Chương 4: Báo hiệu trong mạng thế hệ sau NGN
Quá trình báo hiệu là một quá trình không thệ thiếu trong hoạt động của mạng viễn thông và giúp các thành phần trong mạng trao đổi thông tin lẫn nhau.
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
CHÖÔNG 4:
BAÙO HIEÄU TRONG
MAÏNG THEÁ HEÄ SAU NGN
---- ----
I. GIÔÙI THIEÄU VEÀ BAÙO HIEÄU
Quaù trình baùo hieäu laø moät quaù trình khoâng theå thieáu trong hoaït ñoäng
cuûa maïng vieãn thoâng ñeå giuùp caùc thaønh phaàn trong maïng coù theå trao ñoåi
thoâng tin vôùi nhau. Trong maïng theá heä sau NGN coù caùc loaïi baùo hieäu sau:
− Baùo hieäu cuoäc goïi: SIP, H.323
− Baùo hieäu giöõa MGC – MG hay giöõa MGC – server: MGCP,
Megaco/ H.248
− Baùo hieäu cho PSTN: SIGTRAN
− Baùo hieäu QoS
Trong chöông 3 veà chuyeån maïch meàm ta ñaõ nghieân cöùu caùc giao thöùc
baùo hieäu SIP, MGCP vaø SIGTRAN. Rieâng Megaco laø giao thöùc phaùt trieån töø
MGCP neân ta seõ khoâng xeùt giao thöùc naøy. Baùo hieäu QoS hieän söû duïng giao
thöùc SIP ñeå yeâu caàu chaát löôïng dòch vuï yeâu caàu neân ta cuõng khoäng xem xeùt
baùo hieäu SIP. Baùo hieäu H.323 laø thaønh phaàn quan troïng trong baùo hieäu cuûa
VoIP (Voice over Internet Protocol) neân seõ ñöôïc tìm hieåu trong phaàn tieáp
sau.
II. BAÙO HIEÄU H.323
1. Toång quan veà H.323
H.32x laø hoï giao thöùc cuûa ITU-T ñònh nghóa caùc dòch vuï ña phöông
tieän qua caùc maïng khaùc nhau vaø H.323 laø moät phaàn trong hoï naøy.
H.323 laø giao thöùc xaùc ñònh caùc thaønh phaàn, caùc giao thöùc cuõng nhö
caùc böôùc thöïc hieän ñeå cung caáp dòch vuï ña phöông tieän qua maïng goùi.
Caùc dòch vuï ña phöông tieän ôû ñaây coù theå laø truyeàn tín hieäu tieáng, tín hieäu
hình thôøi gian thöïc vaø döõ lieäu. Maïng goùi coù theå laø Internet, EN
- 98 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
(Enterprise Network), LAN (Local Area Network), MAN (Metropolitan
Area Network), WAN (Wide Area Network).
H.323 coù theå cung caáp 1 trong 3 dòch vuï sau tieáng, hình hay döõ lieäu
cuõng nhö toå hôïp caùc dòch vuï treân neân noù coù theå ñöôïc öùng duïng ôû nhieàu
nôi nhö öùng duïng taïi nhaø khaùch haøng, doanh nghieäp hay coâng nghieäp giaûi
trí. Ngoaøi ra noù coù theå ñöôïc söû duïng ñeå cung caáp dòch vuï ña phöông tieän
ña ñieåm (multipoint multimedia communications).
2. Caùc thaønh phaàn cuûa H.323
Giao thöùc H.323 ñònh nghóa 4 thaønh phaàn sau: ñaàu cuoái (terminal –
ñöôïc kyù hieäu laø T), coång (gateway - GW), boä giöõ coång (gatekeeper -
GK), vaø ñôn vò ñieàu khieån ña ñieåm (multipoint control unit - MCU).
Rieâng vôùi GK thì ñaây laø thaønh phaàn löïa choïn, coù theå coù hoaëc khoâng coù
trong maïng. Vaø GW vaø MCU thöôøng ñöôïc coi laø caùc ñieåm cuoái
(endpoint).
Caùc thaønh phaàn naøy coù theå ñöôïc taäp trung trong moät heä thoáng ñôn
hay ñöôïc laép ñaët ôû nhieàu heä thoáng khaùc nhau taïi nhöõng vò trí ñòa lyù cuõng
nhö vaät lyù khaùc nhau.
