Luận văn trắc địa 1
Thực tập lưới trắc địa giúp sinh viên vận dụng kiến thức đã học ở môn " Lưới trắc địa" vào công tác thiết kế lưới nói chung và đo đạc bản đồ nói riêng. Môn học này trang bị cho sinh viên các kiến thức cần thiết về cách sử dụng các loại máy đo góc chính xác, đo dài chính xác, và đo cao chính xác.
LÔØI NOÙI ÑAÀU
Thöïc taäp löôùi taéc ñòa giuùp sinh vieân vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc ôû moân “Löôùi Traéc
ñòa “ vaøo coâng taùc thieát keá löôùi noùi chung vaø ño ñaïc baûn ñoà noùi rieâng .Moân hoïc naøy
trang bò cho sinh vieân caùc kieán thöùc caàn thieát veà caùch söû duïng caùc loaïi maùy ño goùc
chính xaùc ,ño daøi chính xaùc ,vaø ño cao chính xaùc …
Phaàn I :
KIEÅM NGHIEÄM THIEÁT BÒ ÑO
I. Kieåm nghieäm maùy ño cao chính xaùc NA2:
1. Truïc oáng thaêng baèng daøi phaûi thaúng goùc vôùi truïc quay cuûa maùy :
-Quay maùy ñeå truïc oáng thaêng baèng daøi song song vôùi ñöôøng thaúng noái
hai oác caân .
-Xoay hai oác caân noùi treân theo hai chieàu ngöôïc nhau ,ñöa boït thuûy vaøo
giöõa .
-Quay maùy ñi 900 , xoay oác caân thöù 3 ,ñöa boït thuûy voøa giöõa .
-Quay maùy tieáp 900 ,neáu boït thuûy vaãn naèm giöõa thì ñieàu kieän 1 hoaøn
thaønh ,neáu boït thuûy leäch quaù nöûa khoaûng chia trôû leân thì phaûi ñieàu chænh .
2. Hình chieáu cuûa truïc oáng thaêng baèng daøi vaø truïc ngaém treân maët thaúng ñöùng
phaûi song song vôùi nhau (ñieàu kieän goùc I ) :
Kieåm nghieäm baèng phöông phaùp ño cao töø giöõa
Ñoùng coïc vaø döïng mia taïi hai ñieåm caùch nhau 50m treân maët ñaát töông ñoái
baèng phaúng .Ñaët maùy ôû giöõa taïi ñieåm I1 sao cho IA – IB Soá laàn ño Thang ñoïc Mia tröôùc(A) Mia sau(B) Cheânh cao(cm) Cheânh cao tb(cm)
a. 1 C 128.625 139.478 -10.853 -10.893
b. P 429.619 440.552 -10.933
c. 2 C 128.453 139.326 -10.873 -10.961
P 429.563 440.612 -11.049
3 C 128.551 139.389 -10.838 -10.875
P 429.652 440.564 -10.912
hAB = -10.910cm
Baûng keát quaû khi ñaët maùy ôû I2 :
Soá laàn ño Thang ñoïc Mia tröôùc(A) Mia sau(B) Cheânh cao(cm) Cheânh cao tb(cm)
C 130.126 140.837 -10.711
1 -10.711
P 431.372 442.083 -10.711
C 130.121 140.834 -10.713
2 -10.715
P 431.369 442.086 -10.717
C 130.125 140.834 -10.709
3 -10.7085
P 431.374 442.082 -10.708
h’AB = -10.711 cm
2x = h’AB – hAB = 1.99 mm
2x 1.99
i” = ρ” = ρ” = 8.209”
D 50 x1000
3. Chæ ngang cuûa löôùi chöõ thaäp phaûi thaät naèm ngang hoaëc chæ ñöùng phaûi thaät
thaúng ñöùng :
Chæ ngang vaø chæ ñöùng cuûa löôùi chöõ thaäp ñöôïc khaéc vuoâng goùc treân taám kính
neân chæ caàn kieåm nghieäm moät trong hai ñieàu kieän .
Sau khi caân baèng maùy , ngaém oáng kính tôùi daây doïi treo caùch maùy khoaûng
20m .Neáu chæ ñöùng truøng vôùi daây doïi thì ñieàu kieän hoaøn thaønh ,ngöôïc laïi chæ
ñöùng vaø daây doïi seõ taïo thaønh moät goùc leäch.
Ñeå ñieàu chænh ,nôùi loûng boán oác ñieàu chænh treân chæ chöõ thaäp cho ñeán khi chæ
ñöùng truøng khôùp vôùi daây doïi ,roài vaën chaët caùc oác laïi .Sau khi kieåm nghieäm vaø
ñieàu chænh ñieàu kieän naøy caàn kieåm tra laïi ñieàu kieän thöù hai .
4. Boä phaän töï ñieàu chænh cuûa maùy phaûi ôû trang thaùi töï do:
Maùy ñaët ôû giöõa hai mia döïng taïi A vaø B caùch nhau khoaûng 100m .Duøng oác
caân ñöa taâm boït thuûy bình voøa giöõa oáng thaêng baèng troøn ,xaùc ñònh cheânh cao
hAB giöõa A vaø B.Sau ñoù ,duøng caùc oác caân laàn löôït ñöa taâm cuûa boït thuûy vaøo caùc
vò trí II,III, IV, V Caùch ñieåm “O” khoûang 2mm
ÔÛ moãi vò trí I , II, III ,IV vaØ IV cuûa boït nöôùc ,ño hieäu ñoä cao hAB 5 laàn ,laáy
keát quaû trung bình cuûa caùc vò trí II , III , IV , V laàn löôït so saùnh vôùi keát quaû trung
bình cuûa vò trí 1 .Caùc trò cheânh leäch khoâng ñöôïc vöôït quaù moät giôùi haïn sai cho
pheùp
Ñoái vôùi maùy duøng ño cao haïng II giôùi haïn naøy laø 2mm.
