4.3 HÃÛ THÄÚNG CUNG CÁÚP NÆÅÏC NOÏNG DUÌNG
NÀNG LÆÅÜNG MÀÛT TRÅÌI
ÆÏng duûng âån giaín, phäø biãún vaì hiãûu quaí nháút hiãûn nay cuía
nàng læåüng màût tråìi laì duìng âãø âun næåïc noïng. Caïc hãû thäúng thiãút bë
cung cáúp næåïc noïng duìng nàng læåüng màût tråìi ngaìy nay âæåüc sæí duûng
ngaìy caìng nhiãöu vaì trong nhiãöu lénh væûc khaïc nhau trãn thãú giåïi. ÅÍ
Viãût nam trong nhæîng nàm gáön âáy thiãút bë cung cáúp næåïc noïng våïi
qui mä häü gia âçnh âaî âæåüc nhiãöu cå såí saín xuáút vaì âaî thæång maûi
hoaï, våïi giaï thaình coï thãø cháúp nháûn âæåüc nãn ngæåìi dán sæí duûng ngaìy
caìng nhiãöu.
Hãû thäúng cung cáúp næåïc noïng duìng nàng lææoüng màût tråìi coï ráút
nhiãöu loaûi khaïc nhau, nhæng nãúu xeït theo phaûm vi nhiãût âäü sæí duûng thç
ta coï thãø phán laìm hai loaûi nhoïm thiãút bë chênh, âoï laì hãû thäúng cung
cáúp næåïc noïng våïi nhiãût âäü tháúp t ≤ 70oC vaì hãû thäúng cung cáúp næåïc
noïng duìng nàng læåüng màût tråìi våïi nhiãût âäü cao t > 80oC.
4.3.1. Hãû thäúng cung cáúp næåïc noïng coï nhiãût âäü tháúp
Hãû thäúng cung cáúp næåïc noïng coï nhiãût âäü tháúp duìng nàng
læåüng màût tråìi hiãûn nay âæåüc sæí duûng räüng raîi trong sinh hoaût gia âçnh
hoàûc trong nhaì haìng, khaïch saûn våïi muûc âêch tàõm giàût, ræía cheïn baït,
hám næåïc bãø båi vaì hám noïng næåïc træåïc luïc náúu nhàòm tiãút kiãûm nàng
læåüng... Thiãút bë chuí yãúu cuía hãû thäúng naìy âoï laì bäü pháûn háúp thuû bæïc
xaû nhiãût màût tråìi sau âáy âæåüc goüi laì Collector.
Cáúu taûo vaì nguyãn lyï laìm viãûc cuía Collector
Báút cæï váût thãø naìo maì âãø dæåïi aïnh nàõng màût tråìi âãöu háúp thuû
nhiãût vaì ta coï thãø caím nháûn âæåüc âiãöu âoï bàòng caïch såì tay vaìo noï.
Nhæng bäü goïp nàng læåüng màût tråìi “Collector” âæåüc taûo thaình båíi caïc
váût liãûu maì coï thãø háúp thuû täút nháút nàng læåüng bæïc xaû màût tråìi.
101
Collector háúp thuû nhiãût tæì bæïc xaû màût tråìi vaì truyãön nhiãût cho
næåïc (hoàûc khäng khê) chæïa trong âoï. Næåïc noïng trong caïc äúng cuía bãö
màût trao âäøi nhiãût giaîn nåí vaì doï âoï coï thãø chuyãøn âäüng lãn phêa trãn
nhåì hiãûu æïng Syphon nhiãût räöi âi vaìo bçnh chæïa, luïc âoï næåïc coï nhiãût
âäü tháúp hån âi tæì dæåïi bçnh chæïa theo äúng xuäúng vaìo pháön dæåïi cuía
Collector. Bàòng caïch naìy Collector coï thãø táûp trung háöu hãút pháön låïn
nhiãût tæì màût tråìi mäùi ngaìy.
Âiãöu quan troüng næîa laì Collector phaíi cáúu taûo sao cho âãø haûn
chãú sæû máút maït nhiãût do quaï trçnh toía nhiãût ra mäi træåìng xung quanh
3 4 5 6 7
2
1 8
b
a
Hçnh 4.43. Cáúu taûo Collector háúp thuû nhiãût.
1 - Låïp caïch nhiãût 2 - Låïp âãûm táúm phuí trong suäút
3 - Táúm phuí trong suäút 4 - Âæåìng næåïc noïng ra
5 - Bãö màût háúp thuû nhiãût 6- Låïp tän boüc
7- Âæåìng næåïc laûnh vaìo 8- Khung âåî Collector
102
vaì vaìo ban âãm khi nhiãût âäü mäi træåìng xuäúng tháúp. Âãø âaím baío âæåüc
âiãöu âoï täút nháút laì phaíi boüc caïch nhiãût cho Collector, bçnh chæïa vaì caïc
âæåìng äúng näúi.
Baín thán cuía Collector taûo thaình mäüt häüp khäng khê kên do âoï
khäng khê noïng khäng thãø thoaït ra âæåüc, phêa sau Collector cuîng coï
låïp caïch nhiãût, do âoï nhiãût khäng khäng thãø truyãön dãù daìng ra ngoaìi,
phêa træåïc cuía Collector laì mäüt táúm phuí trong suäút, thæåìng laì kênh
nhiãöu khi duìng táúm nhæûa trong, låpï phuí trong suäút naìy coìn coï taïc
duûng laìm tàng quaï trçnh háúp thuû nhiãût nhåì hiãûu æïng nhaì kênh.
