Mật thư
Tiếng Hy Lạp mật thư có nghĩa là Krytos (dấu kín, bí mật) và Gramma nghĩa là bảng văn lá thư. Hay trong tiếng Anh mật thư có nghĩa là secret letter
I/ Định nghĩa về mật thư :
Tiếng Hy Lạp mật thư có nghĩa là Kryptos (dấu kín, bí mật ) và Gramma nghĩa là bảng văn lá thư .Hay trong
tiếng anh mật thư có nghĩa là secret letter.
Vậy mật thư có thể hiểu là 1 bản thông tin gồm những ký tự khó hiểu, nh ững ký hiệu bí mật mà chỉ có người
gửi và người nhận mới hiểu được nhằm giữ kín nội dung cần trao đổi, thông tin.
Các ký hiệu ấy gọi chung là mât mã. Muốn hiểu được nội dung của bức thư thì phải phá bí mật của ký hiệu và
cách sắp xếp. Quá trình khám phá ấy gọi là giải mã.
Mật mã gồm 2 yếu tố: hệ thống và chìa khoá .
1/ Hệ thống :
Mật thư được mã hoá theo một hệ thống nào đó. Hệ thống này gồm những quy định bất biến, những bước tiến
hành nhất định. Gồm 3 hệ thống cơ bản : Hệ thống thay thế
Hệ thống đổi chỗ
Hệ thống ẩn dấu
a/ Hệ thống thay thế : Mỗi mẫu tự của bản tin được thay thế bằng một ký hiệu mật mã nào đó .
b/Hệ thống dời chỗ : Hệ thống này không dung ký hiệu mật mã nhưng nó xác định tên trật tự của bản tin.
c/ Hệ thống ẩn dấu : Khi bản tin vẫn giữ bình thường và không được thay thế bằng các ký hiệu mật mã nhưng
lại được nguỵ trang dưới một hình thức khác thì được gọi là mật thư ẩn dấu.
• Ngoài ra người ta còn kết hợp cả ba hệ thống lại làm tăng thêm sự phong phú và phức tạp của mật thư.
2/ Chìa khoá :
Để nâng cao tính bí mật của mật thư người ta còn tạo ra chìa khoá. Chìa khoá là mấu chốt của mật thư. Nếu
người đọc biết hệ thống nhưng không biết chìa khoá thì cũng không giải được mật thư. Chìa khoá có nhiều
dạng, có thể là một từ, một nhóm từ, một tiếng, …v.v….
Trong các trò chơi lớn phần lớn đều không sử dụng chìa khoá. Thật ra những chìa khoá mà chúng ta thường
gặp chỉ là 1 gợi ý nhỏ về hệ thống của mật thư để người chơi dễ giải hơn.
II/ Cách giải mật thư:
Bình tĩnh♣
Tự tin nhưng không chủ quan♣
Nghiên cứu khoá giải thật kỹ♣
Đặt♣ các giả thiết và lần lượt giải quyết
Đối với mật thư trong trò chơi lớn,♣ ta nên sao y bản chính và chia thành nhiều nhóm nhỏ để dịch. Như thế ta
sẽ tận dụng được hết chất xám trí tuệ ở trong đội tránh tình trạng xúm lại chụm đầu vào tranh nhau 1 tờ giấy
để rồi kết quả không đi tới đâu.
Cuối cùng nếu dịch♣ xong, ta viết lại bản bạch văn cho rõ rang, sạch sẽ và đầy đủ ý nghĩa.
III/ Yêu cầu và mục đích của mật thư:
1/ Yêu cầu :
Mật thư đưa ra phải phù hợp với trình độ người chơi, trành tình trạng quá khó sẽ làm người chơi nản lòng . Tuy
nhiên, không nên đưa ra mật thư quá dễ sẽ làm cho cuộc chơi mất phần thú vị. Người lập mật thư nên tạo ra
những mật thư đòi hỏi người chơi động não.
Mật thư phải phù hợp với lứa tuổi, tâm lý của đoàn sinh, đối với ngành thiếu thì năng động. Mật thư trong
GĐPT nên mang một nét đặc thù riêng như được viết dưới dạng Phật hoá hay mang tính giáo dục. Nội dung
của mật thư có thể là yêu cầu đoàn sinh nhắc lại 1 bài học nào đó.
Phù hợp với hoàn cảnh, mục đích, thời gian của cuộc chơi.
Mật thư đưa ra phải chính xác rõ ràng .
2/ Mục đích :
Trong phạm vi hoạt động thanh niên, mật thư đưa ra để giáo dục, vui chơi, luyện trí. Rèn luyện cho đoàn sinh
sự nhạy bén, sáng suốt, năng động, phán đoán, khả năng xoay sở khi gặp khó khăn để phục vụ nhân sinh xã
hội, giúp đỡ người khác theo châm ngôn Bi – Trí – Dũng và theo tinh thần tự lợi tự tha của đạo Phật.
Về mặt tinh thần, môn học này nhằm đào luyện tự tin, tự chủ, trước mắt nhằm tạo cho đoàn sinh sự tò mò
thích thú, tập tính toán, suy diễn, đặt giả thuyết quanh vấn đề cho đến khi đạt được mục đích.
IV/ Mật thư tiếng việt:
Tiếng việt có 5 dấu giọng: sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng. Và các nguyên âm, phụ âm đặc biệt :
Ô, Ơ, Ê, Ă, Â, Ư, Đ
Quy ước trong điện tín :
S : Dấu sắc DD : Đ
F : Dấu huyền OO : Ô
R : Dấu hỏi EE : Ê
J : Dấu nặng AA : Â
X : Dấu ngã AW : Ă
OW : Ơ
UW : Ư
Trong 1 số mật thư người ta không dung dấu được quy ước trong điện tín mà sử dụng loại mẫu tự Việt gồm 29
chữ cái :
A Ă Â B C D Đ E Ê G H I K L M N O Ô Ơ P Q R S T U Ư V X Y
Nhưng thông thường vẫn là loại mẫu tự 26 chữ cái :
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