Baûng keát quaû kieåm nghieäm :
Vò trí boït Soá ñoïc mia Cheânh cao Cheânh cao Cheânh cao
Laàn ño Thang ño
nöôùc Mia sau Mia tröôùc (cm) trung bình(cm) h (cm)
C 158.012 149.686 8.326
1 8.3265
P 456.564 448.237 8.327
C 158.022 149.68 8.342
2 I 8.336 8.3335
P 456.559 448.229 8.33
C 158.021 149.684 8.337
3 8.338
P 456.562 448.223 8.339
C 158.576 150.251 8.325
1 8.3245
P 456.021 447.697 8.324
C 158.567 150.268 8.299
2 II 8.299 8.294167
P 456.011 447.712 8.299
C 158.541 150.289 8.252
3 8.259
P 456.035 447.769 8.266
C 157.968 149.633 8.335
1 8.3455
P 456.895 448.539 8.356
C 157.989 149.614 8.375
2 III 8.4035 8.381833
P 456.564 448.132 8.432
C 158.032 149.634 8.398
3 8.3965
P 456.544 448.149 8.395
C 159.762 151.435 8.327
1 8.3255
P 456.879 448.555 8.324
C 159.765 151.443 8.322
2 IV 8.3255 8.313833
P 456.892 448.563 8.329
C 159.775 151.486 8.289
3 8.2905
P 456.895 448.603 8.292
C 157.012 148.714 8.298
1 8.312
P 455.132 446.806 8.326
C 157.032 148.743 8.289
2 V 8.3215 8.360833
P 455.156 446.802 8.354
C 157.112 148.613 8.499
3 8.449
P 455.164 446.765 8.399
Baûng toång hôïp keát quaû
Hieäu
Cheânh cao trung bình ôû moãi vò trí boït nöôùc lôùn
Caáp haïng Cöï ly (m)
nhaát
I II III IV V (mm)
II 50 h1(cm) h2 - h1 (cm) h3 - h1 (cm) h4 - h1 (cm) h5 - h1 (cm) 0.49
8.333 -0.039 0.049 -0.019 0.028
II. Kieåm nghieäm maùy ño goùc chính xaùc 3T2K :
1. Kieåm nghieäm tính naêng quang hoïc cuûa oáng kính :
Ngaém oáng kính leân moät ngoâi sao ,neáu khi xoay kính maét ra hay vaøo thì thaáy ngoâi
sao hieän thaønh hình gaàn troøn hoaëc gaàn gioáng eâlip ,thì oáng kính ñöôïc duøng ñeå ño
ngaém.
2. Truïc oáng thaêng baèng daøi treân baøn ñoä ngang phaûi vuoâng goùc vôùi truïc chính :
- Quay maùy deå truïc oáng thaêng baèng daøi song song vôùi ñöôøng thaúng noái
hai oác caân .
- Xoay hai oác caân noùi treân theo chieàu ngöôïc nhau ,ñöa boït thuûy vaøo
giöõa .
- Quay maùy ñi 900, xoay oác caân thöù 3 ,ñöa boït thuûy vaøo giöõa
- Quay maùy tieáp 900 ,neáu boït thuûy vaãn naèm giöõa thì ñieàu kieän 1 hoaøn
thaønh ,neáu boït thuûy leäch quaù nöûa khoaûng chia trôû leân thì phaûi ñieàu
chænh .
3. Truïc ngaém phaûi vuoâng goùc vôùi truïc phuï : Sai soá 2C vaø sai soá MO:
Sau khi caân baèng maùy ,ngaém vaät roõ neùt ôû xa (ñeå oáng kính gaàn naèm ngang )baèng
hai vò trí oáng kính ñöôïc caùc soá ñoïc treân baøn ñoä ngang :
T – khi baøn ñoä ñöùng beân traùi ; P – khi baøn ñoä ñöùng beân phaûi
Neáu ñieàu kieän hoaøn thaønh thì : P = T ± 1800
Daáu (+) khi T < 1800; daáu (-) khi T>1800
Neáu ñieàu kieän khoâng hoaøn thaønh thì soá ñoïc treân baøn ñoä ngang seõ laø :
• Khi baøn ñoä ñöùng beân traùi : T1 = T + C
• Khi baøn ñoä ñöùng beân phaûi : P1 = P +C
Keát hôïp :
P1 = T1± 1800 –2C
(T 1 − P1) ± 180
C=
2
Neáu trò 2C khoâng lôùn hôn hai laàn ñoä chính xaùc cuûa boä phaän ñoïc soá thì coi nhö
dieàu kieän hoaøn thaønh .Neáu lôùn hôn thì ñieàu kieän khoâng hoaøn thaønh ,phaûi ñieàu
chænh
Baûng soá lieäu kieåm tra sai soá 2C :
Laàn ño Vò trí baøn ñoä Soá ñoïc baøn ñoä ngang Sai soá 2C
1 Thuaän kính 92057’21”,6 1”,3
Ñaûo kính 2720 57’20”,3
2 Thuaän kính 1520 57’21”,5 - 3”,3
0
Ñaûo kính 332 57’24”,8
3 Thuaän kính 2120 57’23”.3 -1”,9
Ñaûo kính 32057’25”.2
Ñeå baøn ñoä ñöùng beân traùi (thuaän kính ) ngaém giao ñieåm chöõ thaäp ñeán ñieåm M roõ
neùt ôû xa ,sau khi ñöa boït thuûy oáng thaêng baèng daøi treân baøn ñoä ñöùng vaøo giöõa ,ñoïc
soá ñöôïc T ,ñaûo kính (baøn ñoä ñöùng beân phaûi ) ,laïi ngaém M, ñöa boït thuûy oáng thaêng
baèng vaøo giöõa ,ñoïc soá ñöôïc P .