Váûy váún âãö laì cáön phaíi laìm sao âãø coï mäüt Collector maì coï thãø
thu nháûn caìng nhiãöu nhiãût caìng täút vaì máút maït nhiãût caìng êt caìng täút.
Khäng thãø coï 1 Collector vaì cuîng nhæ mäüt caïch làõp âàût naìo hoaìn haío
vãö moüi màût vaì thêch håüp cho moüi âäúi tæåüng. Trong pháön naìy seî chè âæa
ra mäüt säú læûa choün cho viãûc thiãút kãú vaì làõp âàût mäüt Collector maì thoía
maîn mäüt säú chè tiãu sau: Reí nháút, Dãù làõp âàût nháút, Hiãûu quaí nháút.
Kêch thæåïc cuía Collector
Viãûc choün kêch thæåïc cho Collector coï liãn quan båíi nhiãöu yãúu
täú khaïc nhau. Mäüt trong caïc yãúu täú quan troüng khi xeït âãún kêch thæåïc
vaì troüng læåüng cuía mäüt Collector laì noï coï thãø váûn chuyãøn âæåüc âãún
nåi làõp âàût dãù daìng hay khäng (váûn chuyãùn lãn maïi nhaì)ì. Caïc yãúu täú
khaïc cáön læu yï âãún næîa laì tênh sàôn coï cuía caïc váût liãûu khaïc nhau vaì våïi
kêch thæåïc naìy sao cho nhæîng váût liãûu âoï coï thãø kiãúm âæåüc mäüt caïch
dãù daìng.
Viãûc càõt goüt váût liãûu dáùn âãún coìn laûi nhæîng phãú pháøm vaì táút
nhiãn täún keïm vãö taìi chênh vaì täún thåìi gian cuîng nhæ nàng læåüng vä
êch.
Vê duû : ÅÍ Viãût Nam táúm kênh hoàûc táúm nhæûa coï kêch thæåïc 1250 mm
x 800 mm tæång âäúi reí vaì chiãöu daìi äúng thæåìng sàôn coï laì 6 m. Do âoï
mäüt Collector coï thãø âæåüc saín xuáút våïiï kêch thæåïc laì a x b =1250 mm
103
x 800 mm vaì 6m äúng daûng hçnh ràõn. Våïi loaûi daûng hçnh ràõn vaì daûng
táúm thç mäúi quan hãû cuía chiãöu daìi vaì chiãöu räüng cuía Collector cáön
phaíi trong khoaíng 1,5 ÷ 2 láön.
Voìng dáy gàõn bãö màût
háúp thuû vaìo táúm háúp thuû
Táúm háúp thuû
d
Bãö màût trao âäøi nhiãût
daûng hçnh ràõn
Hçnh 4.44. Bãö màût háúp thuû nhiãût daûng äúng hçnh ràõn.
Bãö màût háúp thuû
Bãö màût háúp thuû åí âáy muäún noïi âãún âoï laì bãö màût trao âäøi nhiãût
maì mäüt bãn laì nàng læåüng bæïc xaû màût tråìi âæåüc háúp thuû coìn bãn kia laì
mäi cháút cáön nung noïng. Ngoaìi bãö màût chæïa mäi cháút háúp thuû nhiãût, âãø
tàng khaí nàng háúp thuû thç ngæåìi ta coìn gàõn vaìo bãö màût háúp thuû mäüt
Bãö màût háúp thuû daûng äúng hçnh ràõn coï thãø làõp âàût chè cáön duìng
mäüt vaìi duûng cuû âån giaín. Hãû thäúng äúng coï thãø âæåüc chãú taûo tæì báút kyì
104
daûng äúng kim loaûi naìo (sàõt , maû sàõt, nhäm, âäöng ). Âæåìng kênh äúng tæì
10mm âãún 16mm. Coï thãø duìng 1 ÷ 2 m2 cho mäüt thiãút bë háúp thuû.
ÄÚng hçnh ràõn coï thãø âæåüc uäún cong bàòng maïy uäún, nãúu maïy
uäún äúng khäng sàôn coï thç caïc äúng coï thãø âæåüc uäún bàòng tay. Âãø uäún
cong dãù daìng, nãn duìng caït khä, âäø âáöy vaìo äúng räöi nuït laûi bàòng nuït
gäù âãø uäún.
Sau khi uäún äúng xong, âàût äúng nàòm trãn táúm kim loaûi åí âoï coï
khoan caïc läù 2 bãn äúng, khoaíng caïch caïc läù laì 15 cm, nãúu khäng coï
khoan thç caïc läù coï thãø taûo bàòng âinh, såüi dáy kim loaûi âæåüc xáu qua
tæìng càûp läù vaì quanh äúng âãún khi noï âæåüc gàõn væîng chàõc vaìo táúm háúp
thuû. Táúm háúp thuû coï thãø laì caïc daíi kim loaûi vaì âæåüc gàõn vaìo bãö màût
háúp thuû bàòng caïch âan xen vaìo nhau.
ÄÚng hçnh ràõn coìn coï thãø âæåüc haìn liãn tuûc vaìo táúm háúp thuû,
caïch laìm naìy máút nhiãöu cäng vaì váût liãûu hån.
Voìng dáy gàõn bãö màût
háúp thuû vaìo táúm háúp thuû
Táúm háúp thuû
d
Bãö màût trao âäøi nhiãût
daûng daîy äúng
Hçnh 4.45. Bãö màût háúp thuû daûng daîy äúng.
