KỊCH BẢN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
TRONG THẾ KỶ 21 Ở VIỆT NAM
---------------------------------------------------
TS. Hoàng Đức Cường
[email protected]
NỘI DUNG TRÌNH BÀY:
1. Biến đổi khí hậu toàn cầu và các kịch bản
phát triển KTXH trong thế kỷ 21
2. Phương pháp xây dựng các kịch bản biến đổi
khí hậu cho một khu vực nhỏ
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển
Trung Bộ
4. Thảo luận
1. Biến đổi khí hậu toàn cầu và các kịch bản phát
triển KTXH trong thế kỷ 21
(Nguồn: TAR/IPCC-2001
AR4/IPCC-2007)
1860-
2000
1000-
2000
1. Biến đổi khí hậu toàn cầu và các kịch bản phát triển KTXH trong thế kỷ 21
(Nguồn: TAR/IPCC-2001
AR4/IPCC-2007)
Dân số tăng đều, phát
Tăng trưởng kinh tế rất triển kinh tế chủ yếu
nhanh, dân số đạt đỉnh theo khu vực, tăng
cao vào giữa thế kỷ trưởng kinh tế và thay
sau đó giảm, xuất hiện đổi kỹ thuật chậm hơn
các kịch bản khác (cao)
nhanh nhiều công
nghệ hiệu quả
(A1FI, A1B, A1T)
Chú trọng các
giải pháp khu
Dân số phát triển vực về kinh tế,
như A1, thay đổi xã hội và môi
nhanh hơn về cấu
trúc, hướng tới trường bền
nền kinh tế dịch vững. Dân số
vụ và thông tin, tăng đều nhưng
giảm cường độ vật chậm hơn A2,
liệu, đưa ra nhiều
công nghệ sạch, phát triển kinh tế
hiệu quả. Có nhiều vừa phải, tốc độ
giải pháp kinh tế, chậm hơn nhưng
xã hội môi trường thay đổi kỹ thuật
bền vững nhưng nhiều hơn A1 và
không có những
B1 (vừa)
sáng kiến mới về
khí hậu (thấp)
40 KỊCH BẢN
1. Biến đổi khí hậu toàn cầu và các kịch bản phát triển KTXH trong thế kỷ 21
CÁC KỊCH BẢN PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH
Trong khí quyển CO2, CH4, N2O, SO2 là nh ững khí chính gây ra
hiệu ứng khí nhà kính. Nồng độ phát thải các khí này là cơ sở cho vi ệc xây
dựng các kịch bản biến đổi khí hậu. Dưới dây là các kịch bản phát th ải khí
nhà kính khác nhau ứng với các kịch bản phát triển KTXH khác nhau trong
thế kỷ 21:
(Nguồn: TAR/IPCC-2001) (Nguồn: AR4/IPCC - 2007)
A1FI, A2 (CAO)
B2, A1B (VỪA)
A1T, B1 (THẤP)
1. Biến đổi khí hậu toàn cầu và các kịch bản phát triển KTXH trong thế kỷ 21
CÁC KỊCH BẢN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TOÀN CẦU
Trên cơ sở các kịch bản phát thải khí nhà kính, người ta đã xây dựng nên các
kịch bản biến đổi khí hậu đối với nhiệt độ, lượng mưa và mực nước biển. Trong đó,
các kịch bản chính được quan tâm nhiều nhất là kịch bản về nhiệt độ, kịch bản v ề
lượng mưa và kịch bản về nước biển dâng. Dưới đây là các kịch bản biến đổi nhiệt
độ, lượng mưa và nước biển dầng quy mô toàn cầu (Nguồn: AR4/IPCC - 2007)
A1FI, A2 (CAO)
B2, A1B (VỪA)
A1T, B1 (THẤP)
2. Phương pháp xây dựng các kịch bản biến đổi
khí hậu cho một khu vực nhỏ
- Mô hình toàn cầu - Statistical Dowscaling
- MAGICC/SCENGEN
- Tổ hợp
- Đồ họa
- Mô hình động lực -Các phương pháp nội, ngoại suy
2 4 °N
Tr u n g qu è c
2 2 °N
2 0 °N
L
µ
1 8 °N o
Q § . H o µ n g Sa
1 6 °N
Th ¸ i La n
1 4 °N
1 2 °N
C¨ m pu c h ia
1 0 °N
8 °N
g Sa
Tr ên
6 °N Q § .