Neáu vò trí “ñieåm khoâng” naèm ñuùng vò trí thieát keá ,coù nghóa laø khi truïc ngaém naèm
ngang , boït thuûy oáng thaêng baèng daøi treân baøn ñoä ñöùng naèm ôû giöõa thì soá ñoïc treân
vaønh ñoä ñöùng baèng 0 ,thì trò soá goùc ñöùng khi baøn ñoä ñöùng ôû beân phaûi seõ laø : Vp =
P; ôû beân traùi : VT = 3600 – T
Vp − Vt P −T
Trò trung bình : Vtb = =
2 2
Vp = P – MO
Neáu “ñieåm khoâng” khoâng naèm ñuùng vò trí thieát keá thì soá ñoïc treân vaønh ñoä ñöùng
seõ khoâng baèng 0 khi oáng kính naèm ngang vaø boït thuûy naèm giöõa maø baèng moät trò
soá MO naøo ñoù .Khi ñoù :
Vtb = (3600 – T ) + MO = MO-T
Trò soá goác ñöùng ño baèng hai vò trí oáng kính seõ laø :
Vp + Vt ( P − MO) + ( MO − T ) P −T
Vtb = = =
2 2 2
T −P
MO =
2
4. Truïc phuï phaûi vuoâng goùc vôùi truïc chính :
Ñaët maùy caùch töôøng khoaûng 10m .Sau khi caân baèng maùy ,ñeå baøn ñoä ñöùng beân
traùi (thuaän kính )ngaém ñieåm M töông ñoái cao ôû treân töôøng ,coá ñònh baøn ñoä ngang
,chuùc oáng kính xuoáng cho ñeán khi oáng kính naèm ngang ,ñaùnh daáu treân töôøng
ñieåm m1.
Ñaûo kính ,ngaém laïi ñieåm M,chuùc oáng kính xuoáng ,ta ñaùnh daáu treân töôøng ñöôïc
ñieåm m2 .Neáu ñieàu kieän hoaøn thaønh thì m2 seõ truøng vôùi m1taïi m.
Aûnh höôûng ε cuûa goùc nghieâng truïc phuï I ñeán trò soá höôùng ño :
χ = εS ; χ = ih ; tgV = h
ρ ρ S
ε = itgV
x = m1m = mm2 ; S = 10m ;h = Mm; I – goùc nghieâng truïc phuï
d. Keát quaû kieåm nghieäm :
m1m2 = 1.5mm ; S =10m V = 300
h = StgV = 10xtg(300) = 5.774m
i = actg(m1m2/2h) = 0.7”
5. Chæ ngang cuûa löôùi chöõ thaäp phaûi thaät naèm ngang hoaëc chæ ñöùng phaûi thaät
thaúng ñöùng :
Chæ ngang vaø chæ ñöùng cuûa löôùi chöõ thaäp ñöôïc khaéc vuoâng goùc treân taám kính
neân chæ caàn kieåm nghieäm moät trong hai ñieàu kieän .
Sau khi caân baèng maùy , ngaém oáng kính tôùi daây doïi treo caùch maùy khoaûng
20m .Neáu chæ ñöùng truøng vôùi daây doïi thì ñieàu kieän hoaøn thaønh ,ngöôïc laïi chæ
ñöùng vaø daây doïi seõ taïo thaønh moät goùc leäch.
Ñeå ñieàu chænh ,nôùi loûng boán oác ñieàu chænh treân chæ chöõ thaäp cho ñeán khi chæ
ñöùng truøng khôùp vôùi daây doïi ,roài vaën chaët caùc oác laïi .Sau khi kieåm nghieäm vaø
ñieàu chænh ñieàu kieän naøy caàn kieåm tra laïi ñieàu kieän thöù hai .
6. Truïc oáng thaêng baèng troøn phaûi song song vôùi truïc chính :
Oáng thaêng baèng troøn ñöôïc duøng ñeå caân baèng maùy sô boä .Caùch kieåm nghieäm nhö
sau :caân baèng maùy theo oáng thaêng baèng daøi ,neáu boït thuûy oáng thaêng baèng troøn
vaøo giöõa thì ñieàu kieän hoaøn thaønh .Neáu khoâng thì phaûi duøng ba oác ñieàu chænh
xung quanh oáng thaêng baèng troøn ñöa boït thuûy vaøo giöõa.
III. Kieåm nghieäm maùy ño daøi TC307 :
Boá trí thöôùc daây ngoaøi thöïc ñòa 5 ñoaïn thaúng noái tieáp thaúng haøng vôùi nhau moãi
caïnh daøi 50m. Duøng maùy TC 307 ño ñi ño laïi caùc khoaûng caùch treân ñöôïc soá lieäu
baûng sau :
Caïnh Chieàu daøi ∆S
Ño ñi Ño veà
1-2 50.021 50.02 1
2-3 50.02 50.018 2
3-4 50.018 50.02 -2
4-5 50.012 50.015 -3
5-6 50.025 50.025 0
IV. Kieåm nghieäm mia Invar:
1. Xaùc ñònh chieàu daøi thöïc cuûa töøng meùt treân mia:
Söû duïng thöôùc tieâu chuaån Giô-ne-vô. Chieàu daøi cuûa thöôùc naøy daøi hôn 1m ,coù hai
caïnh .Moät caïnh vaïch chia 1mm,coøn caïnh kia chia 2mm.Treân thöôùc coù moät caëp
kính phoùng ñaïi coù theå di chuyeån ñöôïc ñeå ñoïc soá .