105
Viãûc làõp âàût bãö màût háúp thuû daûng daîy äúng cáön phaíi duìng nhiãöu
duûng cuû, nhiãöu thåìi gian vaì cäng hån so våïi loaûi äúng hçnh ràõn. Hçnh
4.45 laì cáúu taûo cuía bãö màût háúp thuû daûng daîy äúng.
Nãúu caïc khåïp näúi chæî T sàôn coï vaì khäng âàõt làõm thç âoaûn näúi
giæîa caïc äúng goïp vaì äúng doüc âæåüc haìn vaìo khåïp chæî T, nãúu noï khäng
sàôn coï vaì âàõt thç khoan åí caïc äúng goïp mäüt säú läù coï âæåìng kênh bàòng
âæåìng caïc äúng doüc vaì näúi chuïng vaìo. Tuìy thuäüc vaìo âiãöu kiãûn cuû thãø
maì caïc äúng doüc vaì caïc äúng goïp âæåüc haìn âiãûn hay bàòng caïch haìn khaïc
( haìn thiãúc, haìn âäöng ...)
Caïc äúng duìng laìm äúng doüc coï thãø coï âæåìng kênh trong laì 10mm
âãún 16mm nãúu caïc äúng doüc maì coï âæåìng kênh trong 10 ÷ 12mm thç
caïc äúng goïp cáön giåïi haûn laì 21mm, coìn äúng doüc coï âæåìng kênh laì
16mm thç äúng goïp bàòng 26mm. Våïi caïc bäü háúp thuû ráút räüng thç âæåìng
kênh cuía äúng goïp coï thãø låïn hån. Khi quyãút âënh âæåìng kênh äúng âãø
Táúm háúp thuû
Bãö màût trao âäøi nhiãût
daûng daîy äúng
Hçnh 4.46. Daíi táúm háúp thuû âæåüc âan xen vaìo daîy äúng.
106
laìm äúng goïp cuîng nhæ äúng doüc thç cáön chuï yï âãún âäü sàôn coï vaì giaï
thaình cuía chuïng trãn thë træåìng. ÄÚng cáön phaíi kiãøm tra sæû roì rè træåïc
khi haìn.
Noïi chung loaûi naìy cuîng coï 3 caïch gàõn caïc äúng våïi táúm háúp thuû
nhiãût nhæ træåìng håüp äúng hçnh ràõn:
- Våïi voìng dáy kim loaûi ( hçnh 4.45 )
- Âan vaìo caïc äúng nhæîng daîi táúm háúp thuû ( hçnh 4.46 )
- Hoàûc haìn
Trong træåìng håüp bãö màût háúp thuû âæåüc chãú taûo bàòng caïc táúm, næåïc
Voìng dáy gàõn bãö màût
háúp thuû vaìo táúm háúp thuû
Táúm háúp thuû
Bãö màût trao âäøi nhiãût
daûng daîy äúng
Hçnh 4.47. Bãö màût háúp thuû daûng táúm.
107
khäng chaíy theo hãû thäúng äúng maì chaíy træûc tiãúp giæîa 2 táúm âæåüc haìn
våïi nhau.
Toaìn bäü bãö màût cuía táúm háúp thuû, âäút noïng træûc tiãúp næåïc vaì dáùn
nhiãût âãún mäi cháút chæïa trong âoï. Âãø chãú taûo loaûi naìy thæåìng duìng 2
táúm tän haìn våïi nhau nhæ hçnh 4.47.
Âãø gàõn chàût 2 táúm laûi våïi nhau nãn duìng caïc buläng eïp åí giæîa
coï âãûm cao su våïi khoaíng caïch 15cm mäüt, cuîng coï thãø gàõn chàût bàòng
caïch haìn âênh caïc thanh âåî åí giæîa 2 táúm.
Táúm háúp thuû coï thãø chãú taûo båíi caïc táúm tän læåün soúng hoàûc 1
táúm tän læåün soïng vaì mäüt táúm tän phàóng hay 2 táúm tän phàóng ( hçnh
4.47).
Táút caí caïc daûng cuía táúm háúp thuû cáön phaíi kiãøm tra træåïc khi làõp
raïp. Khoï khàn trong viãûc làõp raïp bãö màût háúp thuû daûng táúm laì täún thåìi
gian vaì cáön nhiãöu cäng, hån næîa laì phaíi cáön duìng thãm que haìn vaì
nàng læåüng âãø haìn.
Kãút luáûn vãö caïc daûng bãö màût háúp thuû
Tæì caïc kãút quaí kiãøm tra so saïnh trãn ta coï thãø ruït ra mäüt säú kãút
luáûn sau:
1- Loaûi bãö màût háúp thuû daûng daîy äúng coï kãút quaí thêch håüp nháút vãö
hiãûu suáút, giaï thaình cuîng nhæ cäng vaì nàng læåüng cáön thiãút. Tuy nhiãn
nãúu træåìng håüp chuï troüng âãún giaï thaình vaì sæû thuáûn tiãûn cuía quaï trçnh
làõp âàût thç coï thãø duìng daûng äúng hçnh ràõn. Bãö màût háúp thuû daûng táúm
cuîng coï kãút quaí täút tæång âæång daûng daîy äúng nhæng âoìi hoíi nhiãöu
cäng vaì khoï làõp raïp hån.
2- Duìng voìng dáy kim loaûi âãø gàõn äúng vaìo táúm háúp thuû khäng täút
bàòng kiãøu âan xen. Haìn thç täút hån nhæng khäng cáön thiãút vç täún nhiãöu
cäng cuîng nhæ nàng læåüng.
