L c Vân Tiên
Nguy n ình Chi u
1. Vân Tiên T Th y Xin V i Thi
Trư c èn xem chuy n Tây Minh
G m cư i hai ch nhân tình éo le
H i ai l ng l ng mà nghe
D răn vi c trư c, lành dà thân sau
Trai th i trung hi u làm u
Gái th i ti t h nh là câu trau mình
Có ngư i qu n Ðông Thành
Tu nhân tích c s m sinh con hi n
Ð t tên là L c Vân Tiên
Tu i v a hai tám, ngh chuyên h c hành
Theo th y n u s sôi kinh
Tháng ngày bao qu n sân Trình lao ao
Văn à kh i ph ng ng giao
Võ thêm ba lư c sáu thao ai bì
X y nghe m h i khoa thi
Vân Tiên vào t tôn sư xin v :
"B y lâu c a Thánh d a k
Ðã tươi khí tư ng l i xuê tinh th n
Nay à g p h i long vân
Ai ai mà ch ng l p thân bu i này.
Chi lăm b n nh n ven mây
Danh tôi ng r ng, ti ng th y bay xa
Làm trai trong cõi ngư i ta
Trư c lo báo b , sau là hi n vang"
Tôn sư bàn lu n tai nàn
G m trong s h khoa tràng còn xa
Máy tr i ch ng dám nói ra
Xui th y thương t xót xa trong lòng
Sau d u t n i c trong
Ph i toan m t phép phòng h thân
Rày con xu ng ch n phong tr n
Th y cho hai o phù th n em theo
Ch ng may mà g p lúc nghèo
Xu ng sông cũng v ng, lên èo cũng an
Tôn sư tr l i h u àng
Vân Tiên ngơ ng n lòng càng sanh nghi
Ch ng hay mình m c vi c chi
Tôn sư ngư i d y khoa kỳ còn xa
Hay là b i r i vi c nhà
Hay là c b c hay là tài sơ
B y lâu ra s c công thư
H i này ch ng g p còn ch h i nao
Nên hư ch ng bi t làm sao
Chi b ng h i l i l nào cho minh
Ð ng cho rõ n i s tình
Ngõ sau ngàn d m ăng trình m i an
Tôn sư ng i hãy th than
Ngó ra trư c án th y chàng tr vô
H i r ng: V n lý trư ng
Sao chưa c t gánh tr vô vi c gì
Hay là con hãy h nghi
Th y bàn m t vi c khoa kỳ ban trưa
Vân Tiên nghe nói li n thưa
Ti u sinh chưa bi t n ng mưa th nào
Song ư ng tu i h c ã cao
Xin th y nói l i âm hao con tư ng
Tôn sư nghe nói thêm thương
D t tay ra ch n ti n ư ng coi trăng
Nhân cơ tàng s d n r ng:
Vi c ngư i ch ng khác vi c trăng lên tr i
Tuy là soi kh p nơi nơi
Khi m , khi t , khi vơi, khi y
Sau con cũng t l này
L a là trư c ph i h i th y làm chi
S con hai ch khoa kỳ
Khôi tinh ã r ng, t vi thêm lòa
Hi m vì ng a ch y ng xa
Th v a ló bóng, gà à gáy tan
Bao gi cho t i b c phang
G p chu t ra àng, con m i nên danh
Sau d u ng ch hi n vinh
M y l i th y d y ti n trình ch ng sai
Trong cơ bĩ c c thái lai
Gi mình cho v n vi c ai ch s n
Vân Tiên v i vã t ơn
Trăm năm d c gi keo sơn m t l i.
2. Vân Tiên Lên ư ng G p Lũ Sơn Dài
Ra i v a r ng chân tr i
Ngùi ngùi ngó l i nh nơi h c ư ng
Tiên r ng : Thiên các nh t phương
Th y eo o n th m, t vương m i s u
Qu n bao thân tr dãi d u
Mang ai T L qu y b u Nhan Uyên
Bao gi cá nư c g p duyên
Ð ng cho con th o ph nguy n tôi ngay
K t tách d m n nay
M i mê tính ã m y ngày xông sương
Ðoái nhìn phong c nh thêm thương
Vơi vơi d m cũ, n o ư ng còn xa
Chi b ng ki m ch lân gia
Trư c là tìm b n sau là nghĩ chân
Vi c chi than khóc tưng b ng
Ð u em nhau ch y vào r ng lên non
Tiên r ng : B chú cõng con
Vi c chi nên n i bon bon ch y hoài
Dân r ng: Ti u t là ai
Hay là m t lũ sơn ài theo tao
Tiên r ng: c s làm sao
Hãy d ng gót l i mà trao m t l i
Dân nghe ti ng nói khoan thai
Kêu nhau ng l i vài l i phân qua
Nhân rày có ng lâu la
Tên là Ð D , hi u là Phong Lai
Nhóm nhau ch n sơn ài
Ngư i u s nó có tài khôn ương
Bây gi xu ng cư p thôn hương
Th y con gái t t qua ư ng b t i
Xóm làng ch ng dám nói chi
C m thương hai gã n nhi m c nàn.
Con ai vóc ng c mình vàng
Má ào mày li u dung nhan l nh lùng
E khi m c ng hành hung
U ng trang th c n sánh cùng th t phu
Thôi thôi ch ng dám nói lâu
Ch y i cho kh i k o âu t i mình
Vân Tiên n i gi n lôi ình
H i thăm lũ nó còn ình nơi nao
Tôi xin ra s c anh hào
C u ngư i cho kh i lao ao bu i này.
Dân r ng: Lũ nó còn ây
Qua xem tư ng b u thơ ngây ã ành
E khi h a h b t thành
Khi không mình l i xô mình xu ng hang.
Vân Tiên ghé l i bên àng
B cây làm g y nh m làng xông vô.
Kêu r ng: B ng hung
Ch quen làm thói h h i dân
Phong Lai m t ph ng ph ng
Th ng nào l i dám l y l ng vào ây.
Trư c gây vi c d t i mày
Truy n quân b n phía ph vây b t bùng
Vân Tiên t t h u xung
Khác nào Tri u T m vòng Ðương dang
Lâu la b n phía v tan
Ð u quăng gươm giáo tìm àng ch y ngay
Phong Lai tr ch ng k p tay
B Tiên m t g y thác r ng thân vong
3. Vân Tiên C u Ki u Nguy t Nga
D p r i lũ ki n chòm ong,
H i: Ai than khóc trong xe này?
