Hướng dẫn về dầu nhớt xe máy
Sản phẩm của các hãng uy tín bảo đảm đáp ứng đúng các yêu cầu kỹ thuật qui định bởi các tiêu chuẩn SAE và API nên về cơ bản là tương đương nhau. Tuy nhiên mỗi sản phẩm của từng hãng có thể được thiết kế đặc biệt để mang lại lợi ích nổi trội hơn phù hợp với phân khúc thị trường chọn lọc.
HÖÔÙNG DAÃN VEÀ DAÀU NHÔÙT XE MAÙY
Chöùc naêng cuûa daàu nhôùt ñoäng cô laø gì ?
Boâi trôn (giaûm ma saùt, choáng maøi moøn), choáng aên moøn, laøm maùt vaø
laøm saïch ñoäng cô
Ñoä nhôùt cuûa daàu ñoäng cô ñöôïc bieåu thò baèng gì ?
Caáp ñoä nhôùt SAE (J300) :
- Daàu nhôùt SAE 10W, SAE 40, … laø daàu ñôn caáp chæ thích hôïp cho moät
muøa
- Daàu nhôùt SAE 5W-40, SAE 20W-50, …laø daàu ña caáp, coù theå söû duïng
quanh naêm trong moïi ñieàu kieän thôøi tieát
Coù phaûi daàu ñaëc (ñoä nhôùt cao) laø daàu toát ?
Khoâng. Ñoä nhôùt ñöôïc choïn ñeå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thôøi tieát vaø/hoaëc
tính naêng vaän haønh cuûa ñoäng cô.
Tính naêng cuûa daàu nhôùt ñoäng cô ñöôïc bieåu thò baèng gì ?
Coù nhieàu heä thoáng xeáp haïng tính naêng do :
- caùc toå chöùc kyõ thuaät quoác teá nhö API (Myõ), ACEA ( Chaâu Aâu), JASO
(Nhaät)
- caùc nhaø saûn xuaát ñoäng cô (chuû yeáu ñoái vôùi daàu nhôùt ñoäng cô oâ
toâ)
Caùc saûn phaåm daàu nhôùt treân thò tröôøng coù cuøng ñoä nhôùt SAE
vaø caáp tính naêng API coù nhö nhau khoâng ?
Saûn phaåm cuûa caùc haõng uy tín baûo ñaûm ñaùp öùng ñuùng caùc yeâu caàu
kyõ thuaät qui ñònh bôûi caùc tieâu chuaån SAE vaø API neân veà cô baûn laø töông
ñöông nhau. Tuy nhieân moãi saûn phaåm cuûa töøng haõng coù theå ñöôïc thieát
keá ñaëc bieät ñeå mang laïi lôïi ích noåi troäi hôn phuø hôïp vôùi phaân khuùc thò
tröôøng choïn loïc.
Laøm theá naøo ñeå choïn löïa ñöôïc loaïi daàu nhôùt thích hôïp cho
loaïi xe ñang söû duïng ?
Tham khaûo chæ daãn cuûa haõng saûn xuaát xe, thöôøng ñöôïc ghi roõ trong “Taøi
lieäu höôùng daãn cho ngöôøi söû duïng” (Owner’s Manual).
Caùc chæ daãn naøy thöôøng laø caáp ñoä nhôùt SAE vaø caáp tính naêng cuûa daàu
nhôùt (API) vaø ngöôøi söû duïng xe coù theå choïn loaïi daàu nhôùt treân thò
tröôøng coù ñaëc tính kyõ thuaät phuø hôïp vaø thöông hieäu coù tieáng ñeå ñöôïc
ñaûm baûo veà chaát löôïng vaø tính naêng vaän haønh.
Nhöõng saûn phaåm daàu nhôùt ñoäng cô xe maùy BP bao goàm :
Loaïi xe Saûn phaåm BP Tieâu chuaån kyõ thuaät
Xe soá 4T - Vistra 300 4T SAE 20W-50, API SG, JASO MA
SAE 20W-40, API SF
- Vistra 100 4T
(1)
Vistra 300 2T
Xe soá 2T API TC, JASO FC
Xe tay ga 4T (2) SAE 10W-40, API SJ, JASO MA
Vistra 300 Scooter
4T
Ghi chuù :
(1) : xe soá 2T duøng 2 loaïi daàu nhôùt :
- nhôùt 2T laø nhôùt pha vôùi xaêng ñeå boâi trôn ñoäng cô, vd. Vistra 300 2T
- nhôùt 4T ñoå vaøo caùc-te ñeå boâi trôn ly hôïp vaø hoäp soá, vd. Vistra 300 4T
(2) : xe tay ga coøn duøng moät loaïi nhôùt truyeàn ñoäng ñeå boâi trôn boä truyeàn
ñoäng cuoái, vd Vistra 300 Scooter Gear Oil (thöôøng ñöôïc goïi laø “nhôùt
hoäp soá xe tay ga”, tuy nhieân caùch goïi naøy khoâng chính xaùc vaø coù theå
gaây hieåu laàm ).