108
3- Caïc äúng caïch nhau trong khoaíng 10 - 15 cm laì thêch håüp nháút vãö
giaï thaình cuîng nhæ khaí nàng háúp thuû. Nhæng nãúu chuï troüng táút caí cho
hiãûu suáút thç coï thãø duìng våïi khoaíng caïch ngàõn hån.
4- Âäöng laì váût liãûu täút âãø laìm táúm háúp thuû nhæng giaï thaình cao, våïi
âiãöu kiãûn åí Viãût Nam nãn duìng theïp laì hiãûu quaí nháút.
5- Táúm háúp thuû duìng 0,5 mm laì täút, nhæng nãúu coï sàôn 0,8 , 1 , 1,2 mm
váùn duìng täút.
6- ÄÚng coï âæåìng kênh trong bàòng 10 mm laì täút nháút, låïn hån thç cuîng
täút nhæng khäng nãn nhoí hån.
Låïp sån phuí bãö màût háúp thuû
Âãø tàng khaí nàng háúp thuû ngæåìi ta thæåìng phuí lãn bãö màût háúp
thuû mäüt låïp sån. Mäüt låïp sån âen coï tyí lãû háúp thuû tæì 90 ÷ 95% nàng
læåüng bæïc xaû màût tråìi vaì chuyãøn thaình nhiãût.
Ngæåìi ta âaî laìm thê nghiãûm bàòng caïch duìng caïc äúng coï âæåìng
kênh bàòng nhau, vaì âæåüc sån våïi caïc sån âen khaïc nhau. Âàût lãn mäüt
khung våïi táúm kênh ngoaìi, âæåüc caïch nhiãût pháön dæåïi vaì 2 bãn, mäùi
äúng âæåüc chæïa âáöy næåïc vaì âàût toaìn bäü dæåïi aïng nàõng màût tråìi daíi
nhiãût âäü cuía næåïc âo âæåüc biãøu thë täøng säú bæïc xaû nháûn âæåüc vaì âaî
täøng kãút theo baíng sau:
Baíng 4.2. Kiãøm tra so saïnh caïc daûng låïp phuí khaïc nhau
Caïch phuí Bçnh Queït sån Bitum
Tg k.tra phun sån Nhæûa âæåìng
o o
Thåìi gian 16 phuït 8,9 C 8,8 C 8,6 oC
chãú âäü 640 w/m2
Thåìi gian 36 phuït 16,6oC 16,4oC 16,1oC
300W/m2
Thåìi gian 36 phuït 8,2oC 8,1oC 7,9oC
200 W/m2
109
Nhçn vaìo baíng ta tháúy låïp phuí caìng moíng caìng täút, noï cáön
âæåüc phuí våïi chiãöu daìy täúi thiãøu coï thãø âæåüc båíi vç baín thán låïp sån
phuí laì 1 låïp coï taïc duûng caïch nhiãût. Kãút quaí täút nháút laì duìng sån phun
mäüt låïp moíng lãn bãö màût háúp thuû.
Chuï yï: Âãø liãn kãút giæîa låïp sån phuí vaì bãö màût háúp thuû täút vaì láu
daìi thç viãûc laìm saûch bãö màût kim loaûi træåïc luïc phun sån hoàûc queït sån
laì ráút quan troüng. Chuïng täi coï kinh nghiãûm laì duìng giáúy nhaïm mën âãø
âaïnh saûch bãö màût.
Låïp sån phuí lãn bãö màût háúp thuû täút coìn phaíi coï taïc duûng caín tråí
sæû toía nhiãût âãún táúm phuí trong suäút. Trong træåìng håüp naìy låïp sån âen
bçnh thæåìng khäng coï hiãûu quaí, maì chè nhæîng låïp phuí læûa choün âàûc
biãût måïi coï khaí nàng háúp thuû caïc soïng ngàõn bæïc xaû màût tråìi (âãún 2,5
µm) trong luïc âoï caín tråí caïc soïng daìi toía nhiãût tæì bãö màût háúp thuû (âãún
4 µm), thæûc tãú låïp phuí læûa choün âoï coï thãø laì mäüt låïp moíng Äxyt Niken
vaì âäöng hoàûc Sunfit Niken vaì keîm maìu âen, åí Myî ngæåìi ta thæåìng
duìng låïp phuí Cräm maìu âen. Tuy nhiãn låïp phuí læûa choün âàûc biãût naìy
ráút âàõt, vaì khoï kiãúm åí âiãöu kiãûn Viãût Nam.
Do âoï âãø thuáûn tiãûn cho viãûc làõp âàût vaì giaï thaình thç chuïng ta
chè cáön phun våïi låïp sån âen lãn bãö màût háúp thuû laì âuí.
Táúm phuí trong suäút
Táúm phuí trong suäút åí vë trê giæîa Collector våïi mäi træåìng ngoaìi
phêa trãn Collector vaì hæåïng vãö phêa màût tråìi.
Chæïc nàng cuía táúm phuí trong suäút laì caïch ly bãö màût háúp thuû våïi
mäi træåìng ngoaìi, do âoï giaím âæåüc sæû máút maït nhiãût.