Thưa r ng: tôi thi t ngư i ngay
Sa cơ nên m i l m tay hung
Trong xe ch t h p khôn phô
Cúi u tôi l y c u cô tôi cùng
Vân Tiên nghe nói ng lòng,
Ðáp r ng: Ta ã tr dòng lâu la
Khoan khoan ng i ó ch ra
Nàng là ph n gái ta là ph n trai
Ti u thư con gái nhà ai
Ði âu n n i mang tai b t kỳ
Ch ng hay tên h là chi
Khuê môn ph n gái vi c gì n ây?
Trư c sau chưa hãn d này
Hai nàng ai t ai th y nói ra?
Thưa r ng: Tôi Ki u Nguy t Nga
Còn con tì t t tên là Kim Liên.
Quê nhà qu n Tây Xuyên
Cha làm tri ph ng i mi n Hà-khê
Sai quân em b c thư v
Rư c tôi qua ó nh b nghi gia
Làm con âu dám cãi cha
Ví d u ngàn d m àng xa cũng ành
Ch ng qua là s b t bình
Hay v y cũng ch ng ăng trình làm chi
Lâm nguy ch ng g p gi i nguy
Ti t trăm năm cũng b i m t h i
Trư c xe quân t t m ng i
Ngõ chi ti n thi p l y r i s thưa
Chút tôi li u y u ào thơ
Gi a ư ng lâm ph i b i dơ ã ph n
Hà khê qua ó cũng g n
Xin theo cùng thi p n ân cho chàng
G p ây ương lúc gi a àng
C a ti n ch ng có, b c vàng cũng không
Tương câu báo c thù công
L y chi cho ph t m lòng cùng ngươi.
Vân Tiên nghe nói li n cư i
Làm ơn há d trông ngư i tr ơn
Nay à rõ ng ngu n cơn
Nào ai tính thi t so hơn làm gì
Nh câu ki n ngãi b t vi
Làm ngư i th y cũng phi anh hùng
Ðó mà bi t ch th y chung
L a là ây ph i theo cùng làm chi
Nguy t Nga bi t ý ch ng i
H i qua tên h m t khi cho tư ng.
Thưa r ng: Ti n thi p i ư ng
Ch ng qua quân t quê hương nơi nào?
Phút nghe l i nói thanh tao
Vân Tiên há n lòng nào phôi pha
Ðông Thành v n thi t quê ta
H là L c th tên là Vân Tiên.
Nguy t Nga v n ng thuy n quyên
Tai nghe l i nói tay li n rút trâm
Thưa r ng: Nay g p tri âm
Xin ưa m t v t c m làm tin
Vân Tiên ngơ m t ch ng nhìn
Nguy t Nga li c th y càng thìn n t na
V t chi m t chút g i là
Thi p thưa chưa d t chàng à làm ngơ
C a này là c a v t vơ
Lòng chê cũng ph i m t ngơ sao ành
Vân Tiên khó n i làm thinh
Ch ân ã bu c, ch tình lây ây
Than r ng: Ðó khéo trêu ây
Ơn kia ã m y c a này r t sang
G p nhau ang lúc gi a àng
M t l i cũng nh , ngàn vàng ch ng phai.
Nh câu tr ng nghĩa khinh tài
Nào ai ch u l y c a ai làm gì.
Thưa r ng: Chút ph n n nhi
V n chưa bi t l , có khi mích lòng
Ai dè nh ng ng anh hùng
Th y trâm thôi l i th n cùng cây trâm
Riêng than: Trâm h i là trâm
Vô duyên chi b y, ai c m mà mơ
Ðưa trâm chàng ã làm ngơ
Thi p xin ưa m t bài thơ giã t .
Vân Tiên ngó l i r ng:
Làm thơ cho k p ch ch ch lâu
Nguy t Nga ng ti ng xin h u
Xu ng tay li n t tám câu năm v n
Thơ r i này thi p xin dâng
Ng a trông lư ng r ng văn nhân th nào.
Vân Tiên xem th y ng t ngào
Ai dè s c gái tài cao b c này
Ðã mau mà l i thêm hay
Ch ng phen T N , cũng tày T Phi
Thơ ngâm dũ xu t dũ kỳ
Cho hay tài kém gì tài trai
Như v y ai nh n thua ai
Vân Tiên h a l i m t bài trao ra
Xem thơ bi t ý g n xa
Mai hòa v n i u, i u hòa v n mai
Có câu xúc c nh h ng hoài
Ðư ng xa vòi v i, d m dài vơi vơi
Ai ai cũng trong tr i
G p nhau ta ã c n l i thì thôi.
4. Nguy t Nga V Hà Khê
Vân Tiên t giã ph n h i
Nguy t Nga than th : "Tình ơi là tình!"
Nghĩ mình mà ngán cho mình
N i ân chưa tr , n i tình l i vương.
N ng n hai ch uyên ương
Dây s u ai khéo v n vương vào lòng
Vái cùng Nguy t Lão h i ông
Trăm năm cho v n ch tòng m i an.
H u tình chi b y Ngưu Lang
T m lòng Ch c N vì chàng mà nghiêng.
Thôi thôi em h i Kim Liên
Ð y xe cho ch qua mi n Hà-Khê
Tr i qua d u th àng dê
Chim kêu vư n hú, t b nư c non
Vái tr i cho ng vuông tròn
Trăm năm cho v n lòng son v i chàng
Phút âu ã t i ph àng
Ki u công xem th y lòng càng sinh nghi
H i r ng: Nào tr tùy nhi
C sao nên n i ra i m t mình?
Nguy t Nga thưa vi c ti n trình
Ki u công tư ng n i s tình ch ng vui.
Nguy t Nga d hãy ngùi ngùi
Nghĩ òi cơn l i s t sùi dòi cơn
Lao ao ph n tr chi s n
No nao tr ng công ơn chi chàng.
Ki u công nghe nói li n can
D y r ng: Con hãy ngh an mình vàng
Khi nào cha rãnh vi c quan
Cho quân quan ó m i chàng sang ây
Sao sao ch ng kíp thi ch y
Cha nguy n tr ng ơn này thì thôi
H u ư ng con khá t m lui
Làm khuây d tr cho vui lòng già.
