháp luật
áp dụng về thừa kế theo di chúc tuân theo quy định tại Điều 760 của Bộ luật dân sự và
Nghị định này.
2. Hình thức của di chúc phải tuân theo pháp luật của nước nơi lập di chúc. Di chúc
của người Việt Nam lập ở nước ngoài được công nhận là hợp thức tại Việt Nam, nếu
tuân theo các quy định của pháp luật Việt Nam về hình thức của di chúc.
Điều 14. Địa điểm và thời điểm giao kết hợp đồng dân sự vắng mặt
1. Việc áp dụng pháp luật về địa điểm và thời điểm giao kết hợp đồng dân sự vắng
mặt tuân theo quy định tại Điều 771 của Bộ luật dân sự.
2. Địa điểm và thời điểm giao kết hợp đồng thông qua phương tiện điện tử mà bên
đề nghị giao kết hợp đồng là cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam được xác định theo Luật
Giao dịch điện tử và các văn bản pháp luật khác có liên quan của Việt Nam.
Điều 15. Hợp đồng dân sự
1. Việc áp dụng pháp luật về nội dung của hợp đồng dân sự tuân theo quy định tại
Điều 769 của Bộ luật dân sự.
2. Việc áp dụng pháp luật về hình thức của hợp đồng dân sự tuân theo quy định tại
Điều 770 của Bộ luật dân sự.
3. Trong trường hợp áp dụng pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về nội
dung và hình thức hợp đồng dân sự thì tuân theo các quy định tại Mục 7 Chương XVII và
Chương XVIII Phần thứ ba của Bộ luật dân sự và các văn bản pháp luật khác có liên quan.
Điều 16. Giao dịch dân sự đơn phương
5
Nội dung và hình thức của giao dịch dân sự đơn phương được xác định theo pháp luật
của nước nơi bên tự nguyện thực hiện quan hệ giao dịch dân sự đơn phương đó cư trú
hoặc nơi người đó có hoạt động kinh doanh chính.
Điều 17. Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
1. Việc áp dụng pháp luật về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng tuân theo quy định
tại Điều 773 của Bộ luật dân sự.
2. Trong trường hợp áp dụng pháp luật Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về bồi
thường thiệt hại ngoài hợp đồng thì tuân theo các quy định tại Chương XXI Phần thứ ba
của Bộ luật dân sự và các văn bản pháp luật khác có liên quan.
Điều 18. Quyền tác giả và quyền liên quan
1. Quyền tỏc giả của cỏ nhõn là người nước ngoài, tổ chức nước ngoài được bảo hộ
tại Việt Nam theo các quy định từ Điều 736 đến Điều 743 của Bộ luật dõn sự, cỏc quy
định liờn quan của Luật Sở hữu trớ tuệ, cỏc văn bản phỏp luật khỏc cú liờn quan của Việt
Nam và cỏc điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viờn.
2. Quyền liên quan đến quyền tác giả của cá nhân, tổ chức nước ngoài được bảo hộ
tại Việt Nam theo các quy định tại Điều 744 đến Điều 749 của Bộ luật dân sự, các quy
định liên quan của Luật Sở hữu trí tuệ, các văn bản pháp luật khác có liên quan của Việt
Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Điều 19. Bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng
Việc bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng của người
nước ngoài, pháp nhân nước ngoài tại Việt Nam tuân theo các quy định tại các Điều 750
đến Điều 753 của Bộ luật dân sự, các quy định liên quan của Luật Sở hữu trí tuệ, các văn
bản pháp luật khác có liên quan của Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là
thành viên.
Điều 20. Chuyển giao công nghệ có yếu tố nước ngoài
Trong trường hợp các bên không thoả thuận trong hợp đồng về việc áp dụng pháp
luật nước ngoài hoặc các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên không có quy định
điều chỉnh việc chuyển giao công nghệ, thì việc chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, pháp
nhân Việt Nam với cá nhân, pháp nhân nước ngoài, việc chuyển giao công nghệ từ nước
ngoài vào Việt Nam và từ Việt Nam ra nước ngoài phải tuân theo các quy định từ Điều 754
đến Điều 757 của Bộ luật dân sự, các quy định có liên quan của Luật Chuyển giao công
nghệ và các văn bản pháp luật khác có liên quan của Việt Nam.
Điều 21. Thời hiệu khởi kiện
Việc áp dụng pháp luật về thời hiệu khởi kiện tuân theo quy định tại Điều 777 của
Bộ luật dân sự.
Chương III
ĐIỀU KHOẢN THI HÀNH
Điều 22. Hiệu lực thi hành và tổ chức thực hiện
6
1. Nghị định này có hiệu lực thi hành sau 15 ngày, kể từ ngày đăng Công báo và thay
thế Nghị định số 60/CP ngày 06 tháng 6 năm 1997 của Chính phủ hướng dẫn thi hành các
quy định của Bộ luật dân sự năm 1995 về quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài.
2. Theo yêu cầu của Toà án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết các
việc hoặc các tranh chấp phát sinh từ các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, Bộ Ngoại
giao, Bộ Tư pháp có trách nhiệm hỗ trợ các cơ quan có yêu cầu trong việc xác định pháp
luật được áp dụng và cung cấp các văn bản pháp luật nước ngoài được áp dụng.
3. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính
phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm
thi hành Nghị định này./.
TM. CHÍNH PHỦ
THỦ TƯỚNG
Nguyễn Tấn Dũng