2. Xaùc ñònh sai soá cuûa caùc vaïch chia ñeà xi meùt:
Duøng thöôùc Giô-ne-vô ñeå kieåm nghieäm töøng ñoaïn .Neáu thaáy hieäu giöõa trò thöïc vaø
trò danh nghóa Caân baèng maùy chính xaùc ,döïng mia caùch maùy khoaûng 50m ,ngöôøi ñöùng maùy ñieàu
khieån cho ngöôøi döïng mia sao cho moät caïnh cuûa mia truøng vôùi chæ ñöùng cuûa maùy.
Quan saùt boït thuûy ,thaáy leäch thì ñieàu chænh ngay cho caân theo höôùng chæ
ñöùng.Tieáp ñoù xoay mia ñi 900 roài laïi ñieàu chænh cho caïnh mia naøy truøng vôùi chæ
ñöùng ,luùc naûy boït thuûy seõ leäch ñi moät ñaïi löôïng ,laïi chænh oác keâ ñöa boït thuûy vaøo
giöõa.
Phaàn II :
ÑO LÖÔÙI KHOÁNG CHEÁ ÑOÄ CAO HAÏNG II
I.Nguyeân nhaân gaây ra sai soá trong ño cao hình hoïc chính xaùc vaø aûnh höôûng
cuûa sai soá ñeán keát quaû ño:
Coù ba nguyeÂn nhaân gaây ra sai soá trong ño cao hình hoïc chính xaùc :
Sai soá do maùy
Sai soá do ngöôøi ño
Sai soá do aûnh höôûng ngoaïi caûnh
1.Sai soá do maùy :
Sai soá do caùc truïc hình hoïc khoâng chính xaùc :
Truïc ñöùng cuûa oáng thuûy bình daøi phaûi song vôùi truïc ñöùng cuûa maùy
Truïc ngang cuûa oáng thuûy bình daøi phaûi song song vôùi truïc ñöùng cuûa maùy
Sai soá do boä ño cöïc nhoû laép khoâng chính xaùc :
Ñoä cheânh giöõa trò trung bình ôû töøng phaàn cuûa boä ño cöïc nhoû so vôùi gía trò
trung bình ôø taát caû caùc phaàn khoâng quaù 0.002mm coù theå coi laø laép chính
xaùc.Bieän phaùp khaéc phuïc laø moãi mia ño neân xaùc ñònh laïi moät laàn .
Sai soá do mia khaéc khoâng chính xaùc :
Sai soá naøy coù theå xaùc ñònh baèng phöông phaùp kieåm nghieäm vaø coù theå
hieäu chænh vaø keát quaû ño.
2.Sai soá do ngöôøi:
- Sai soá do laøm truøng aûnh boït nöôùc khoâng chính xaùc
- Sai soá do keïp vaïch treân mia khoâng chính xaùc
3.Sai soá do aûnh höôûng khaùch quan :
• Aûnh höôûng do nhieät ñoä thay ñoåi
• Aûnh höôûng do khuùc xaï khoâng khí
• Aûnh höôûng do maùy bò troài luùn
• Aûnh höôûng do mia bò troài luùn
II.Qui ñònh ño löôùi khoáng cheá haïng II:
1. Chieàu daøi tuyeán ño :
Neân chia tuyeán ño thaønh nhieàu phaân ñoaïn nhaèm ñaûm baûo phuø hôïp vôùi thôøi
gian ño ngaøy vaø deã phaùt hieän sai soá kheùp
2. Chieàu cao tia ngaém :
Chieáu cao tia ngaém lôùn hôn 0.5m.Nhaèm giaûm bôùt sai soá do hieän töôïng trieát
quang gaây neân.
3. Qui ñònh veà thôøi gian ño:
Baét ñaàu töø khi trôøi moïc moät giôø vaø tröôùc khi trôøi laën moät giôø nhaèm giaûm
aûnh höôûng cuûa sai soá trieát quang
4. Khoaûng ngaém :
Cheânh cao khoaûng ngaém tröôùc vaø sau =1m ,tích luõy treân moät tuyeán baèng
3m.Nhaèm giaûm aûnh höôûng cuûa goùc I vaø goùc khuùc xaï.
5. Quy ñònh veà ñaët maùy
Töø traïm naøy sang traïm khaùc phaûi thay doåi vò trí chaân maùy nhaèm giaûm aûnh
höôûng sai soá cheùo vaø rung maùy.
6. Döïng mia
Boá trí soá traïm chaún giaûm aûnh höôûng cuûa mia luùn vaø vaïch “0”
III.Trình töï vaø phöông phaùp ño ngaém :
1. Trình töï ño :khi ño ñi taïi moät traïm leû S-T-T-S,taïi traïm chaün T-S-S-T .Khi ño
veà ngöôïc laïi vôùi ño ñi.Thao taùc taïi moät traïm :
• Ñieàu chænh cho oáng thuûy troøn taäp trung ,caê n cöù vaøo vaïch “0” cuûa vít
nghieâng cho oáng thuûy daøi taïp trung ,kieåm tra sau khi quay ñi caùc phía
khoâng leäch quaù moät vaïch laø toát.