Tây l u tr ng i m sang ba
Nguy t Nga còn hãy xót xa ph n mình
D i chân ra ch n hoa ình
Xem trăng r i l i ch nh tình c nhơn
Than r ng: Lưu th y cao sơn
Ngày nào nghe ng ti ng àn tri âm
Ch tình càng tư ng càng thâm
Mu n pha khó l t, mu n d m khôn phai
Vơi vơi t r ng tr i dài
H i ai n cho ai eo phi n
Tr vào bèn l y bút nghiên
Ð t bàn hương án chúc nguy n th n linh
Làu làu m t t m lòng thành
H a ra m t b c tư ng hình Vân Tiên.
Than r ng: Ngàn d m sơn xuyên
Ch ân d , ch duyên nhu m s u.
5. Vân Tiên i Thi
Truy n nàng sau hãy còn lâu
Truy n chàng xin k th u chép ra
Vân Tiên t cách Nguy t Nga
Gi a ư ng l i g p ngư i ra kinh kỳ
Xa xem m t mũi en sì
Mình cao s d kỳ r t hung
Nh câu bình th y tương phùng
Anh hùng l i g p anh hùng m t khi.
Ch ng hay danh tính là chi
M t mình mang gói ra i chuy n gì?
Ðáp r ng ta cũng xu ng thi
H n Minh tính t , Ô-mi quê nhà.
Vân Tiên bi t l chính tà
H ngư i d tư ng t là tài cao
Ch r ng b ng h u chi giao
Tình kia ã g p l nào làm khuây?
Nên r ng há d m t cây
Mu n cho có ó cùng ây luôn v n.
Kia nơi võ mi u h u g n
Ðôi ta vào ó ngh chân m t h i.
Cùng nhau bày t tên r i
Hai chàng t t u lui ra ư ng
6. Vân Tiên H n Minh i trư c
Mình v thăm nhà ã
H n Minh i trư c t u trư ng
Vân Tiên còn hãy h i hương thăm nhà.
M ng r ng: Nay con th y ta
Cha già nh ng tư ng, m già nh ng trông
B y lâu èn sách gia công
Con à nên ch tang b ng cùng chăng?
Vân Tiên quỳ l y thưa r ng:
Ch ng hơn ngư i c cũng b ng ngư i câm (kim)
Dám xin cha m yên tâm
Ð ng con tr n thanh khâm cho r i
M cha th y nói thêm vui
L i lo non nư c xa xôi nghìn trùng
Cho theo m t gã ti u ng
Vi t m t b c d n cùng Vân Tiên
Xưa à nh ch lương duyên
Cùng quan hưu trí mi n Hàn Giang
Con ngư i là Võ Th Loan
Tu i v a hai b y dung nhan m n mà
Ch r ng H Vi t nh t gia
Con i t i ó trao qua thư này
Con d u bư c ng thanh mây
Dư i chân ã s n m t dây tơ h ng
7. Vân Tiên ra i thi
Ghé Võ Công g p b n
Song thân d y b o v a xong
Vân Tiên cùng gã ti u ng d i chân
Ra i tách d m băng ch ng
Gió Nam rày ã ưa xuân qua hè
L i xem d m li u ư ng hòe
Tin ong ngơ ngác, ti ng ve vang d y.
Vui xem nư c n non này
Nư c sao sóng d n, non v y à cao
Màn tr i g m tr i bi t bao
Trên nhành chim nói, dư i ao cá cư i
Qu n thành nh m ki ng coi ngư i
Ki ng xinh như v , ngư i tươi như gi i
Hàn-Giang phút ã t i nơi
Vân Tiên ra m t m t h i trình thư.
Võ công l y c bây gi
M ng duyên c m s t m i tơ ng li n
Li c coi tư ng m o Vân Tiên
Khá khen h L c phư c hi n sinh con
Mày t m, m t ph ng, môi son,
Mư i phân c t cách vuông tròn mư i phân
Nh ng e k T n ngư i T n
Nào hay ch ng u ng g n ch giai
Nh m à p hòa hai
Kìa dâu nam gi n, n trai ông sàng
Công r ng: Ngãi t m i sang
Mu n lo vi c nư c hãy toan vi c nhà.
Tiên r ng: Nh lư ng nh c gia
Ð i khoa d u ng, ti u khoa lo gì
Công r ng: Con d c xu ng thi
Sao không k t b n mà i t u trư ng
G n ây có m t h Vương
Tên là T Tr c văn chương t t i
Cha à sang tr qua m i
Ð ng con cùng gã th chơi m t bài
Th p cao, cao th p bi t tài
V y sau trư c (trúc) b n cùng mai m i màu.
Phút u T Tr c t i h u
Võ công s n t m t b u rư u ngon.
Công r ng: Này b hai con
Thơ hay làm ng rư u ngon thư ng li n
Mu n cho Tr c sánh cùng Tiên
L y câu "bình th y h u duyên" làm .
Song song hai gã giao k
L c, Vương hai h ua ngh m t khi
Cho hay kỳ l i g p kỳ
B ch Hàm há d kém chi Như Hoành
Công r ng: Ðơn qu hai nhành
B ng vàng, th b c ã ành làm nêu
Như chuông ch ng ánh sao kêu
Ng n èn r ng t trư c khêu b i mình
Thi t trang lương ng ã ành
Khá khen hai h tài lành hòa hai.
Tr c r ng: Tiên v n cao tài
Dám âu én h c sánh vai m t b y
Tình c mà g p nhau ây
Tr c này xin như ng Tiên rày làm anh
Nay à nên nghĩa huynh
Xin v mai s thư ng trình cùng nhau.
X y âu trăng ã ng u
Vân Tiên vào ch n thư l u ngh an.
Võ công tr l i h u àng
Ðêm khuya d y b o Th Loan m i l i
Ngày mai v a r ng chân tr i
Ti u nhi trang i m ra nơi lê ình
G i là chút nghĩa t ng tình
Phòng sau cho kh i b t bình cùng nhau,
Bóng trăng v a l nhành dâu
Vân Tiên vào t dây lâu xu t hành.