Moâ hình maïng H.323 ñöôïc theå hieän trong hình sau:
H.323
MCU
H.323 H.323
Maïng goùi
Gatekeeper Terminal
H.323
Gateway
PSTN ISDN
Terminal
Terminal
Telephone
Telephone H.320
V.70
Hình 4.1: Moâ hình maïng H.323 ñôn giaûn
- 99 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
Gatekeeper Gatekeeper
Terminal Terminal
Front end Front end
Video - H.320 Video - H.320
Maïng IP
Maïng IP PSTN
Data - T.120 Data - T.120
Media Gateway Media Gateway
12 3 12 3
45 6 45 6
78 9 78 9
8 # 8 #
* *
IP Phone - H.324
IP Phone - H.324
Telephone
Multipoint
ISDN
Control Unit Video - H.320
Hình 4.2: Maïng H.323
Choàng giao thöùc maø H.323 hoã trôï ñöôïc trình baøy trong hình sau:
H.323
Multimedia Applications, User Interface
Data
Media Control Terminal Control and Management
Applications
Audio Video
Codecs Codecs
G.711 H.261
G.723.1 H.263
G.729 H.264 H.225.0
H.225.0
.. .. Call H.245
V.150 T.120 T.38 RTCP
RAS
Signaling
RTP
UDP TCP TCP/UDP UDP TCP/UDP TCP UDP
IP
Hình 4.3: Caùc giao thöùc thuoäc H.323
- 100 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
Phaàn trình baøy caùc giao thöùc cuõng nhö hoaït ñoäng cuûa caùc giao thöùc
trong maïng H.323 seõ ñöôïc xem xeùt trong phaàn sau.
2.1 Terminal
Laø thaønh phaàn duøng trong truyeàn thoâng 2 chieàu ña phöông tieän
thôøi gian thöïc ñöôïc duøng trong vieäc keát noái caùc cuoäc goïi.
Ñaàu cuoái H.323 coù theå laø moät maùy tính, moät ñieän thoaïi, ñieän
thoaïi truyeàn hình, heä thoáng voicemail, thieát bò IVR (Interactive
Voice Response) hay laø 1 thieát bò ñoäc laäp coù caùc öùng duïng ña
phöông tieän H.323. Ngoaøi ra noù coøn töông thích vôùi ñaàu cuoái H.324
cuûa maïng chuyeån maïch keânh vaø maïng di ñoäng, ñaàu cuoái H.310 cuûa
B-ISDN, ñaàu cuoái H.320 cuûa ISDN, v.v.
Moät ñaàu cuoái H.323 phaûi hoã trôï caùc ñaëc tính sau:
− H.245 cho vieäc trao ñoåi khaû naêng cuûa ñaàu cuoái vaø ñeå taïo
caùc keânh thoâng tin.
− H.225 cho quaù trình baùo hieäu vaø thieát laäp cuoäc goïi.
− RAS cho vieäc ñaêng kyù vaø ñieàu khieån caùc hoaït ñoäng quaûn
lyù khaùc vôùi GK.
− RTP/RTCP ñöôïc söû duïng cho vieäc truyeàn caùc goùi thoâng tin
thoaïi vaø hình.
− G.711 cho quaù trình maõ hoùa vaø giaûi maõ tieáng noùi, T.120
cho hoäi thaûo döõ lieäu vaø hoã trôï khaû naêng töông töï cuûa
MCU.
Hình sau minh hoïa caùc giao thöùc maø moät ñaàu cuoái H.323 phaûi
hoã trôï:
Audio Video
Quaûn lyù cuoäc goïi taïi ñaàu cuoái
applications applications
G.711
H.261
G.729 H.225.0 H.245
H.263 H.225.0 T.120
G.723.1 RTCP Call Control
RAS Data
signaling signaling
RTP
Caùc giao thöùc truyeàn taûi vaø giao dieän maïng
Hình 4.4: Choàng giao thöùc taïi ñaàu cuoái H.323
- 101 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
2.2 Gateway
GW laø thaønh phaàn duøng ñeå keát noái 2 maïng khaùc loaïi nhau.
Moät coång H.323 duøng ñeå lieân keát maïng H.323 vôùi maïng khoâng phaûi
laø maïng chuaån H.323. Vieäc keát noái giöõa 2 maïng khaùc loaïi nhau thöïc
hieän ñöôïc nhôø vieäc dòch caùc giao thöùc (protocol translation) khaùc
nhau cho quaù trình thieát laäp vaø giaûi toûa cuoäc goïi, vieäc chuyeån ñoåi
daïng thoâng tin giöõa caùc maïng khaùc nhau vaø vieäc truyeàn thoâng tin
giöõa caùc maïng keát noái vôùi GW. Tuy nhieân moät GW seõ khoâng caàn
thieát cho vieäc lieân laïc giöõa caùc ñaàu cuoái thuoäc cuøng maïng H.323.