Táúm phuí trong suäút lyï tæåíng cáön phaíi cho xuyãn qua âæåüc våïi
caïc soïng ngàõn bæïc xaû cuía màût tråìi (caïc tia bæïc xaû træûc tiãúp vaì bæïc xaû
khuyãún taïn) âäöng thåìi ngàn caín caïc tia bæïc xaû coï bæåïc soïng daìi phaït
ra tæì bãö màût háúp thuû, tæïc laì taûo âæåüc hiãûu æïng läöìng kênh. Mäüt chæïc
110
nàng næîa cuía táúm phuí trong suäút laì baío vãû bãö màût háúp thuû khoíi bë baïm
báøn våïi muûc âêch keïo daìi âäü bãön cuía låïp sån phuí bãö màût háúp thuû.
Tuy nhiãn táúm phuí trong suäút cuîng coï sæû báút tiãûn laì:
- Noï coï taïc duûng laìm giaím cæåìng âäü bæïc xaû tåïi. Do âoï cáön duìng váût
liãûu våïi sæû cho xuyãn aïnh saïng cao, âoï laì caïc váût liãûu trong suäút nhæ
kênh.
- Coï thãm táúm phuí trong suäút thç giaï thaình thiãút bë seî tàng lãn, nãn
viãûc choün váût liãûu laìm táúm phuí trong suäút khäng chè dæûa trãn tênh hiãûu
quía riãng vãö kyî thuáût cuía noï maì coìn dæûa trãn âäü bãön, giaï thaình vaì sæû
sàôn coï cuía noï.
Baíng liãût kã dæåïi âáy dáùn âãún nhæîng kãút luáûn vàõn tàõt cuía 3 váût
liãûu thäng duûng duìng laìm táúm phuí trong suäút vãö sæû tiãûn låüi vaì tênh báút
tiãûn cuía chuïng.
Baíng 4.3. Aính hæåíng cuía caïc váût liãûu khaïc nhau laìm táúm phuí
Váût liãûu Sæû thuáûn tiãûn Sæû báút tiãûn
- Tæång âäúi äøn âënh - Nàûng
(væîng chàõc) - Khäng sàôn coï åí moüi nåi
Kênh
- Bãön láu - Coï thãø ráút âàõt
- Dãù våî do neïm âaï
-Nheû - Âäü bãön ( tuìy theo daûng ) tæì
-Dãù laìm (sæí duûng) vaìi thaïng âãún vaìi nàm
- Sàôn coï moüi nåi - Âäü bãön cáön phaíi cán nhàõc
Táúm nhæûa
- Khaí nàng xuyãn khi so saïnh âãún giaï caí
suäút aïnh saïng låïn
(âãún 98% )
- Nheû - Khaí nàng xuyãn aïnh saïng
Kênh täøng - Dãù laìm (sæí duûng) keïm (do måì âuûc)
håüp - Tênh cháút caïch - Khäng sàôn coï åí moüi nåi
nhiãût täút - Coï thãø ráút âàõt
111
Säú læåüng táúm phuí trong suäút
Säú læåüng táúm phuí vaì säú khoaíng khäng khê làõp âàût caìng låïn thç
táúm háúp thuû caïch ly våïi mäi træåìng ngoaìi caìng täút. Tuy váûy mäùi táúm
phuí laìm giaím täøng nàng læåüng bæïc xaû tåïi âæåüc táúm háúp thuû. Nhæng sæû
coï låüi cuía nhiãût nháûn âæåüc do khaí nàng caïch ly seî cao hån læåüng nhiãût
máút maït do sæû giaím bæïc xaû âãún táúm háúp thuû.
Thæåìng âiãöu âoï chè xaíy ra âäü chãnh nhiãût âäü cuía Collector vaì
nhiãût âäü mäi træåìng ngoaìi cao hån 35 hoàûc 40oC.
Nhiãût tæì Collector våïi mäüt táúm phuí hoaìn toaìn coï khaí nàng âun
noïng næåïc duìng åí häü gia âçnh. Táúm phuí thæï 2 chè khi cáön coï âäü chãnh
giæîa nhiãût âäü Collector vaì nhiãût mäi træåìng sai khaïc trãn 40oC vaì hoàûc
täúc âäü gioï thæåìng låïn hån 4 ÷ 5 m/s.
( nhæ træåìng håüp duìng cho thiãút bë chæng cáút næåïc)
Khi duìng 2 táúm phuí thç hiãûu quaí nháút laì táúm phuí trong chè cáön
táúm kênh moíng (hoàûc táúm nhæûa nhæng noï cho aïnh saïng xuyãn qua yãúu
hån chuït êt ).
Baíng 4.4. Kiãøm tra so saïnh säú læåüng vaì váût liãûu táúm phuí trong suäút.
Khäng Mäüt låïp Hai låïp Táúm Táúm nhæûa
coï 3mm 3mm nhæûa 0,5mm
táúm phuí kênh kênh 0,1 mm
Bæïc xaû 855 765 674 807 780
2
W/m
Khaí nàng 100% 89% 79% 94% 91%
truyãön qua
Khung âåî Collector
Khung âåî Collector cáön thoía maîn caïc âiãöu kiãûn sau:
- Baío vãû Collector khoíi bë aính hæåíng tæì mäi træåìng nhæ (mæa, áøm,
æåït, gioï ...)
112
- Cáúu truïc âån giaín vaì coï âäü bãön láu (10 ÷ 15 nàm)
Khung âåî coï thãø âæåüc chãú taûo tæì gäù hoàûc kim loaûi.
Kênh
Bãö màût háúp thuû
Låïp caïc h nhiãût
Khung gäù
Låïp âãûm cao su
Táúm kim loaûi
Vêt
Hçnh 4.48. Khung âåî Collector laìm bàòng gäù.