Ra i t thu bình minh
Th Loan ng trư c lê ình li m dung
Thưa r ng: Quân t phó công
Xin thương b li u ch tòng ngây thơ
T m lòng thương nh gió mưa
Ðư ng xa ngàn d m xin ưa m t l i
Ngày nay thánh chúa tr i
Nguy n cho linh ph ng g p nơi ngô ng
Qu n bao chút ph n má h ng
Phòng khuê vò võ i trông khôn lư ng
Chàng d u cung qu , xuyên dương
Thi p xin hai ch tào khương cho b ng
Xin ng tham ó b ăng
Chơi lê quân l u, chơi trăng quên èn.
Tiên r ng: Như l a m i nhen
D trông m t b p mà chen m y lò
May duyên r i n d phô
Ch nghi Ngô Kh i, hãy lo Mãi Th n
Th Loan v i vã lùi chân
Vân Tiên t bi t trông ch ng Trư ng An
8. Vân Tiên t Võ Công lên ư ng ra kinh thi
G p Vương T Tr c, Tr nh Hâm, Bùi Ki m
Xa xa v a m y d m ư ng
G p Vương T Tr c v y oàn u i.
Tr i qua th y tú sơn kỳ
Ph lòng cá nh y g p thì r ng bay
Ngư i hay l i g p ki ng hay
Khác nào tiên t chơi r y B ng Lai
Cùng nhau t chút tình hoài
Năm ba chén rư u m t vài câu thơ
Công danh ai ch ng ư c mơ
Ba t ng c a Võ m t gi nh y qua
Cùng nhau bàn b c g n xa
Ch tài ch m nh xưa hòa ghét nhau
Tr c r ng: R ng xu ng v c sâu
M c d u gi n sóng m c d u chơi mây
Tiên r ng: H ng h c u bay
E khi m i cánh l c b y v sau
M ng còn trò chuy n v i nhau
Trông ch ng kinh a ã h u t i nơi.
Chênh l ch v a xé m t tr i
Hai ngư i tìm quán ngh ngơi i kỳ
Phút y g p b n c tri
Ð u bày tên h m t khi ăng tư ng.
M t ngư i qu n Phan-Dương
Tên Hâm h Tr nh t m thư ng ngh văn
M t ngư i ph Dương-Xuân
H Bùi tên Ki m tác ch ng ôi mươi.
Hai ngư i k i g p hai ngư i
Ð u vào m t quán vui cư i ng nghiêng,
Ki m r ng: Nghe ti ng anh Tiên
Nay à th y m t ph nguy n ư c ao.
Hâm r ng: Chưa bi t th p cao
Làm thơ m i rõ b c nào tài năng
Bèn kêu ông quán nói r ng:
Khá toan s m s a ăn cho b
Quán r ng: Th t cá ê h
Khô lân, ch ph ng b n b thi u âu.
Kìa là thu c lá ư p ngâu
Trà ve tuy t i m, rư u b u cúc hương
Ð khi ãi khách giàu sang
Ðãi ngư i văn v t, ãi tranh anh hùng.
Bĩ bàng trà rư u ã xong
B n ngư i ng i l i m t vòng làm thơ
Ki m, Hâm còn hãy ng n ngơ
Phút thơ Tiên, Tr c, m t gi u xong.
Ki m, Hâm xem th y l lùng
G m nghi Tiên, Tr c vi t tùng c thi
Ch ng hay ông quán cư i chi
V tay xu ng chi u m t khi cư i dài.
Tiên r ng: Ông quán cư i ai?
Quán r ng: Cư i k b t tài thơ
Cư i ngư i Tôn T n không l a
Trư c à th y máy, ch ng ng a Bàng Quyên.
Tr c r ng: L i nói h u duyên
Th trông Kinh s có tuy n cùng chăng?
Quán r ng: Kinh s ã t ng
Coi r i l i khi n lòng h ng xót xa
H i th i ta ph i nói ra
Vì chưng hay ghét cũng là hay thương
Tiên r ng: Trong c chưa tư ng
Ch ng hay thương ghét ghét thương l nào?
Quán r ng: Ghét vi c t m phào
Ghét cay, ghét ng, ghét vào t n tâm.
Ghét i Ki t, Tr , mê dâm
Ð dân n n i sa h m s y hang.
Ghét i U, L a oan
Khi n dân lu ng ch u l m than muôn ph n.
Ghét i Ngũ Bá phân vân
Chu ng b d i trá làm dân nh c nh n
Ghét i Thúc Quý phân băc
S m u, t i ánh, l ng nh ng r i dân.
Thương là thương c thánh nhân
Khi nơi T ng, V , lúc Tr n, lúc Khuông
Thương th y Nhan T d dang
Ba mươi m t tu i, tách àng công danh.
Thương ông Gia Cát tài lành
G p cơn Hán m t ã ành phôi pha
Thương th y Ð ng T cao xa
Chí à có chí, ngôi mà không ngôi
Thương ngư i Nguyên lư ng ngùi ngùi
L b giúp nư c, l i lui v cày
Thương ông Hàn Dũ ch ng may
S m dâng l i bi u t i y i xa
Thương th y Liêm, L c ã ra
B l i xua u i v nhà giáo dân
Xem qua kinh s m y l n
N a ph n l i ghét n a ph n l i thương.
Tr c r ng: Chùa rách ph t vàng
Ai hay trong quán n tàng kinh luân
Thương dân sao ch ng l p thân
Ð khi n ng h toan ph n làm ma
Quán r ng: Nghiêu Thu n th a xưa
Khó khăn Sào Ph , khôn ng a H a Do
Di, T ch ng kh ng giúp Châu
M t mình m t núi ai h u chi ai
Ông Y, ông Phó ôm tài
K cày ngư i cu c oái hoài chi âu
Thái Công xưa m t c n câu
Hôm mai sông V m c d u vui chơi
Nghiêm Lăng ã m y ua bơi
Cày mây c u nguy t t tơi ao c u
Tr n Ðoàn ch ng phút lo âu
Gió trăng m t túi, công h u chiêm bao
Ngư i nay có khác xưa nào
Mu n ra ai c m, mu n vào ai ngăn
Hâm r ng: Lão quán nói nhăng
D u cho tr i vi c cũng th ng bán cơm
G i rơm theo ph n g i rơm
Có âu th o mà ch m lên cao.