Daàu nhôùt ñoäng cô oâ toâ chaïy xaêng vaø daàu nhôùt ñoäng cô xe maùy
4 thì coù gì khaùc nhau ?
Trong oâ toâ, daàu nhôùt ñoäng cô chæ boâi trôn ñoäng cô neân thöôøng ñöôïc pha
cheá vôùi ñoä nhôùt thaáp (coù khi raát thaáp, vd. SAE 0W-30, SAE 0W-40) vaø taêng
cöôøng phuï gia giaûm ma saùt ñeå boâi trôn toát vaø phaùt huy toái ña coâng suaát
ñoäng cô, giaûm tieâu hao nhieân lieäu. Do ñoù söû duïng daàu nhôùt ñoäng cô oâ
toâ cho xe maùy 4 thì coù theå laøm tröôït ly hôïp.
Daàu nhôùt xe maùy 2 thì (2T) vaø 4 thì (4T) khaùc nhau theá naøo ?
Neáu duøng sai loaïi daàu thì coù haïi cho xe khoâng ?
Ñoäng cô 2T vaø 4T khaùc bieät veà keát caáu vaø kieåu boâi trôn neân caàn hai loaïi
daàu nhôùt hoaøn toaøn khaùc nhau.
Daàu nhôùt 2T ñöôïc pha troän vôùi xaêng theo moät tæ leä thích hôïp vaø ñi vaøo
buoàng ñoát ñeå boâi trôn xi-lanh, pít-toâng, baïc xeùc-maêng, vì theá bò ñoát chaùy
cuøng vôùi nhieân lieäu. Ñoù laø kieåu boâi trôn tieâu hao toaøn boä neân daàu
nhôùt caàn ñöôïc boå sung lieân tuïc. Daàu nhôùt 2T caàn phaûi loûng ñeå deã troän
laãn vôùi xaêng (vì vaäy trong thaønh phaàn daàu 2T coù dung moâi). Daàu 2T coøn
phaûi chaùy saïch ñeå ít taïo caën laøm baån bou-gi, pít-toâng, xeùc maêng vaø taéc
oáng xaû khí thaûi (oáng poâ) neân caùc phuï gia duøng cho daàu 2T cuõng khaùc
vôùi daàu 4T.
Neáu duøng daàu 2T cho xe 4T thì ñoäng cô seõ bò noùng hôn, maøi moøn nhieàu
hôn vaø caùc phoát daàu coù theå bò hoûng vì dung moâi.
Ngöôïc laïi neáu duøng daàu 4T cho xe 2T thì ñoäng cô seõ bò ñoùng nhieàu caën,
daãn ñeán maøi moøn vaø hö hoûng naëng cho ñoäng cô trong thôøi gian ngaén.
Coù theå duøng daàu nhôùt xe maùy tay ga (scooter) 4 thì cho xe maùy
soá 4 thì ñöôïc khoâng ? vaø ngöôïc laïi ?
Xe maùy tay ga vaän haønh noùng hôn, truyeàn ñoäng voâ caáp baèng daây ñai
(khoâng coù hoäp soá baùnh raêng) vaø ly hôïp khoâ; trong khi ñoù xe soá truyeàn
ñoäng baèng baùnh raêng vaø ly hôïp öôùt (coù daàu).
Daàu nhôùt duøng cho xe tay ga (Scooter Oil) ñöôïc thieát keá ñeå phaùt huy tính
naêng vaän haønh cuûa xe : taêng toác nhanh, phaùt huy toái ña coâng suaát, laøm
maùt ñoäng cô toát hôn vaø giaûm tieâu hao nhieân lieäu. Do ñoù Scooter Oil
thöôøng laø daàu ña caáp loûng vaø coù ñaëc tính ma saùt thaáp (phuø hôïp vôùi
tieâu chuaån JASO MB ).
Nhö vaäy söû duïng Scooter Oil cho xe soá seõ coù theå laøm tröôït ly hôïp (vì giaûm
ma saùt ) khieán toån hao coâng suaát ñoäng cô truyeàn ra baùnh xe, xe seõ khoâng
taêng toác/giaûm toác toát vaø coù theå laøm ly hôïp choùng hoûng.