1 00°E 1 0 2 °E 1 0 4 °E 1 0 6 °E 108°E 1 1 0 °E 1 1 2 °E 1 1 4 °E
2. Phương pháp xây dựng các kịch bản biến đổi khí hậu cho một khu vực nhỏ
Từ sản phẩm của mô hình toàn cầu, ta xây dựng các kịch bản
BĐKH cho khu vực nhỏ dựa trên các phương pháp chính sau:
1. Mô hình động lực:
- RegCM – Regional Climate Model của NCAR/Hoa Kỳ, ICTP/Ý
- PRECIS - Providing REgional Climates for Impacts Studies của
Trung tâm Hadley, Anh
2. Statistical Downscaling:
- SDSM: Statistical DownScaling Model
của Cơ quan Môi trường Anh và Xứ Uên
3. “Non-climatic”
- MAGICC/SCENGEN: Model for
Assessment of Greenhouse-Gas Induced
Climate Change/A Regional Climate
SCENario GENerator của NCAR/Hoa Kỳ
và CRU/Anh phối hợp phát triển
2. Phương pháp xây dựng các kịch bản biến đổi khí hậu cho một khu vực nhỏ
Statistical Downscaling: Perfect Prognosis (PP),
Model Output Statistics (MOS)
Model Output
Perfect Prognosis (PP) Statistics (MOS)
Xác định Số liệu Reanalyse theo lưới Số liệu mô
hàm (1961-1990) phỏng của mô
chuyển hình (ECHAM,
(Transfer HadCM,…)
Số liệu quan trắc địa phương
function) 1961-1990
(1961-1990)
Kịch bản biến đổi khí
Chän hµm chuyÓn hậu theo lưới toàn cầu
(TF) Kịch bản biến đổi
trong thế kỷ 21 (có thể khí hậu cho khu vực
sử dụng trực tiếp hoặc nhỏ
thông quan phần mềm
MAGICC/SCENGEN)
2. Phương pháp xây dựng các kịch bản biến đổi khí hậu cho một khu vực nhỏ
MAGICC lµ sù tæ hîp c¸c m« hình
vÒ chu trình khÝ trong khÝ quyÓn, khÝ
hËu vµ băng tuyÕt.
MAGICC cho phÐp íc lîng nhiÖt ® é
trung bình toµn cầu vµ c¸c hÖ qu¶ vÒ
mùc níc biÓn d© thªm theo những ph
ng
¬ ¸n ph¸t th¶i kh¸c nhau cña khí nhµ
ng
kính vµ sol khÝ.
SCENGEN - m« hình t¹o kÞch b¶n
biến đổi khÝ hËu khu vực trªn c¬ së kÕt
hîp kÕt qu¶ MAGICC vµ mét lo¹t thùc
nghiÖm c¸c m« hình hoµn lu chung, m«
hình kÐp khÝ quyÓn - ® d¬¹i ng, liªn kÕt
chóng víi sè liÖu quan tr¾c khÝ hËu c¸c
vïng.
Thêi kú chuÈn: 1961-1990.
KÕt qu¶ cña SCENGEN ® thÓ hiÖn
îc
theo líi. Phiªn b¶n míi nhÊt - Version 5.3
cã ® ph© gi¶i lªn ®
é n Õn 2,5x2,5 ® kinh
é
vÜ.
2. Phương pháp xây dựng các kịch bản biến đổi khí hậu cho một khu vực nhỏ
Sản phẩm của SCENGEN:
- Mức độ tăng của nhiệt độ (từng 5 - 10 năm một, tối đa đ ến
năm 2100 so với năm 1990 hoặc 2000)
- Thay đổi của lượng mưa (%)
- Độ phân giải theo ô lưới của mô hình GCM hoặc AOGCM
- Thời gian: 12 tháng, năm và 4 mùa 3 tháng (XII,I,II – III,IV,V –
VI,VII,VIII và IX,X,XI)
- Có thể sử dụng các phần mềm đồ họa xử lý kết quả như
Surfer, GraDS,...
- ...
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển Trung
Các kịch bản biến đổi khí hậu cho Việt Nam đã được xây dựng
Bộ
C¸c kÞch b¶n khÝ hËu cho VÖt Nam vµ c¸c khu vùc cña ViÖt Nam ® ·
® x© dùng trªn c¬së ph© tÝch c¸c nguån th«ng tin chñ yÕu sau:
îc y n
- C¸c ph¬ ¸n BĐKH trªn ph¹m vi toµn cÇu vµ trªn khu vùc Đ«ng Nam ¸.
ng
- KÕt qu¶ tÝnh to¸n vµ kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt, møc ® biÕn ® xu thÕ
é æi,
biÕn ® cña c¸c ®
æi Æc trng yÕu tè khÝ hËu trong thêi gian kho¶ng 30 – 40
năm gÇn ® y.©
- C¸c nhËn ® Þnh vÒ nguyªn nh© t¹o thµnh BĐKH ë tõng khu vùc, bao
n
gåm xu thÕ nãng lªn toµn cÇu, biÕn ® trong c¬cÊu khÝ hËu, ¶nh hëng
æi
cña nh© tè ® ph¬ vµ ho¹t ®
n Þa ng éng cña hiÖn tîng ENSO.
Tæng hîp th«ng tin tõ c¸c kÞch b¶n khÝ hËu cho ViÖt Nam vµo c¸c
năm 2010, 2050 vµ 2070 vµ tõ Th«ng b¸o quèc gia ® tiªn vÒ BĐKH
Çu
(2003), cã thÓ rót ra mét sè ® iÓm chÝnh sau:
- NhiÖt ® sÏ tăng kho¶ng 0.3 - 0.50C vµo năm 2010; 1.0 – 2.00C vµo năm
é
2050 vµ 1.5 – 2.50C vµo năm 2070. Những khu vùc cã møc ® tăng nhiÖt
é
® cao nhÊt lµ T© B¾c vµ ViÖt B¾c.