Sæû thuáûn tiãûn cuía viãûc duìng gäù laì hiãûu quaí caïch nhiãût täút nãn
khäng cáön thiãút phaíi baío än màût bãn, giaï thaình coï reí hån caïc loaûi
khaïc.
Nãúu khung âåî Collector âæåüc chãú taûo bàòng kim loaûi, thç cáön
phaíi sån baío vãû, bãn ngoaìi cuía khung kim loaûi coï caïch nhiãût. Khi coï
âäü chãnh nhiãût âäü låïn cáön chuï yï laì táúm háúp thuû vaì táúm kênh phuí giaín
nåí (sæû giaín nåí vãö chiãöu daìi cuía 1 m kênh bçnh thæåìng tæì 0oC âãún
100oC laì 1,5 mm). Khi âàût táúm kênh noï cáön âàût væìa vàûn, quan troüng laì
khäng cho næåïc mæa roì qua, noï coìn cáön phaíi kên khäng khê âãø khê
noïng thoaït ra ngoaìi âæåüc
113
Vêt Thanh gäù Âãûm Kênh Táúm nhæûa Táúm loït
Khung âåî Låïp caïch nhiãût Bãö màût háúp thuû Tän boüc
Hçnh 4.49. Khung âåî Collector laìm bàòng kim loaûi.
Caïch nhiãût Collector
Læåüng nhiãût máút maït do sæû toía nhiãût tæì Collector laì ráút låïn. Do
âoï låïp caïch nhiãût cáön phaíi giaím täúi thiãøu máút maït nhiãût phaït ra tæì
Collector vaì phaíi chëu âæåüc sæû âäút noïng tåïi 100oC.
Låïp caïch nhiãût cáön coï chiãöu daìy 5cm, tuy nhiãn noï coï thãø moíng
hån, tuìy thuäüc vaìo loaûi cháút caïch nhiãût, vaì âiãöu kiãûn khê háûu, sæû læûa
choün váût liãûu cáön phaíi xeït âãún aính hæåíng chênh laì giaï thaình, vaì tênh
sàôn coï åí trãn thë træåìng.
Nhiãût âäü trong Collector âån giaín duìng âãø âun noïng næåïc trong
häü gia âçnh tæång âäúi tháúp nãn coï thãø duìng styropore laìm váût liãûu caïch
nhiãût. Ta coï thãø duìng bäng thuyí tinh hay caïc váût liãûu sàôn coï, reí tiãön
khaïc nhæ råm raû, muìn cæa, tráúu...
Làõp âàût hãû thäúng cung cáúp næåïc noïng duìng nàng læåüng màût tråìi
Hãû thäúng sæí duûng nàng læåüng màût tråìi cung cáúp næåïc noïng bao
gäöm caïc thiãút bë chênh nhæ hçnh 4.50.
114
Mäi cháút nháûn nhiãût åí âáy thæåìng duìng laì næåïc. Næåïc âæåüc
chuyãøn âäüng tuáön hoaìn trong hãû thäúng nhåì hiãûu æïng syphon nhiãût
Bçnh chæïa
ÄÚng näúi lãn
Collector
ÄÚng näúi xuäúng
Hçnh 4.50. Så âäö nguyãn lyï hãû thäúng nhiãût sæí duûng
nàng læåüng màût tråìi
næåïc nháûn nhiãût thç noïng lãn vaì chuyãøn âäüng lãn trãn coìn næåïc coï
nhiãût âäü tháúp hån seî chuyãøn âäüng xuäúng dæåïi.
Bçnh chæïa
Bçnh thæåìng næåïc noïng âæåüc nung noïng båíi Collector thç
khäng duìng ngay maì noï cáön chæïa trong mäüt bçnh vaì goüi bçnh âoï laì
bçnh chæïa.
115
ÄÚng xaí traìn Van phao
ÄÚng næåïc
laûnh vaìo
ÄÚng næåïc noïng
lãn tæì Collector Næåïc noïng
âi sæí duûng
ÄÚng næåïc laûnh
âãún Collector
Hçnh 4.51. Så âäö nguyãn lyï bçnh chæïa.
Âæåìng næåïc laûnh vaì âæåìng næåïc noïng âæåüc bäú trê nhæ hçnh veî,
ngoaìi ra coìn coï âæåìng äúng xaí traìn âãö phoìng træåìng håüp van phao máút
taïc duûng vaì âãø thoaït khê trong hãû thäúng giæî aïp suáút trong bçnh khäng
låïn hån aïp suáút khê quyãøn.
Tyí lãû giæîa diãûn têch màût ngoaìi cuía bçnh chæïa vaì dung têch cuía
noï coï thãø caìng nhoí caìng täút âãø giaím täøn tháút nhiãût. Tyí säú naìy thuáûn
tiãûn nháút laì våïi bçnh truû sau âoï laì bçnh coï daûng hçnh vuäng.
Tyí säú cuía diãûn têch bãö màût Collector våïi kêch thæåïc bçnh chæïa
nãúu quaï nhoí, thu âæåüc nhiãût âäü cao dáùn âãún tàng täøn tháút nhiãût, nhiãût
âäü næåïc chaíy vaìo Collector cao dáùn âãún giaím hiãûu suáút nhiãût. Bçnh
chæïa cuía hãû thäúng cung cáúp næåïc noïng cáön coï kêch thæåïc sao cho nhiãût
âäü khäng quaï 65o ÷ 70oC trong ngaìy åí luïc bæïc xaû cao. Màût khaïc nãúu
bçnh chæïa quaï låïn, nhiãût âäü vaìo Collector giaím dáùn âãún hiãûu suáút
116
Collector cao, tuy nhiãn nhæîng ngaìy bæïc xaû yãúu, nhiãût âäü cáön thiãút
trong bçnh chæïa khäng âaût âæåüc nhæ yãu cáöu.