Quán r ng: S m ch p mưa rào
nh n m áy gi ng th y bao năm tr i
Sông trong cá l i th nh thơi
Xem hai con m t sáng ng i như châu
U ng thay àn g y tai trâu
Nư c xao u v t nghĩ lâu n c cư i.
Tiên r ng: Ông quán ch cư i
Ðây là nh ng b y ngư i Trư c lâm
Cùng nhau k t b n ng tâm
Khi c , khi rư u, khi c m, khi thi
Công danh phú quý màng chi
Sao b ng thong th th m c khi vui lòng
R ng như bi n thánh mênh mông
D ai l n l i cho cùng v y vay
Quán r ng: Ðó bi t ý ây
L i kia ã c n l i này thư ng cho.
Ki m, Hân là a so o
Th y Tiên dư ng y thêm lo trong lòng
Khoa này Tiên t u công
Hâm d u có u cũng không ra gì.
M ng còn bàn b c th phi
X y nghe tr ng i m m t khi nh p trư ng
K hòm, ngư i tráp y ư ng
Lao xao oàn b y, chàng ràng lũ ba.
Vân Tiên v a bư c chân ra
B ng âu x y g p tin nhà g i thư
9. Vân Tiên ư c tin m m t, quay tr v
Khai phong m i t s cơ
Mình gieo xu ng t d t d h n hoa.
Hai hàng l y ng c nh sa
Tr i Nam t B c xót xa o n tràng
Anh em ai n y u thương
Tr i ơi! Há n l p ư ng công danh
Nh ng lăm công to i thành danh
Nào hay t m u u minh s m r i
G ng nào trong quán yên nơi
T th y than th li u l i qui lai
Ti u ng th v n than dài
Tr i ơi tr i n ph tài ngư i ngay
Tr c r ng: Ðã n n i này
Ti u ng b u hãy làm khuây ch phi n
S m hôm thang thu c gi gìn
Ch ta vài b a ra tràng s hay
Bây gi kíp rư c th may
S m tang ph c n i ngày cho xong
Dây rơm mũ b c áo thùng
C theo trong sách Văn công mà làm.
Tiên r ng; Con B c m Nam
Nư c non vòi v i ã cam l i nghì
Trong mình không cánh không vi
L y chi lư t d m, l y chi tách àng
Nh p tràng phút l i g p tang
Ng n ngơ ngư i , ng ngàng k i.
Vi c trong tr i t bi t chi
Sao d i, v t i còn gì mà trông
Hai hàng l y ng c ròng ròng
Tư ng bao nhiêu l i au lòng b y nhiêu
Cánh bu m bao qu n gió xiêu
Ngàn trùng bi n r ng, chín chi u ru t au.
Thương thay chín ch cù lao
Ba năm nhũ b bi t bao nhiêu tình
Quán r ng: Tr i t thình lình
Gió mưa âu phút gãy nhành thiên hương
Ai ai trông th y cũng thương
L b báo hi u, l ư ng l p thân
D u cho chư c qu mưu th n
Phong tr n ai cũng phong tr n như ai
Éo le ai khéo t bày
Ch tài li n v i ch tai m t v n.
Ðư ng i m t tháng ch ng g n
Khi qua khi l i m y l n xông pha
X y âu b n tác v a ra
Tr c cùng Hâm, Ki m xúm cùng ưa Tiên.
Hâm r ng: Anh ch ưu phi n
Khoa này ch ng g p ta nguy n khoa sau
Th y nhau khó n i giúp nhau
M t v ng mây b c, dàu dàu khá thương
Vân Tiên c t gánh lên ư ng
Tr nh Hâm ngó l i ôi hàng l y sa.
Ði v a m t d m xa xa
Phút âu ông quán bôn ba theo cùng
Quán r ng: Thương ng anh hùng
Ðưa ba hư n thu c phòng h thân
Ch ng may g p lúc gian truân
Ðương i quá ói thu c th n cũng no
Tiên r ng: Cúi i ơn trên
T m lòng ngài ng i hãy lo xa g n
Quán r ng: Ta cũng bâng khuâng
Th y v y nên m i t tr n n ây
Non xanh nư c bích vui v y
Khi êm rư u cúc, khi ngày trà lan
D n thân vào ch n an nhàn
Thoát vòng danh l i, lánh àng th phi
Nói r i quày qu ra i
Vân Tiên xem th y càng nghi trong lòng
Trông ch ng d m cũ th ng xông
Nghĩ òi cơn l i não nùng òi cơn
Nên hư chút ph n chi s n
Nh câu dư ng d c, lo ơn sinh thành
Mang câu b t hi u ã ành
Nghĩ mình mà th n cho mình làm con
Tr n i m t t m lòng son
Chí lăm tr n nư c non cho r i
Nào hay nư c ch y hoa trôi
Nào hay ph n b c như vôi th này
M t mình ngơ ng n ư ng mây
Khác nào chi c nh n l c b y kêu sương
Ð n nay lâm vi c m i tư ng
Hèn chi thày d y khoa trư ng còn xa
Ti u ng th y v y thưa qua
G m ây chi n quê nhà còn lâu
Th y sao ch ng ng t cơn s u
Mình ã i m i, dòng châu thêm nhu n
E khi mang b nh n a ch ng
Trong non khó li u, gi a r ng khôn toan.
Tiên r ng: Khô héo lá gan
Ôi thôi con m t ã mang l y s u
M t mù nào th y chi âu
Chân i ã m i, mình au như d n
Có thân ph i kh vì thân
Than ôi! Thân bi t m y l n ch ng may.
Ð ng r ng: Tr i t có hay
Ra i chưa ng m y ngày l i au
M t mình nh m trư c xem sau
Xanh xanh b cõi, dàu dàu c cây
V n không làng xóm chi ây
Xin l n t i ó tìm th y thu c thang.
V a may g p khách qua àng
Ngư i ngư i u ch vào làng Ð ng Văn
D t nhau khi y h i phăng
G p th y làm thu c hi u r ng Th y Ngang
Ngang r ng: Khá t m ngh an
R ng ngày coi m ch u thang m i ành
G p ta b nh y t lành
B c ti n trong gói s n dàng bao nhiêu?