• Ngaém maùy veà thang chính cuûa mia sau,duøng boä keïp vaïch ñoïc soá chính xaùc
ñeán mm.
• Quay maùy veà phía tröôùc cuõng ñoïc soá mhö treân ,ñoïc thang chính ,ñoïc soá
treân thang phuï .
• Quay maùy veà phía sau ñoïc thang phuï .
Tính hieäu ñoä cao
Thang chính = Sau – Tröôùc cuûa thang chính
Thang phu ï = Sau – Tröôùc cuûa thang phuï
IV. Giôùi haïn cuûa sai soá treân moät ñoaïn ño:
Sai soá kheùp giöõa laàn ño ñi vaø ño veà nhoû hôn 3 L mm
L – Chieàu daøi ñoaïn ño tính baèng km
V. Keát quaû ño:
Ño ñi
Traïm ño Teân ñieåm Thang ño Chenh cao
Mia Mia Ñoä daøi moät maët Chenh cao
sau(cm) tröôùc(cm) (m) (cm) tb(cm)
C 133.108 122.458
I 37.492 -15.174
P 434.564 166.95
1 -15.17
C 114.108 148.282
A 37.924 -15.166
P 152.032 449.73
C 137.798 127.772
A 46.771 -3.352
P 439.332 146.542
C 112.652 141.15 -3.381
2
III 50.284 -3.41
P 162.936 442.742
C 158.01 147.912
III 38.478 -9.152
P 459.564 186.39
3 -9.196
C 138.028 167.162
II 39.12 -9.24
P 117.948 468.804
C 177.856 116.148
II 46.676 38.33
P 479.404 162.826
4 38.346
C 152.96 139.526
B 49.694 38.362
P 202.654 441.042
C 153.911 145.318
B 37.735 -10.304
P 455.47 183.053
5 -10.344
C 134.508 164.214
I 38.726 -10.382
P 173.234 465.854
∑L = 422.899m
fgh = 4 L = 2.60mm
fh = 2.55mm
fh < fgh
Traïm ño Teân ñieåm Thang ño Ño ñi
Mia sau(cm) Mia Ñoä daøi Chenh cao Chenh cao
tröôùc(cm) (m) moät maët tb(cm)
(cm)
C 150.181 128.124
I 40.116 1.894
P 451.672 168.324
1 1.871
C 130.046 148.286
B 40.2 1.854
P 170.162 449.818
C 144.576 106.238
B 43.654 16.588
P 446.348 146.712
2 16.592
C 122.762 127.988
II 43.474 16.596
P 166.416 429.752
C 172.466 143.696
II 39.338 9.358
P 474.096 182.648
3 9.347
C 152.754 163.108
III 38.952 9.336
P 192.092 464.761
C 162.358 146.011
III 50.516 38.33
P 463.958 196.662
4 -8.961
C 137.144 171.32
A 50.652 38.362
P 187.661 472.918
C 169.924 172.156
A 34.008 -10.304
P 471.488 205.554
5 -18.978
C 152.928 188.892
I 33.391 -10.382
P 186.936 490.476
∑L = 380.910m
fgh = 4 L = 2.47mm
fh = 1.26mm
fh < fgh
h' xP '+ h" xP"
hi =
P '+ P"
hI – II = -18.507cm ; PI-II =1
hII-III = -9.272cm ; PII-III=2
hIII-I = 27.971cm ; PIII-I =1
fh = 1.92 mm
Phöông trình ñieàu kieän :
V1 + V2 + V3 –1.92 = 0
W = 1.92
B = [1 1 1];
1 0 0
P = 0 2 0
0 0 1
N = BP-1BT = 10
K = -N-1W = -0.192
− 0.768
V = P B K = − 0.384
-1 T
− 0.768
h’I – II = -18.5838cm
h’II –III = -9.3104cm
h’III – I = 27.8942cm
Ñoä cao caùc moác sau khi bình sai :
HI = 12m
HII = 11.841m
HIII = 11.721m
Sai soá trung phöông :
V ' PV
µ= =1.21416mm
n−k
Phaàn III :
ÑO LÖÔÙI KHOÁNG CHEÁ TOÏA ÑOÄ HAÏNG II
I.Nguyeân Nhaân Gaây Ra Sai Soá Trong Ño Goùc :
1. Sai soá do maùy :
a) Sai soá cuûa boä mircrometer:
- Sai soá chaäp vaïch : laø sai soá ño goùc naûy sinh do chaäp vaïch hình aûnh hai nöõa vaønh
ñoä khoâng chính xaùc. Thoâng thöôøng sai soá naøy raát nhoû( döôùi 0.3mm) vaø aûnh höôûng
cuûa noù coù tính ngaåu nhieân
- Sai soá rô(Jeu) : laø sai soá ñoïc soá mæcometer trong hai tröôøng hôïp quay thuaän vaø
quay ngöôïc khoâng gioáng nhau. Ñeå khaéc phuïc sai soá naøy ngöôøi ta thöôøng qui ñònh
trong moät laàn ño chæ ñöôïc duøng nuùm xoay micrometer theo moät tö theá (xoay thuaän
hoaëc xoay nghòch)
- Sai soá ñoä daøi micrometer(coøn goïi laø REN) laø sai soá ño goùc naûy sinh do do ñoä daøi
cuûa chu vi vaønh giaây micromet khoâng ñoàng nhaát vôùi ñoä daøi trung bình cuøa 1\2
khoaûng chia treân vaønh ñoä vaø aûnh höôûng ñeán keát quaû ño goùc.Khi kieåm nghieäm ,neáu
sai soá lôùn hôùn do ”, thì ñöa veà xöôûng ñeå heäu chænh .