Kêch thæåïc cuía bçnh chæïa cáön khäng nhoí hån læåüng næåïc cáön
thiãút trong 1 ngaìy. Khi muäún váùn coï næåïc noïng âãø buì vaìo ngaìy khäng
coï bæïc xaû màût tråìi thç bçnh coï thãø låïn gáúp 2 láön læåüng næåïc cáön thiãút
trong 1 ngaìy. Trong træåìng håüp muäún saín xuáút haìng loaût hãû thäúng âun
noïng næåïc bàòng nàng læåüng màût tråìi, thç kêch thæåïc cuía bçnh chæïa täút
nháút nàòm trong khoaíng 50 ÷ 80 lêt /m2 diãûn têch bãö màût Collector.
Âäúi våïi træåìng håüp hãû thäúng næåïc noïng màût tråìi låïn våïi vaìi
Collector thç täøng læåüng næåïc cáön têch luîy låïn. ÅÍ âáy mäüt bçnh chæïa
låïn thuáûn tiãûn hån laì vaìi bçnh chæïa nhoí.
Vê duû: Våïi bçnh 120 lêt âæåìng kênh 0,44 m. Nãúu cáön 600 lêt
næåïc noïng thç phaíi làõp 5 bçnh nhæ thãú, våïi træåìng håüp naìy toaìn bäü diãûn
têch bãö màût laì 6 m2. Coìn nãúu duìng 1 bçnh chæïa âæåìng kênh laìì 0,75 m
vaì cao 1,36 m âàût thay thãú cho 5 bçnh kia thç dung têch cuîng laì 600 lêt,
nhæng diãûn têch bãö màût trong træåìng håüp naìy chè laì 4m2. Nãn nãúu âàût
mäüt bçnh låïn thç seî coï låüi hån vãö váût liãûu cuîng nhæ cäng chãú taûo vaì
hån næîa læåüng nhiãût máút maït giaím.
Tuy nhiãn cáön chuï yï bçnh chæïa låïn laì ráút nàûng. Vê duû: Bçnh 600
lêt chæïa âáöy næåïc vaì khung âåî nàûng trung bçnh 700 kg. Nãn træåïc khi
làõp âàût cáön kiãøm tra xem nåi làõp âàût coï chëu âæåüc mäüt troüng læåüng nhæ
váûy khäng vaì váún âãö váûn chuyãøn coï thuáûn låüi khäng.
Tæì kinh nghiãûm cho tháúy våïi 1 bçnh chæïa khäng coï låïp caïch
nhiãût âàût trãn maïi nhaì cho tháúy ràòng khi thåìi tiãút laûnh vaì coï gioï næåïc
laûnh âi ráút nhanh xaíy ra trong vaìi giåì sau khi hãút bæïc xa.û
Trong suäút quaï trçnh âæåüc âäút noïng caí ngaìy cuîng nhæ laûnh âi
vãö âãm cáön phaíi giæî cho máút maït nhiãût êt nháút, váûy bçnh chæïa ráút cáön
thiãút âæåüc boüc caïch nhiãût.
Váût liãûu caïch nhiãût cho bçnh chæïa coï thãø duìng caïc loaûi nhæ
styropore, bäng thuíy tinh, hoàûc tráúu, xå dæìa ... Låïp caïch nhiãût cáön
117
âæåüc boüc kên âãø choïng áøm æåït vç hiãûu quaí cuía noï seî giaím khi noï bë
æåït.
Vë trê âàût bçnh chæïa so våïi Collector cáön phaíi thêch håüp âãø traïnh
täøn tháút nhiãût trong nhæîng luïc khäng coï bæïc xaû màût tråìi. Caïc bçnh chæïa
vaì Collector âæåüc làõp âàût nhæ hçnh 4.52, nhiãût âäü trong caïc bçnh chæïa
âæåüc âo sau khi âäút noïng mäüt thåìi gian båíi nguäön aïnh saïng nhán taûo,
Bçnh chæïa
Bçnh chæïa
Bçnh chæïa
Bçnh chæïa
40 cm
20 cm 0 cm
r r r r -20 cm
cto cto cto cto
le le le le
Col Col Col Col
40
30
Âäü chãnh nhiãût âäü (° C)
20
10
0
+40 +20 0 -20
Khoaíng caïch tæì pháön trãn Collector âãún âaïy bçnh chæïa (cm)
Nhiãût nháûn âæåüc Nhiãût máút maït
Hçnh 4.52. Nhiãût nháûn âæåüc vaì máút maït æïng våïi caïc âäü cao
khaïc nhau cuía bçnh chæïa so våïi Collector.
118
vaì sau âoï nhiãût âäü âæåüc âo láön næîa sau 16 giåì nhiãût âäü trung bçnh cuía
khäng khê bãn ngoaìi laì 12oC. Biãøu âäö hçnh trãn cho tháúy sæû aính hæåíng
cuía khoaíng caïch tæì Collector âãún bçnh chæïa âäúi våïi læåüng nhiãût máút
maït.