Ð ng r ng: Ti n b c ch ng nhi u:
Xin th y nghĩ lư ng ng i u thu c thang,
May mà b nh y ng an
B c còn hai lư ng trao sang cho thày
Ngang r ng: Ta ch n này
Ba i n i nghi p làm thày v a ba
Sách chi cũng ũ trong nhà
N i kinh ã s n, ngo i khoa thêm m u
Trư c xem Y h c làm u
Sau coi Th th , th c u Ðông y
G m trong Ngân h i tinh vi
Cùng là Cang M c, thua gì Thanh Nang
G m trong T p nghi m lương phang
Cùng là Ng to n tr i àng H i xuân
V chi s n t quân thân
Thu c th i bào ch mư i ph n n nan
M ch th i c phú Lư san
Ð t vào tay b nh àng t sinh.
L c quân, t v t thanh danh
Th p toàn, bát v , s n dành n i thương
L i thông bát tr n tân phương
Lâm nh m ngo i c m u thang ngũ sài
Ð ng r ng: Th y thi t có tài
Xin vào coi m ch lu t bài thu c chi.
Ngang r ng: L c b u suy
B quan bên t , m ch i phù h ng
C trong Kinh l c mà thông
M ng môn tư ng h a ã xông lên u
Tam tiêu, tích nguy t ã lâu
Mu n cho giáng h a ph i u tư âm
Huỳnh liên, Huỳnh bá, Huỳnh c m
Gia vào cho b i nhi t tâm m i bình
Ngoài th i cho i m v n linh
Trong th i cho u ng hoàn tình m i xong
Khá trao hai lư ng vàng ròng
B thêm v thu c phòng u thang
Ch ng qua làm phúc cho chàng
Nào ai òi cu c, òi àn chi ai
Ti u ng nh ng ng thi t tài
V i vàng m gói, ch ng nài ti n trao
Mư i ngày ch ng b t chút nào
Thêm au trong d như bào như xoi
Ð ng r ng: Vào ó th y coi
B nh th i không gi m th y òi ti n thêm.
Ngang r ng: N m th y khi êm
Tiên sư mách b o m t i m chiêm bao
Qu th n ngư i trên cao
E khi ư ng sá l nào bi t âu
Ti u ng ngươi khá qua c u
Cùng ông thày bói u Tây Viên
Ti u ng nghe nói i li n
G p ông th y bói t ti n mà coi
Bói r ng: Ta bói h n hoi
Bói hay ã d y, ngươi coi ã y
Ta ây nào ph i các thày
Bá vơ, bá v t, nói nhây không nh m
Ôn nhu n Châu Di c m y năm
Sáu mươi b n qu , ba trăm dư hào
Huỳnh kim, Dã h c sách cao
L c nhâm, L c giáp ch nào ch ng hay
Can chi u trong tay
Ðã thông tr i t, l i hay vi c ngư i
Ð t ti n quan m t b n mươi
Khay tr u, chén rư u cho tươi m i thành
Thày bèn gieo qu ng linh
Chiêm tên tu i y l trình m c chi
ng vào rùa v i c thi
R i thày coi qu m t khi m i tư ng
Ð ng r ng: Ngư i Ðông phương
Nhân i buôn bán gi a ư ng ch ng an.
Con nhà h L c là chàng
Tu i v a hai tám, còn àng thơ ngây.
Bói r ng: Ðinh Mão năm nay
Hàn chi Giáp tí ngày r y ch ng an
M ng kim l i cung càn
Tu i này là tu i giàu sang trên i
C u tài qu y xa v i
Khen ngư i khéo nói nh ng l i ph nh ta
C m ti n gieo xu ng xem qua
M t giao, hai sách, l i ba Hào trùng
Trang thành là qu l c xung
Th y hào ph m u kh c cùng t tôn
Hóa ra làm k du h n
L i thêm th ng kh c d n hào quan
C trông qu y mà bàn
Tu i này m i ch u m u tang trong mình
Xui nên phát b nh thình lình
Vì chưng ma qu l trình r t thiêng
Mu n cho b nh y ng yên
Ph i tìm thày Pháp ch a chuyên ít ngày
Ð ng r ng: Pháp âu ây
Bói r ng: Cũng ch n này bư c ra.
Pháp hay d y ti ng n xa
Tên là Ð o sĩ Trà Hương thôn
Ti u ng m i ch y bôn bôn
H i thăm o sĩ Hương thôn ch n nào
Ch ông buôn bán lao xao
Ngư i ta ch vào nhà ch ng xa,
Ð ng i m t bu i t i nhà
Ð o sĩ xem th y, lòng mà m ng thay
Ð ng r ng: Nghe ti ng thày ây
Tr ma, m qu , phép thày r t hay
Pháp r ng: n ã cao tay
L i thêm phù chú xưa nay ai bì
Qua sông cá th y x p vi
Vào r ng c p th y ph i quỳ l y ưa
Pháp hay gió hú kêu mưa
Sai chim, khi n vư n, u i l a, v t trâu
Pháp hay mi ng ni m m t câu
Tóm thâu muôn v t vào b u h linh
Phép hay sái u thành binh
B n hình làm tư ng phá thành Diêm Vương
Phép hay o h a phó thang
Ng i gươm , ng giáo khai àng thiên hoang
Có ba lư ng b c trao sang
Ð ng thày s m s a l p ch a cho
Ð ng r ng: Tôi ch ng so o
Khuyên thày ra s c ch lo kho giàu
B y lâu thày t theo nhau
B c dành hai lư ng phòng sau i àng
Ch a chuyên b nh y ng an
R i tôi s l y em sang cho th y
Pháp r ng: V l y sang ây
Cho th y toan li u l p àn bày ra
Ð ng r ng: Tôi ã lo xa
C c vì ngư i b nh nhà ch ng yên
Xin thày g ng s c ch u phi n
Ra công bùa chú ch a chuyên cách nào,
Pháp r ng: Có khó chi sao
Ngư i n m ta ch a r i trao phù v
Ð ng r ng: Tôi v n th ng h
B nh chi mà khi n ch u b ch a chuyên?