- Sai soá vaïch khaéc micrometer laø sai soá ño goùc naûy sinh do vaïch khaéc treân vaønh
giaây khoâng ñeàu . ñeå haïn cheá aûnh höôûng cuûa sai soá naøy ,ngöôøi ta duøng bieän phaùp
thay ñoåi soá ñoïc xuaát phaùt cuûa micrometer giöõa caùc laàn ño khaùc nhau khoaûng ( trong
ñoù soá m laø soá laàn ño treân moät goùc)
b)Sai soá heä truïc boä ngaém:
- Sai soá truïc ngaém:laø sai soá ño goùc naûy sinh do truïc ngaém khoâng vuoâng goùc vôùi truïc
quay cuûa oáng kính . Sai soá coù theå loaïi tröø baèng phöông phaùp ño goùc theo hai vò trí
cuûa oáng kính
-Sai soá truïc quay cuûa oáng kính : laø sai soá ño goùc naûy sinh do truïc quay cuûa oáng kính
khoâng vuoâng goùc vôùi truïc quay cuûa boä ngaém . baèng bieän phaùp söû duïng hai vò trí
cuûa oáng kính coù theå loaïi tröø aûnh höôûng sai soá naøy
- Sai soá truïc quay cuûa boä ngaém: laø sai soá ño goùc naûy sinh do truïc quay cuûa boä ngaém
khoâng truøng vôùi phöông daây doïi .Aûnh höôûng cuûa sai soá truïc quay boä phaän ngaémcoù
tính heä thoáng vaø khoâng theå loaïi boû baèng bieän phaùp söû duïng hai vò trí cuûa oáng kính
c) Sai soá vaønh baøn ñoä ngang:
Theo yeâu caàu thieát keá , taâm cuûa vaønh ñoä ngang phaûi truøng vôùi taâm quay cuûa maùy
vaø gía trò vaïch khaéc cuûa vaønh ñoä phaûi ñoàng ñeàu ôû moïi vò trí
-Sai soá boä leäch taâm cuûa vaønh ñoä ngang vaø boä ngaém: coù theå khaéc phuïc aûnh höôûng
cuûa hai sai soá naøy baèng bieän phaùp ñoïc soá hai ñaàu ñöôøng kính cuûa vaønh ñoä .
-Sai soá vaïch khaéc cuûa vaønh ñoä ngang :laø sai soá coâng ngheä cheá taïo vaïch khaéc vaønh
ñoä bao goàm sai soá chu kyø ngaén vaø chu kyø daøi, coù theå giaûm aûnh höôûng cuûa sai soá
naøy baèng bieän phaùp thay ñoái soá ñoïc xuaát phaùt.
2.Aûnh höôûng cuûa ñieàu kieän ngoaïi caûnh :
-Aûnh höôûng cuûa khuùc xaï ngang:
• Giaûm ñoä daøi caïnh tam giaùc xuoáng döôùi 30 Km
• Trong löôùi tam giaùc caà n coù moät soá phöông vò Laplace
• Caïnh tam giaùc khoâng neân ñi gaàn maët ao hoà, soâng ngoøi , baõi caùt, söôøn nuùi,
vaùch töôøng.
• Chia ½ soá laàn ño vaøo buoåi ñeâm
- Aûnh höôûng cuûa ñoái löu khoâng khí: naâng taàm ngaém leân cao ,caùch xa maët ñaát. Ño ôû
2 buoåi :ôû buoåi ngaøy chæ ño goùc ngang 1-2 giôø giöõa buoåi saùng vaø 1-2 giôø buoåi chieàu .
buoåi ñeâm coù theå keùo daøi töf 1 giôø sau maët trôøi laën ñeán 1 giôø tröôùc maët trôøi moïc
-AÛnh höôûng cuûa chieáu saùng :gaén oáng kính phuï trôï (kieåm tra goùc xoaén ) vaø thay ñoâit
chieàu quay cuûa boä ngaém giöõa hai nöõa laàn ño . Che duø , laøm lieàu quaït cho maùy ,xaép
xeáp thôøi gian ño ñoái xöùng vôùi thôøi ñieåm trung bình . Söû duïng boä ngaém vi sai vaø
duøng thieát bò chieáu saùng nhaân taïo nhö göông , ñeøn chieáu saùng.
3. Sai soá do ngöôøi ño: sai soá möùc ñoä caån thaän cuûa ngöôøi ño ,möùc ñoä quan saùt, caùc
böôùc tuaàn töï thöïc hieän moät quaù trình ño cuûa ngöôøi ño.
II. Sai soá trong ño daøi :
-Aûnh höôûng cuûa khuùc xaï ngang:
• Giaûm ñoä daøi caïnh xuoáng döôùi 30 Km
• Trong löôùi caàn coù moät soá phöông vò Laplace
• Caïnh khoâng neân ñi gaàn maët ao hoà, soâng ngoøi , baõi caùt, söôøn nuùi ,vaùch töôøng
• Chia ½ soá laàn ño vaøo buoåi ñeâm
- Aûnh höôûng cuûa ñoái löu khoâng khí:
Naâng taàm ngaém leân cao ,caùch xa maët ñaát. Ño ôû 2 buoåi :ôû buoåi ngaøy chæ ño goùc
ngang 1-2 giôø giöõa buoåi saùng vaø 1-2 giôø buoåi chieàu . buoåi ñeâm coù theå keùo daøi töf 1
giôø sau maët trôøi laën ñeán 1 giôø tröôùc maët trôøi moïc
-Aûnh höôûng cuûa chieáu saùng :gaén oáng kính phuï trôï (kieåm tra goùc xoaén ) vaø thay ñoâit
chieàu quay cuûa boä ngaém giöõa hai nöõa laàn ño . Che duø , laøm lieàu quaït cho maùy, xaép
xeáp thôøi gian ño ñoái xöùng vôùi thôøi ñieåm trung bình . Söû duïng boä ngaém vi sai vaø
duøng thieát bò chieáu saùng nhaân taïo nhö göông , ñeøn chieáu saùng.
