1. Làm thế nào để viết được một bản tin
2. Cấu trúc của một bản tin
3. Lập kế hoạch viết một bản tin
1
2
I. Tầm quan trọng của viết tin
Viết tin là một kỹ năng quan trọng của
người làm công tác khuyến nông. Bởi vì tin
tức có tác dụng là truyền đạt nhanh, cô
đọng về một sự kiện gì đó. Nâng cao kỹ
năng viết tin sẽ giúp người viết nâng cao
kỹ năng viết.
Bất cứ ai cũng có thể học và viết tin được.
Yêu cầu một bản tin phải: Mạch lạc; Quan
tâm chọn cách viết phù hợp.
3
II. Thực hiện 7 bước sau để có 1 bản tin hay:
1. Xem xét bài báo sẽ nói về cái gì.
2. Tìm tiêu đề (tên bản tin) thích hợp cho bản
tin
3. Bản tin cần phải đầu đủ và đáp ứng các yêu
cầu sau:
Phần lời dẫn: Phải trả lời 5 câu hỏi sau:
Ai? (Who)
Cái gì? (What)
Khi nào? (When)
Ở đâu? (Where)
Tại sao? (Why)
4
Gây sự chú ý của người đọc bằng cách sử dụng tình
huống mở, như nêu 1 câu hỏi hay một vài sự kiện mà
người đọc sẽ bị bất ngờ!
Phần thân bài: Ở phần này bắt đầu đưa ra chi tiết của
sự kiện. Nêu ý tưởng hay trích dẫn đôi ba dẫn chứng
từ người được bạn phỏng vấn (người chứng kiến).
Lời nói của người chứng kiến phải đạt vào ngôi thứ
ba trong bài viết (ông ấy, bà ấy, nó hoặc chúng nó).
Sử dụng thể chủ động, để cho người đọc cảm thấy
nó thực sự đang xảy ra!
Phần cuối của Bản tin: Cố gắng kết thúc bằng một
trích dẫn hoặc câu đáng nhớ!
5
1. Chọn vị trí thích hợp để trình bày hình ảnh.
2. Tại điểm cuối cùng của bản tin, đặt tên của tác
giả.
3. Đọc lại và chỉnh sửa những chỗ cần thiết.
4. Kiểm tra lỗi chính tả!
6
II. Cấu trúc của một bản tin
Bản tin cũng có cấu trúc. Nó được gọi là cấu
trúc tam giác ngược (hay còn gọi là cấu trúc
kim tự tháp ngược).
Cấu trúc tam giác ngược, nghĩa là chúng ta
phải sắp xếp các thông tin trong bài sao cho
hợp lý. Thông tin nào quan trọng nhất thì phải
đưa lên đầu, rồi lần lượt đưa những thông tin
ít quan trọng hơn.
Trong mỗi đoạn văn cũng bắt đầu với thông
tin quan trọng nhất, rồi đến thông tin kém
quan trọng hơn.
7
Giai thoại về tam giác ngược
Có một giai thoại thú vị về cấu trúc tam giác
ngược như sau. Ngày xưa, khi chưa có máy in
kỹ thuật số và công nghệ in ấn, tin tức chủ
yếu viết ra giấy rồi truyền bằng tay. Một lát
lại có một mẫu tin được truyền đến và thế là
ông biên tập đòi phải có cái phòng để ông ta
sắp xếp tin theo trật tự thông tin nào quan
trọng nhất ông ta đưa lên trên. Vì thế người
đọc khi vào phòng tin để đọc thì luôn luôn lấy
được phần thông tin ở bên trên đó là thông tin
thiết yếu, quan trọng nhất của sự kiện.
8
Phải viết đầy đủ 5W và 1H
Như phần trên đã nói nếu xem bản tin như
hình ảnh của 1 tam giác ngược. Tức là, người
viết phải sắp xếp nêu ra ý chính rồi sau đó bù
đắp thêm thông tin phụ. Nhưng vấn đề là bạn
phải biết cái nào là những thông tin phụ cần
phải thêm vào?
Bạn nên tuân theo 6 yếu tố (6Ws). Thực ra
không có 6W mà chỉ có 5W thôi! Cái yếu tố
thứ 6 đó không phải W mà là H. Như vậy mỗi
bản tin phải có who(ai), where(ở đâu),
what(cái gì), why(tại sao), when(khi nào) và
how(làm thế nào).
9
Trước khi bắt tay vào viết bạn phải trả lời câu hỏi
sau:
Tại sao xảy ra sự kiện này? Hãy suy nghĩ làm thế nào
để kể lại sự kiện cho bạn bè. Bạn có thể bắt đầu
như thế này: “Các bạn sẽ không biết là tôi vừa mới
gặp ai đâu!” Tiếp theo bạn có thể nói về nơi họ
gặp, họ đã làm gì, và tại sao lại ‘chuyện lớn’.