Pháp r ng: Ta bi t kinh quy n
Ðau Nam ch a B c mà thuyên m i tài
Ti u ng nghe l t vào tai
Lòng m ng v i vã n m dài ch a chuyên
Pháp bàn c t ti ng hét lên
M i ông Bàn c t a ti n ch ng miêng
Th nh ông Ð i thánh T thiên
Th nh bà Vũ H u u li n n ây
Th nh ông Nguyên soái Chinh Tây
Cùng bà Vương m u sum v y m t khi
Th nh ông Ph t t A Di
Th p phương chư Ph t phù trì giúp ông
L i m i công chúa Ngũ Long
Bình Nam ngũ h h i ng an dinh
Th nh trong thiên tư ng, thiên binh
Cùng là tam ph Ð ng-Ðình xích lân
Th nh trong kh p h t qu th n
Cũng u xu ng ch n dương tr n vui chơi
Cho ngư i ba o phù tr i
U ng vào kho m nh như l i ch ng sai,
Ti u ng vâng lĩnh theo l i
L y phù tr l i toan bài thu c thang
Vào nhà thưa v i th y Ngang
Pháp phù ã ũ thày toan phương nào?
Ngang r ng còn b c trong bao
Th i ngươi khá l y mà trao cho thày
Ð ng r ng: Tôi hãy ây
B nh kia d u khá mình này bán i
Tri u Ngang bi t ch ng còn chi
Ki m l i tráo chác u i i kh i vòng
âu hàng xóm khó lòng
E khi mưa n ng ai phòng che
Ð ng r ng: Trong gói v ng hoe
B i tin nên m c, b i lo nên l m
Nh ng lo ch y h t m t trăm
M t ve khô xép, ru t t m héo don
Thương thay ti n m t t t còn
Bơ vơ t khách thon von th này
Thôi thôi g ng gư ng kh i ây
Tôi i khuyên giáo ngày g o rau
Vân Tiên chi xi t n i s u
Ti u ng dìu d t qua c u Lá Buôn
Ðương khi mưa gió luông tu ng
Ngư i bu n l i g p c nh bu n khá thương
Xi t bao ăn tuy t n m sương
Màn tr i chi u t d m trư ng lao ao
D u cho tài trí b c nào
G p cơn nguy bi n bi t sao cho thư ng
Bơ vơ l khách tha hương
Nhân tình nào bi t ai thương mà nh
Tiên r ng: i ã ng t ngơ
Tìm cây c i b i b ngh chân
Ð ng r ng: Ch c n a kh i r ng
Tìm nơi quán xá s d ng ngh ngơi
Non Tây v a khu t m t tr i
T thày dìu d t t i nơi Ð i
10. Tr nh Hâm h i Vân Tiên, trói Ti u ng trong r ng, xô Vân Tiên xu ng sông
Trư ng thi m t lũ v a v
Tr nh Hâm xem l i th y k h i thăm
Anh v nay ã hai r m
C sao mang b nh còn n m nơi ây
Tiên r ng:Tôi v n ch ng may
Ch ng hay chư h u khoa này th nao?
Hâm r ng: T Tr c cao
Tôi cùng Bùi Ki m u vào c nhân
M t tôi v trư c vi ng thân
Hai ngư i tr vi c có l n i sau
Ðương cơn ho n n n g p nhau
Ngư i lành n b ngư i au sao ành
T ây t i qu n Ðông thành
Trong mình có b nh b hành sao xong
L n h i n ch n giang trung
Tìm thuy n ta s tháp tùng v i nhau
Tiên r ng: Tình trư c ngãi sau
Có thương xin khá giúp nhau phen này
Hâm r ng: Anh t m ng i ây
Ti u ng ngươi t i trư c này cùng ta
Vào r ng ki m thu c ngo i khoa
Phòng khi sóng bi n phong ba b t kỳ
Ti u ng v i vã ra i
Mu n cho ng vi c qu n gì lao ao
Tr nh Hâm trong d gươm ao
B t ngư i ng t trói vào g c cây
Trư c cho hùm c p ăn mày
H i Tiên ph i d ng mưu này m i xong
Vân Tiên ng i nh ng i trông
Tr nh Hâm v nói ti u ng c p ăn
Vân Tiên than khóc n m lăn
Có âu i hãm thiên băng thình lình
B y lâu t khách lưu linh
M t thày m t t l trình nuôi nhau
Này à hai ngã phân nhau
Còn ai nâng trư c, sau cho mình
Hâm r ng: Anh ch ng i tình
Tôi xin ưa t i Ðông thành th i thôi
Vân Tiên chi xi t l y rơi
Bu m à theo gió ch y xuôi m t b
Ti u ng b trói khôn v
Kêu la ch ng th u b n b r ng hoang
Ph n mình còn m t chi màng
Cám thương h L c su i vàng bơ vơ
Xi t bao nhưng n i v t v
Ðò giang nào bi t, b i b nào hay
Vân Tiên h n có linh rày
Ðem tôi theo v i chân tay cùng
Vái r i l y nh ròng ròng
Ðêm khuya ng i d a c i tòng ng quên
Sơn quân ghé l i m t bên
C n dây m trói cõng lên ra àng
Ti u ng th c d y mơ màng
Xem qua d u v t ràng ràng m i hay
N a m ng n a l i s thay
Ch y ra ch n cũ ki m th y Vân Tiên
M t tr i v a kh i mái hiên
Ngư i buôn k bán ch phiên r n ràng
H i thăm bà quán gi a àng
B a qua có m y ngư i tang chăng là?
Quán r ng: Thôi ã ra ma
Khi mai xóm làng ngư i à i chôn
Ti u ng nghe nói kinh h n
H i r ng bi t ch nào chôn ch ch ng
Tay lau nư c m t rưng rưng
X y nghe ti ng nói u r ng lao xao
Ti u ng v i vã bư c vào
Xóm làng m i h i: Th ng nào t i ây?
Ð ng r ng t t i ki m th y
Ch ng hay ngư i thác m này là ai?
Ngư i r ng: M t gã con trai
âu khôn bi t, l c loài t i ây
Chân tay, m t mũi t t thay
Ðau chi nên n i nư c này khá thương.