Sai soá do ngöôøi ño:
Sai soá möùc ñoä caån thaän cuûa ngöôøi ño ,möùc ñoä quan saùt, caùc böôùc tuaàn töï thöïc
hieän moät quaù trình ño cuûa ngöôøi ño.
II. Aûnh höôûng sai soá trong ño daøi :
-Aûnh höôûng cuûa khuùc xaï ngang:
• Giaûm ñoä daøi caïnh tam giaùc xuoáng döôùi 30 Km
• Trong löôùi tam giaùc caà n coù moät soá phöông vò Laplace
• Caïnh tam giaùc khoâng neân ñi gaàn maët ao hoà, soâng ngoøi , baõi caùt, söôøn nuùi
,vaùch töôøng
• Chia ½ soá laàn ño vaøo buoåi ñeâm
- Aûnh höôûng cuûa ñoái löu khoâng khí:
naâng taàm ngaém leân cao ,caùch xa maët ñaát. Ño ôû 2 buoåi :ôû buoåi ngaøy chæ ño goùc
ngang 1-2 giôø giöõa buoåi saùng vaø 1-2 giôø buoåi chieàu . buoåi ñeâm coù theå keùo daøi töf 1
giôø sau maët trôøi laën ñeán 1 giôø tröôùc maët trôøi moïc
-Aûnh höôûng cuûa chieáu saùng :
gaén oáng kính phuï trôï (kieåm tra goùc xoaén ) vaø thay ñoâit chieàu quay cuûa boä ngaém
giöõa hai nöõa laàn ño . Che duø , laøm lieàu quaït cho maùy ,xaép xeáp thôøi gian ño ñoái
xöùng vôùi thôøi ñieåm trung bình . Söû duïng boä ngaém vi sai vaø duøng thieát bò chieáu saùng
nhaân taïo nhö göông , ñeøn chieáu saùng.
Sai soá do ngöôøi ño:
Sai soá möùc ñoä caån thaän cuûa ngöôøi ño ,möùc ñoä quan saùt, caùc böôùc tuaàn töï thöïc
hieän moät quaù trình ño cuûa ngöôøi ño.
III. Quy trình trong ño goùc chính xaùc :
- Duønh hai vò trí oáng kính ñoïc soá treân moät höôùng ño ñeå khaéc phuïc sai soá do
truïc ngaém vaø truïc quay cuûa oáng kính.
- Xaùc ñònh goùc nghieâng cuûa truïc quay oáng kính khi goùc ñöùng cuûa höôùng ngaém
V ≥ 1 ñeå khaéc phuïc sai soá do truïc quay cuûa boä ngaém.
- Thay ñoåi traät töï ngaém caùc muïc tieâu giöõa hai nöõa laàn ño ñeå giaûm thieåu sai soá
do chieáu saùng vaø hun noùng khoâng ñieàu treân coät tieâu vaø thieát bò ño.
- Duy trì chieàu quay thoáng nhaát cuûa boä ngaém khi ngaém chuaån caùc muïc tieâu
trong moãi nöõa laàn ño ñeå giaûm thieåu sai soá keùo theo cuûa vaønh ñoä vaø sai soá
Jue cuûa oác caân.
- Duy trì höôùng quay cuûa caùc nuùm vi ñoäng cuûa boä ngaém vaø nuùm vi ñoäng oáng
kính theo moät chieàu nhaát ñònh khi ngaém chuaån muïc tieâu ñeå giaûm sai soá xoaén
cuûa boä ngaém vaø oáng kính.
IV. Quy trình trong ño daøi chính xaùc :
Coâng taùc chuaån bò tröôùc khi ño :
Môû hoäp maùy
Ñaët maùy leân chaân ba
Ñònh taâm vôùi doïi laser, caân baèng sô boä.
Caân baèng maùy chính xaùc baèng maùy thuyû bình ñieän töû.
Tieán haønh ño :
Nhaäp soá ,nhaäp caùc chöõ soá.
Truy baét ñieåm, baét muïc tieâu chính xaùc.
-Sai soá truïc ngaém : laø ñoä leäch töø goùc vuoâng giöõa truïc nghieâng vaø truïc ngaém.
Aûnh höôûng cuûa sai soá truïc ngaém ñeán goùc ngang gia taêng theo goùc ñöùng.
Khi tia ngaém naèm ngang thì sai soá goùc ngang töông ñöông vôùi sai soá truïc ngaém.