Daàu nhôùt duøng cho xe soá phaûi caân ñoái tính naêng boâi trôn toát cho caû
ñoäng cô, ly hôïp vaø hoäp soá neân phaûi coù ñaëc tính ma saùt cao hôn (phuø hôïp
vôùi tieâu chuaån JASO MA ) ñeå ly hôïp khoâng bò tröôït, phuï gia cöïc aùp vaø
choáng maøi moøn ñeå baûo veä toát cho hoäp soá. Neáu duøng daàu nhôùt xe soá
cho xe tay ga thì khoâng coù haïi cho ñoäng cô, tuy nhieân seõ khoâng phaùt huy
ñöôïc tính naêng vaän haønh cuûa xe tay ga nhö ñaõ noùi treân.
Löôïng nhôùt thay cho xe nhö theá naøo thì vöøa ñuû ? Thöøa nhôùt hay
thieáu nhôùt coù haïi gì cho ñoäng cô ?
Daàu nhôùt xe maùy ñöôïc saûn xuaát vôùi caùc côõ bao bì 0,7 lít, 0,8 lít vaø 1 lít ñeå
phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa nhieàu loaïi ñoäng cô coù dung tích khaùc nhau. Dung
tích nhôùt ñöôïc haõng xe maùy ghi roõ trong “Taøi lieäu höôùng daãn cho ngöôøi
söû duïng” (Owner’s Manual).
Khi thay nhôùt ñoäng cô neân choïn loaïi bao bì thích hôïp ñeå traùnh bò thöøa nhôùt
hoaëc thieáu nhôùt. Caùch ñôn giaûn nhaát ñeå kieåm tra möïc nhôùt laø söû duïng
que thaêm nhôùt : möïc nhôùt thích hôïp phaûi ôû trong khoaûng “thaáp” vaø “cao”
cuûa que thaêm nhôùt.
Xe thöøa nhôùt seõ naëng maùy, khieán cho maùy noùng hôn vaø nhôùt coù theå bò
ñaåy nhieàu leân buoàng ñoát laøm ñoäng cô bò ñoùng caën pít-toâng nhieàu hôn.
Xe thieáu nhôùt seõ thieáu boâi trôn, daàu bò noåi boït, laøm noùng maùy vaø gaây
maøi moøn nhieàu.
Löu yù: dung tích nhôùt khi raõ maùy nhieàu hôn khi thay nhôùt, vd : ñoái vôùi xe
Honda Wave S dung tích nhôùt khi raõ maùy laø 0,9 lít, khi thay nhôùt laø 0,7 lít. Nhö
vaäy khi thay nhôùt löôïng nhôùt cuõ vaãn coøn trong maùy ñeán gaàn 20% maø
khoâng xaû ra heát ñöôïc.
Daàu nhôùt duøng bao laâu thay thì vöøa ? Thôøi gian söû duïng daàu
coù phuï thuoäc chaát löôïng daàu hay khoâng ?
Trong quaù trình söû duïng daàu nhôùt seõ bò bieán chaát do nhieät (oâxi hoaù,
nhieät phaân), do taïp nhieãm (buïi, nöôùc, nhieân lieäu) vaø do phuï gia bò tieâu hao
neân sau moät thôøi gian seõ khoâng coøn ñaûm baûo tính naêng boâi trôn vaø baûo
veä ñoäng cô, vì theà caàn xaû boû vaø thay môùi. Nhö vaäy thôøi gian söû duïng
daàu daøi hay ngaén tuyø thuoäc vaøo chaát löôïng daàu, ñieàu kieän laøm vieäc
cuûa ñoäng cô vaø ñieàu kieän moâi tröôøng chung quanh.
Ñònh kyø thay daàu thöôøng ñöôïc nhaø saûn xuaát xe khuyeán caùo theo thôøi gian
hoaëc theo quaõng ñöôøng, tuyø theo giôùi haïn naøo ñeán tröôùc, trong ñieàu kieän
bình thöôøng vaø vôùi loaïi daàu ñöôïc chæ ñònh maø ngöôøi söû duïng caàn tuaân
theo. Tuy nhieân trong ñieàu kieän vaän haønh khaéc nghieät hoaëc moâi tröôøng
baát lôïi, daàu caàn ñöôïc thay sôùm hôn ñònh kyø höôùng daãn.
Vieäc keùo daøi thôøi gian thay daàu quaù laâu coù haïi gì cho ñoäng
cô khoâng ?
- Keùo daøi thôøi gian thay daàu quaù möùc seõ laøm cho ñoäng cô bò maøi moøn
nhieàu, ñoùng caën baån vaø giaûm coâng suaát.
- Trong tröôøng hôïp phaûi keùo daøi thôøi gian söû duïng daàu (khoâng coù daàu
ñeå thay hoaëc queân thay daàu hoaëc xe khoâng chaïy trong moät thôøi gian daøi)
thì tröôùc khi thay daàu môùi caàn laøm saïch ñoäng cô baèng daàu suùc röûa
(Flushing Oil).