é y
- Lîng ma mïa ma biÕn ® éng vµo kho¶ng 0 – 10% vµo c¸c năm nãi trªn.
N¬ cã møc ® biÕn ®
i é éng lín nhÊt vÒ lîng ma lµ Trung Bé (B¾c Trung
Bé, Trung Trung Bé vµ phÇn b¾c cña Nam Trung Bé).
- Níc biÓn d© kho¶ng 5 cm/thËp kû vµ sÏ d© 33 – 45 cm vµo c¸c
ng ng
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển Trung Bộ
Thông báo quốc gia lần thứ nhất về BĐKH (2003)
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển Trung Bộ
DIỄN BIẾN VỀ NHIỆT ĐỘ (1930-2007)
ĐỒNG HỚI QUY NHƠN NHA TRANG
I
VII
Năm
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển Trung Bộ
DIỄN BIẾN VỀ LƯỢNG MƯA
ĐỒNG HỚI QUY NHƠN NHA TRANG
XII,I,II
VI,VII,VIII
Năm
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển Trung Bộ
Các phương pháp ứng dụng cho vùng ven biển Trung Bộ:
Tổ hợp, Statistical Dowscaling, ứng dụng phần mềm MAGICC/SCENGEN
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển Trung Bộ
Mức tăng nhiệt độ trung bình (0C) qua các thập kỷ so với giai đoạn 1961-1990 của khu vực
ven biển Trung Bộ ứng với các kịch bản phát thải cao (A1FI), vừa (B2) và thấp (B1)
Bắc Trung Bộ
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển Trung Bộ
Mức tăng nhiệt độ trung bình (0C) qua các thập kỷ so với giai đoạn 1961-1990 của khu vực
ven biển Trung Bộ ứng với các kịch bản phát thải cao (A1FI), vừa (B2) và thấp (B1)
Nam Trung Bộ
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển Trung Bộ
Mức tăng nhiệt độ trung bình (0C) và mức thay đổi lượng mưa (%) qua các thập kỷ so với
giai đoạn 1961-1990 của khu vực Bắc Trung Bộ (Đồng Hới) ứng với các kịch bản
phát thải cao (A1FI), vừa (B2) và thấp (B1)
Nhiệt độ Lượng mưa
Kịch Kịch
2020 2050 2070 2100 2020 2050 2070 2100
bản bản
Cao 0.54 1.60 2.75 4.12 Cao -1.5 -4.8 -8.0 -11.8
XII-II V ừa 0.54 1.49 2.12 2.75 XII-II Vừa -1.4 -4.3 -6.2 -7.9
Thấp 0.65 1.49 1.81 2.12 Thấp -1.9 -4.2 -5.1 -5.8
Cao 0.35 1.38 2.32 3.64 Cao 1.8 5.6 9.4 13.8
VI-VIII V ừa 0.35 1.19 1.76 2.23 VI-VIII Vừa 1.7 5.0 7.2 9.3
Thấp 0.53 1.19 1.48 1.76 Thấp 2.2 4.9 6.0 6.8
Cao 0.52 1.68 2.73 3.88 Cao 1.3 4.2 7.1 10.3
Năm V ừa 0.42 1.47 2.10 2.62 Năm Vừa 1.2 3.7 5.5 7.0
Thấp 0.63 1.36 1.68 2.10 Thấp 1.7 3.6 4.5 5.2
3. Một số kết quả ban đầu cho khu vực ven biển Trung Bộ
Mức tăng nhiệt độ trung bình (0C) và mức thay đổi lượng mưa (%) qua các thập kỷ so với
giai đoạn 1961-1990 của khu vực Nam Trung Bộ (Quy Nhơn, Nha Trang) ứng với các
kịch bản phát thải cao (A1FI), vừa (B2) và thấp (B1)
Nhiệt độ Lượng mưa
Kịch Kịch
2020 2050 2070 2100 2020 2050 2070 2100
bản bản
Cao 0.32 1.06 2.05 2.95 Cao -2.6 -8.6 -14.4 -21.1
XII-II Vừa 0.32 1.06 1.56 1.97 XII-II Vừa -2.5 -7.6 -11.1 -14.2
Thấp 0.49 1.06 1.31 1.56 Thấp -3.4 -7.4 -8.8 -10.5
Cao 0.25 0.81 1.38 1.99 Cao 1.1 3.5 5.9 8.7
VI-VIII Vừa 0.25 0.71 1.02 1.32 VI-VIII Vừa 1.1 3.1 4.5 5.9
Thấp 0.30 0.71 0.86 1.07 Thấp 1.4 3.1 3.8 4.3
Cao 0.35 1.13 1.92 2.77 Cao 0.8 2.7 4.6 6.7
Năm Vừa 0.35 0.99 1.49 1.84 Năm Vừa 0.8 2.4 3.5 4.5
Thấp 0.49 0.99 1.20 1.49 Thấp 1.1 2.3 2.9 3.5