Caáu taïo cuûa moät gateway bao goàm moät Media Gateway
Controller (MGC), Media Gateway (MG) vaø Signaling Gateway
(SG) ñöôïc minh hoïa trong hình veõ sau:
Gatekeeper
RAS SIGTRAN
SS7
H.245 SS7 link
Media Gateway Media Gateway
Controller
MGCP/
Megaco
TDM
RTP
H.323
PSTN
Terminal
Media Gateway
Hình 4.5: Caáu taïo cuûa gateway
Chöùc naêng cuûa MGC, MG, SG ñöôïc trình baøy trong chöông 1, phaàn Caáu truùc vaät
lyù cuûa maïng NGN.
Caùc ñaëc tính cô baûn cuûa moät gateway:
− Moät GW phaûi hoã trôï caùc giao thöùc hoaït ñoäng trong maïng
H.323 vaø maïng söû duïng chuyeån maïch keânh (SCN –
Switched Circuit Network).
− Veà phía H.323, GW phaûi hoã trôï baùo hieäu ñieàu khieån H.245
cho quaù trình trao ñoåi khaû naêng hoaït ñoäng cuûa terminal
cuõng nhö cuûa GW, baùo hieäu cuoäc goïi H.225, baùo hieäu
RAS.
- 102 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
− Veà phía SCN, GW phaûi hoã trôï caùc giao thöùc hoaït ñoäng
trong maïng chuyeån maïch keânh (nhö SS7 söû duïng trong
PSTN).
Caùc giao thöùc maø moät GW phaûi hoã trôï ñöôïc minh hoïa trong
hình sau:
Dòch vuï Ñieàu khieån cuoäc goïi lieân maïng
tính cöôùc (2 maïng khaùc loaïi)
Boä quaûn lyù cuoäc goïi GW Lôùp ñieàu khieån
cuoäc goïi baùo hieäu
SCN
H.225.0 H.245
H.225.0
Baùo Baùo hieäu
RTP RTCP RAS Lôùp ñieàu khieån
hieäu ñieàu
(client) keát noái baùo hieäu
cuoäc goïi khieån
Giao dieän vaät lyù
Caùc giao thöùc lôùp truyeàn taûi vaø giao dieän maïng baùo hieäu SCN
Hình 4.6: Choàng giao thöùc cuûa moät Gateway
2.3 Gatekeeper
Moät GK ñöôïc xem laø boä naõo cuûa maïng H.323, noù chính laø
ñieåm trung taâm cho moïi cuoäc goïi trong maïng H.323. Maëc duø laø
thaønh phaàn tuøy choïn nhöng GK cung caáp caùc dòch vuï quan troïng nhö
vieäc dòch ñòa chæ, söï ban quyeàn vaø nhaän thöïc cho ñaàu cuoái terminal
vaø GW, quaûn lyù baêng thoâng, thu thaäp soá lieäu vaø tính cöôùc.
Ngoaøi ra noù cuõng cung caáp dòch vuï ñònh tuyeán cuoäc goïi. Ñaây laø
moät chöùc naêng coù raát nhieàu öu ñieåm vì quaù trình giaùm saùt cuoäc goïi
cuõng nhö ñònh tuyeán qua GK seõ cung caáp hoaït ñoäng maïng toát hôn.
Ñieàu naøy laø do vieäc GK ñöa ra quyeát ñònh ñònh tuyeán döïa treân raát
nhieàu yeáu toá, ví duï nhö yeáu toá caân baèng taûi giöõa caùc GW.
- 103 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
Boä quaûn lyù Gatekeeper
Dòch vuï tính
cöôùc
H.245
H.225.0 H.225.0 Dòch vuï thö
Baùo hieäu
RAS Baùo hieäu muïc
ñieàu
(server) cuoäc goïi
khieån
Dòch vuï baûo
maät
Quaûn lyù
Caùc giao thöùc truyeàn taûi vaø giao dieän cuoäc goïi/
maïng chính saùch
Hình 4.7: Chöùc naêng cuûa moät Gatekeeper
Caùc chöùc naêng caàn thieát cuûa moät GK:
− Dòch ñòa chæ (Address Translation): moät cuoäc goïi ñi trong
maïng H.323 coù theå duøng bí danh (alias) ñeå chæ ñòa chæ cuûa
ñaàu cuoái ñích (destination terminal). Do ñoù ta caàn phaûi söû
duïng chöùc naêng naøy ñeå dòch bí danh sang ñòa chæ H.323.