V. Baûng soá keát quaû:
Vò trí
Traïm Voøng ñieåm baøn
ño ño ngaém ñoä Baøn ñoä ngang Nöûa voøng ño Moät laàn ño Ba laàn ño
1 1 II T 00 7’55”6 1270 59’59”8 1270 59’58”4 1280 00’0”23
IV 1280 7’55”,4
II 1800 3’19”
P 1270 59’57”
IV 3080 3’16”
II 600 7’38”,4
T 1280 00’1”6
IV 1880 7’40”
2 1280 00’2”8
II 2400 7’37”
P 1280 00’4”
IV 807’41”
II 1200 3’38”
T 1270 59’39”
IV 2480 3’17”
3 1270 59’59”5
II 120 01’35”
P 1280 00’20”
IV 2480 15’05”
IV 00 4’24”
T 1180 11’43”
II 1180 16’06”
1 1180 11’38”5
IV 1800 0’50”
P 1180 11’34”
II 2980 12’21”,1
IV 600 02’03”
T 1180 11’39”
II 1780 13’42”
3 2 1180 11’40” 1180 11’39”3
IV 2390 57’48”
P 1180 11’41”
II 3580 09’29”
IV 1200 12’51”
T 1180 11’37”
II 2380 24’28”
3 1180 11’39”5
IV 3000 18’59”
P 1180 11’42”
II 580 30’41”
III 00 03’30”
T 580 29’37”
I 580 33’07”
1 580 29’36”5
III 1800 00’28”
P 580 29’36”
I 2380 30’04”
III 590 58’35”
T 580 29’34”5
I 1180 28’9”,5
2 2 580 29’36”25 580 29’35”08
III 2390 55’35”
P 580 29’36”
I 2980 25’11”
III 1210 15’41”
T 580 29’4”
I 1790 44’38”
3 580 29’33”5
III 3010 12’18”
P 580 29’33”
I 3590 41’51”
4 I 00 12’26” 0
550 18’40”92
T 55 18’41”
III 550 31’07”
1 550 18’41”5
I 1800 10’48”
P 550 18’42”
III 2350 29’10”
I 600 30’48”
T 550 18’42”5
III 1150 49’30”,5
2 550 18’41”25
I 2400 32’18”
P 550 18’40”
III 2950 50’58”
I 1210 17’09”
T 550 18’39”
III 1760 35’48”
3 550 18’40”
I 3010 14’38”
P 550 18’41”
III 3560 33’19”
fb = ∑ β ño - βlt = 3590 59’56”,2 – 3600 = -3”,75
fb
Vβ = - = 0”,94
n +1
Hieäu chænh sô boä goùc :
β’1 = 1280 0’0”,23 + 0”,94 = 1280 0’1”,17
β’2 = 580 29’35” + 0”,94 = 580 29’36”,74
β’3 = 1180 11’39”,3 + 0”,94 = 1180 11’40”,20
β’4 = 550 18’40,92” + 0”,94 = 550 18’41”,81
Chieàu daøi caùc caïnh ño:
SI – II = 136.8952m
SII – III = 117.8306m
SIII – IV = 147.3315m
SIV – I = 116.6787m
Goùc ñònh höôùng sau khi ñaõ hieäu chænh sô boä veà goùc:
αI – II = 2970 11’16”,9
αII – III = 58041’40”,23
αIII – VI = 1200 30’
αIV – I = 245011’18”,1
Toïa ñoä cuûa caùc ñænh sau khi ñaõ hieäu chænh sô boä veà goùc :(m)
XI = 4251.037 ; YI = 4194.092
XII= 4313.586 ; YII = 4072.322
XIII = 4374.811 ; YIII = 4172.974
XIV = 4300 ; YIV = 4300
X0 = 4309.8585 ; Y0 = 4184.847
Chuyeån veà toïa ñoä troïng taâm :
ξ1 = -58.8215 η1 = 9.245
ξ2 = 3.7275 η2 = -112.525
ξ3 = 64.9525 η3 = -11.873
ξ4 = -9.8585 η4 = 115.153
Ma traän heä phöông trình soá hieäu chænh :
1 1 1 1
η1 η 2 η3 η 4 1 0 0 0 0
− − −
B= ρ" ρ " ρ " ρ " 0 cos α 1 cos α 2 cos α 3 cos α 4
ξ 2 ξ 3 ξ 4 0 sin α 1 sin α 2 sin α 3 sin α 4
ξ1
ρ" ρ" ρ " ρ"
1.0000 0 0 0 0 0 0 0
0 1.0000 0 0 0 0 0 0
0 0 1.0000 0 0 0 0 0
0 0 0 1.0000 0 0 0 0
P=
0 0 0 0 0.7740 0 0 0
0 0 0 0 0 0.8000 0 0
0 0 0 0 0 0 0.7590 0
0 0 0 0 0 0 0 0.8020
− 3.75
W = 0.03494
− 0.05761
fs 0.0674 1
Sai soá kheùp giôùi haïn : = =
S 518.736 7699
Laäp heä phöông trình chuaån : BP-1BTK + W = 0
0.7086
Gæai heä phöông trình chuaån : K = -(BP B ) W = -N W = - 0.0593
-1 T -1 -1
0.0291
0.7086
0.7086
0.7086
0.7086
Tính soá hieäu chænh : V = P-1BTK =
0.9155
- 0.0019
- 0.0699
- 0.0074
V ' PV
Tính SSTP troïng soá ñông vò sau bình sai : µ = = 0.9418
n−k
Trò ño goùc sau bình sai :
β1 = 12800’1.88”
β2 = 58029’37.45”
β3 = 1180 11’40.9”
β4 = 55018’42.57”
Trò ño daøi sau bình sai:
S1= 137.7408(m)
S2= 117.8232(m)
S3= 148.2433(m)
S4= 116.6768(m)
Goùc ñònh höôùng sau bình sai:
α12=297011’15.5”
α23=580 41’38.1”
α34=120030’
α41=245011’17.4”
Tính toaï ñoä sau bình sai :
X1= 4251.0378 Y1= 4194.0935
X2= 4313.9724 Y2= 4071.5710
X3= 4375.1945 Y3= 4172.2396
X4= 4300 Y4= 4300