Chúng ta muốn nghe về hành động của nhân vật
trong sự kiện đang xảy ra và tin tức đó là gì? Trong
bất cứ nội dung của bản tin nào, bạn sẽ thấy là tất
cả nội dung của bản tin đều được người ta sắp
xếp tất cả hết vào 2 đoạn văn đầu, những thông tin
thêm sau đó chỉ là phần bổ sung thêm.
10
Ví dụ
Ví dụ: Nếu viết tin về vụ đụng xe, tôi sẽ
kể ra ai là nhân chứng (người đi đường,
hành khách sống sót) thời gian và địa điểm
đụng, tại sao đụng. Đó là thông tin chính
(5W+1H). Và câu chuyện có thể được viết
như sau:
11
Hai người sống sót trong vụ đụng xe nghiêm
trọng tại đường Đồi Thông vào lúc 6 giờ sáng
nay. Vụ va chạm xảy ra khi xe ông Mít đang
vượt qua làn đường phía bên phải để tránh
con chó. Bà Giôn cũng đang đi trên làn xe đó
và không thắng kịp. Cả ông Mít và bà Giôn
đều được đưa đi cấp cứu tại bệnh viện địa
phương.
Trên đây không phải là một bản tin hay, chủ
yếu để cho các bạn có ý tưởng có thể viết
được 1 bản tin.
12
13
Một bản tin có 3 phần
Tên của bản tin: Tên không quá dài nhưng phải thể
hiện được ý chính của bản tin
Lời dẫn: Thường được trình bày ngay sau tên bản tin.
Yêu cầu lời dẫn phải thể hiện được nội dung tóm tắt
của bản tin, và kích thích người đọc muốn hiểu chi tiết
bản tin (tức là sau khi đọc lời dẫn họ muốn đọc tiếp nội
dung ra sao?)
ú Thân bài: Là phần quan trọng và cần thiết. Do vậy để
thân bài của bản tin đảm bảo chất lượng thì phải đáp
ứng 1 trong những đòi hỏi sau đây: Sự kiện tốt hay xấu;
có sức hấp dẫn, hoặc gây kích thích cho người đọc, hoặc
sự kiện nêu trong bản tin phải có tính mãnh liệt; và lời
bình luận phải sâu sắc. Có thể nêu tất cả những đặc tính
trên.
14
Lời dẫn
YÊU CẦU:
Phải nắm được ý muốn của người đọc
Nội dung tin phải cần thiết bởi vì tin đó có thể
là tốt, hoặc có tính hấp dẫn, hoặc kích thích,
hoặc mãnh liệt (tàn bạo), lời bình luận quan
trọng hoặc là tất cả những đặc tính trên
Chú ý: Có 2 cách viết lời dẫn trực tiếp và
gián tiếp
15
Lời dẫn trực tiếp
Thường được sử dụng (nhưng không phải
lúc nào cũng sử dụng cách viết lời dẫn
này) để viết những tin nóng
Đưa ra thông tin (cái gì xảy ra) mà người
đọc quan tâm, để họ không bỏ qua bài viết
của bạn;
Về đặc điểm, viết phải đơn giản, súc tích,
trực tiếp, sống động
16
Ví dụ lời dẫn của 1 tin nóng về
trận cuồng phong như sau:
“Cơn bão Georges đã làm ngã cây cối tại bang
Mississippi hôm qua kèm theo mưa lớn (hơn 2
feets), làm cho nước sông tràn bờ và những
ngôi nhà dọc bãi biển cuốn trôi ra vịnh
Mexico.”
17
Thân bài
Œ Đoạn văn tiếp theo hoặc đoạn thứ 2 trong
bản tin, viết như sau:
Có thể giải thích căn kẽ lời dẫn
Có thể đưa ra nội dung rộng hơn của lời dẫn
Có thể phát triển vài ý có đề cập trong lời dẫn
Có thể nêu ra câu chuyện này nói về cái gì
18
Ví dụ về thân bài: (tiếp theo ví dụ
trên)
“Không có thương vong ghi nhận ở trên bờ
vịnh. Nhưng cơn bão di chuyển chậm đã phá
hủy hơn 200 dặm dọc theo bờ biển từ Biloxi
về hướng tây đến Pensacola về hướng đông.
Ước tính 2.000 người mất nhà cữa do cơ bão
Geogers gây ra ở bang Mississippi và 1 triệu
người bị cúp điện và điện thoại.”
19
Lời dẫn gián tiếp
Chủ đề của bản tin sẽ đề cập sau (sẽ nói
trong trong phần thân bài)
Kích thích người đọc, có thể viết dưới
dạng mô tả, kể chuyện hoặc diễn giải
20