Mäüt pháön nhiãût máút maït qua låïp caïch nhiãût cuía bçnh chæïa,
nhæng máút maït nhiãöu hån laì do båíi sæû chaíy ngæåüc cuía doìng tuáön hoaìn
khi nhiãût âäü bãn ngoaìi giaím xuäúng.
Nãúu khäng coï sæû læûa choün chuïng ta cuîng coï thãø âàût bçnh chæïa
cao vaìi meït caïch Collector nhæng seî máút nhiãöu nhiãût hån vç äúng näïi
daìi hån.
Bçnh chæïa täút nháút laì âàût âæïng vç nhæ váûy læåüng nhiãût máút maït
seî nhoí hån so våïi bçnh âàût nàòm trong cuìng mäüt âiãöu kiãûn.
Tháût váûy, båíi vç læåüng nhiãût máút maït tæì bçnh laì do toía nhiãût âäúi
læu tæì bçnh âãún mäi træåìng xung quanh. Âäúi våïi toía nhiãût âäúi læu tæû
nhiãn trong khäng gian vä haûn ta coï cäng thæïc tênh hãû säú toía nhiãût α
nhæ sau:
α .l
Nu = = C( Gr.Pr) n (4.70)
λ
Trong âoï C - laì hàòng säú phuû thuäüc têch (Gr.Pr)
n - Säú muî phuû thuäüc têch (Gr.Pr) vaì n ≤ 1/3
g. β . l 3 . ∆t
Gr = laì tiãu chuáøn Grashoft
υ 2
υ
Pr = laì tiãu chuáøn Prandt
a
l - laì kêch thæåïc âënh tênh phuû thuäüc vë trê làõp âàût cuía
bçnh
l = h ( chiãöu cao cuía bçnh) âäúi våïi bçnh âàût âæïng
l = d (âæåìng kênh cuía bçnh) âäúi våïi bçnh âàût nàòm ngang
Tæì phæång trçnh (4.70) ta ruït ra âæåüc:
119
⎛ g . β .∆ t ⎞ 3 n
n
λ .C . Pr .⎜
n
⎟ .l
n ⎛ g . β .∆ t ⎞
n
⎝ υ
2
α = ⎠ = λ .C . Pr .⎜ 3 n −1
⎟ .l (4.71)
⎝ υ
2
l ⎠
Vç n ≤ 1/3 => 3n-1 ≤ 0 nãn tæì phæång trçnh trãn ta tháúy ràòng
l caìng låïn thç α caìng nhoí. Nhæng thæåìng bçnh coï chiãöu cao h låïn hån
âæåìng kênh d nãn âäúi våïi bçnh âàût âæïng α nhoí hån trong træåìng håüp
bçnh âàût nàòm ngang, âiãöu âoï coï nghéa laì våïi bçnh âàût âæïng máút maït
nhiãût êt hån so våïi bçnh âàût nàòm ngang khi cuìng âäü chãnh nhiãût âäü ∆t
vaì âiãöu kiãûn bãn ngoaìi.
Tæì thê nghiãûm thæûc tãú ta cuîng xaïc nháûn âæåüc âiãöu âoï. Våïi bçnh
chæïa âàût nàòm ngang cao hån Collector 20 cm. Næåïc âæåüc nung noïng
âãún 57,7oC so våïi âàût âæïng (hiãûu suáút giaím 1,5% ). Sau khi âãø nguäüi
mäüt thåìi gian 16 giå,ì nhiãût âäü giaím coìn 48,7oC; trong khi âoï bçnh âàût
âæïng nhiãût âäü næåïc coìn 53,1oC. Hån næîa nãúu âàût bçnh thàóng âæïng thç
thuáûn tiãûn hån cho viãûc bäú trê caïc âáöu äúng näúi vaìo bçnh.
Nãúu theo cáúu truïc cuía toaì nhaì cho pheïp, bçnh chæïa coï thãø làõp
âàût bãn trong phêa dæåïi maïi. Våïi træåìng håüp naìy bçnh chæïa vaì khung
âåî khäng coï váún âãö gç do sæû aính hæåíng cuía thåìi tiãút do âoï âäü bãön láu
hån. Sæû thuáûn tiãûn khaïc laì máút maït nhiãût êt hån båíi vç khäng coï gioï.
Tuy nhiãn váùn cáön boüc caïch nhiãût cho bçnh chæïa vaì äúng näúi cuía hãû
thäúng. Âãø traïnh hæ hoíng âãún nhaì do coï sæû roì rè thç bçnh chæïa cáön phaíi
âàût trãn mäüt khay kim loaûi våïi coï äúng traìn âãø dáùn næåïc traìn ra ngoaìi.
ÄÚng näúi giæîa Collector vaì bçnh chæïa
Caïc äúng näúi cáön caìng ngàõn caìng täút âãø tiãút kiãûm váût liãûu vaì
giaím täøn tháút nhiãût. Caïc äúng näúi cáön coï âäü doïc hæåïng lãn cao våïi goïc
êt nháút laì 10. Cho pheïp khäng khê trong hãû thäúng tæû âäüng di chuyãøn,
khäng khê âæåüc mang vaìo hãû thäúng do tæì láön cáúp næåïc vaìo âáöu tiãn vaì
mäùi láön cáúp thãm sau khi duìng. Khi næåïc âæåüc nung noïng khäng khê
hoìa tan vaìo næåïc räöi chaíy tæû do vaì di chuyãøn trong toaìn bäü hãû thäúng.
Nãúu xaíy ra træåìng håüp coï mäüt pháön tæí khê bë chàûn laûi thç sæû læu thäng
120