Ti u ng ch ng k p h i han
N m lăn bên m khóc than m t h i
Ngư i ngư i xem th y thương ôi
Kêu nhau vác cu c u lui ra àng
Ti u ng n m gi a r ng hoang
Che chòi gi m lòng toan tr n b
M t mình tÐ iÐ
S m i khuyên giáo, t i v qu y ơm
D c lòng tr n áo cơm
S ng mà tr n nghĩa, thác thơm danh hi n
Th này n th Vân Tiên
Năm canh ng i d a be thuy n th than
Trong khăn l y nh be thuy n th than
Cám thương ph n t m c nàn khi không
Lênh ênh thuy n gi a bi n Ðông
Riêng than m t t m cô b ng ng n ngơ
Ðêm khuya l ng l như t
Nghênh ngang sao m c, m t m sương bay
Tr nh Hâm khi y ra tay
Vân Tiên b ngã xô ngay xu ng v i
Tr nh Hâm gi ti ng kêu tr i
Cho ngư i th c d y l y l i phôi pha
Trong thuy n ai n y kêu la
Ð u thương h L c, xót xa t m lòng
11. Ngư Ông v t Vân Tiên, ưa v nhà Võ Công
Vân Tiên mình l y gi a dòng
Giao long dìu vào trong bãi r y
V a may tr i ã sáng ngày
Ông chài xem th y v t ngay lên b
H i con v y l a m t gi
Ông hơ b ng d , m hơ m t mày
Vân Tiên v a m chân tay
Ngìn ngơ h n phách như say m i r i
Ng là mình ph i nư c trôi
Hay âu còn hãy ng ng i dương gian
Ngư ông khi y h i han
Vân Tiên thưa h t m i àng g n xa
Ngư r ng: Ngư i cùng ta
Hôm mai h m hút m t nhà cho vui
Tiên r ng: Ông l y chi nuôi
Thân tôi như th trái mùi trên cây
May mà trôi n i n ây
Không chi báo áp, mình này trơ trơ
Ngư r ng: Lòng lão ch ng mơ
D c lòng nhân nghĩa, há ch tr ơn
Nư c trong r a ru t s ch trơn
M t câu danh l i chi s n lòng ây
Rày doi mai v nh vui v y
Ngày kia h ng gió, êm này chơi trăng
M t mình thong th làm ăn
Kho quơ chài kéo, m t quăng câu d m
Nghêu ngao nay chích mai d m
M t b u tr i t vui th m ai hay
Kinh luân ã s n trong tay
Thung dung dư i th , vui say trong tr i
Thuy n nan m t chi c i
T m mưa ch i gió trong v i Hàn Giang
Tiên r ng: V y cũng m t làng
Võ công ngư i g n àng ây chăng?
Ngư r ng: Nhà cũng g n
Kh i ba khúc v nh th i l n n nơi
Tiên r ng: Xưa ã gá l i
Sui gia bao n i d i ch ng thương
V ch ng là o tào khương
Chi b ng t i ó tìm phương g i mình
Trăm năm mu n tr n ân tình
Ðương khi ho n n n ai ành b nhau
Chút nh c u t ơn sâu
Xin ưa t i ó trư c sau cho tròn.
Ngư r ng: Làm o r con
Cũng như s i ch mà lòn trôn kim
S bay mà m i cánh chim
Bơ vơ c nh l khôn tìm cây xua
E khi ch m bư c t i trưa
Ch tin sông cũ b n xưa mà l m
M y ai ng h o tâm
N ng un chóp nón mưa d m áo tơi
M y ai hay nghĩ s i
Nh nơi nghèo kh , quên nơi sang giàu
Ðã ba th tóc trên u
G m trong s th thêm âu cho i
Vân Tiên thưa ã h t l i
Ngư ông ch ng ã tách r i ưa sang
D t Tiên vào trư c ti n àng
Vũ công xem th y lòng càng h ngươi
Ch ng qua s th gian cư i
M t lòng gư ng g o chào ngư i ngày xưa
Ngư ông ã có công ưa
T i ngày sau s lo l a n ơn
Ngư r ng lòng lão ch ng s n
Xin tròn nhân ngãi còn hơn b c vàng
Nh xưa trong núi Lư san
Có ông ngư ph ưa chàng Ngũ viên
T i sau ình trư ng thuy n
Giúp ngươi H ng Võ qua mi n Ô-giang
Xưa còn thương k m c nàn
Hu ng nay ai ã quên àng ngãi nhân
M t l i g ng giúp keo sơn
Ngư ông t giã lui chân xu ng thuy n
12. Võ Công gi ưa v ông Thành, em Vân Tiên b trong hang Thương Tòng
Võ công không ng t lòng phi n
Ân tình, th l i khó tuy n ng vay
D y Tiên: Ngươi hãy ng i ây
Cho ta tr l i sau này lo toan
Công r ng: H i m Quỳnh Trang
Dò lòng ái n Th Loan th nào
M c bay toan li u làm sao
V n không ép v , n nào ép con
Loan r ng: Gót như son
Xưa nay ai n em chôn xu ng bùn
Ai cho sen mu ng m t b n
Ai t ng chanh kh sánh ph n l u lê
Thà không trót ch u m t b
N em mình ng c d a k th t phu
D c lòng ch i danh nhu
R âu có r ui mù th nay
Ðã nghe ngư i nói h i này
R ng Vương T Tr c u rày th khoa
Ta d u mu n k t sui gia
H Vương, h Võ m t nhà m i xinh
Công r ng: Mu n tr n vi c mình
Ph i toan m t chư c d t tình m i xong
Nghe r ng trong núi Thương tòng
Có hang thăm th m b t bùng khôn ra
Ðông thành ngàn d m còn xa
Ðem chàng b ó ai mà bi t âu
Phút v a trăng ã ng u
Vân Tiên ng i trư c nhà c u th than
Võ công ra ó d chàng
Xu ng thuy n r i s ưa sang Ðông thành
Ra i ương lúc tam canh
D t vào hang t i b ành Vân Tiên
B r i rón rén bư c li n
Xu ng gay chèo qu d i thuy n tách xa
Tiên r ng: Các chú ưa ta
Xin ưa cho t i quê nhà s hay
Ghi lòng d c tr n th o ngay
M t phen mà kh i, ngàn ngày ch ng quên
L ng nghe văng v ng hai bên
Tay l n hang t i á trên ch p ch n
Vân Tiên khi y hãi hùng
Nghĩ ra m i bi t Võ công h i mình