− Quaûn lyù vieäc thu nhaän ñieåm cuoái (Admission Control): GK
söû duïng baùo hieäu RAS ñeå quaûn lyù vieäc tham gia vaøo maïng
H.323 ñeå coù theå tham gia vaøo moät keát noái naøo ñoù cuûa caùc
ñieåm cuoái döïa vaøo moät soá tieâu chuaån nhö baêng thoâng coøn
troáng, söï cho pheùp hay moät soá tieâu chuaån khaùc maø moät soá
yeâu caàu ñaëc bieät khaùc ñoøi hoûi ñaùp öùng.
− Ñieàu khieån baêng thoâng (Bandwidth Control): GK ñieàu
khieån baêng thoâng baèng baùo hieäu RAS. Ví duï neáu ngöôøi
ñieàu haønh maïng ñaõ xaùc ñònh soá cuoäc goïi toái ña ñöôïc thöïc
hieän cuøng luùc thì maïng coù quyeàn töø choái baát cöù cuoäc goïi
naøo khi soá cuoäc goïi taïi thôøi ñieåm ñoù ñaõ ñaït ñeán ngöôõng
naøy.
− Quaûn lyù vuøng hoaït ñoäng (Zone management): GK chæ coù
theå thöïc hieän caùc chöùc naêng treân ñoái vôùi caùc terminal, GW
vaø MCU thuoäc vuøng quaûn lyù cuûa noù. Hay noùi caùch khaùc
- 104 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
GK ñònh nghóa caùc ñieåm cuoái (endpoint) noù quaûn lyù. Vuøng
hoaït ñoäng seõ ñöôïc ñònh nghóa ôû phaàn tieáp sau.
Caùc chöùc naêng tuøy choïn cuûa GK:
− Baùo hieäu ñieàu khieån cuoäc goïi (Call Control Signaling).
− Chaáp nhaän cuoäc goïi (Call Authorization): GK coù quyeàn
quyeát ñònh cho moät ñieåm cuoái (endpoint) coù theå thöïc hieän
moät cuoäc goïi hay khoâng.
− Quaûn lyù cuoäc goïi (Call Management): chöùc naêng naøy cho
pheùp GK löu tröõ taát caû caùc thoâng tin veà caùc cuoäc goïi maø
noù xöû lyù (caùc cuoäc goïi xuaát phaùt töø vuøng hoaït ñoäng cuûa
noù).
2.4 Multipoint Control Unit
Multipoint Control Unit (MCU) laø thaønh phaàn hoã trôï trong dòch
vuï hoäi nghò ña ñieåm coù söï tham gia cuûa töø 2 terminal H.323 trôû leân.
Moïi terminal tham gia vaøo hoäi nghò ñeàu phaûi thieát laäp moät keát noái
vôùi MCU. Vaø MCU quaûn lyù taøi nguyeân phuïc vuï cho hoäi nghò,
thöông löôïng giöõa caùc terminal ñeå xaùc ñònh loaïi codec (Coder/
Decoder) naøo cho tieáng vaø hình ñöôïc söû duïng ñoàng thôøi xöû lyù doøng
thoâng tin truyeàn.
Moät MCU bao goàm 2 thaønh phaàn con: boä ñieàu khieån ña ñieåm
(Multipoint Controller – MC) vaø thaønh phaàn tuøy choïn boä xöû lyù ña
ñieåm (Multipoint Processor – MP).
- 105 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
Multipoint
H.245 Processor
Baùo hieäu
cuoäc goïi
RTP
Multipoint Controller
Caùc giao thöùc truyeàn taûi vaø giao dieän maïng
Multipoint Control Unit
Hình 4.8: Caáu taïo cuûa Multipoint Control Unit
MC coù chöùc naêng quaûn lyù baùo hieäu cuoäc goïi. Trong luùc ñoù, MP
xöû lyù vieäc troän vaø chuyeån maïch caùc doøng thoâng tin cuõng nhö caùc
quaù trình xöû lyù thoâng tin khaùc.
3. Vuøng hoaït ñoäng
Moät vuøng hoaït ñoäng H.323 laø taäp hôïp taát caû caùc ñaàu cuoái, caùc GW
vaø caùc MCU chòu söï quaûn lyù duy nhaát cuûa moät GK. Vuøng hoaït ñoäng naøy
ñoäc laäp vôùi topo cuûa maïng thöïc teá vaø coù theå bao goàm nhieàu ñoaïn maïng
(segment) noái vôùi nhau qua router hay caùc thieát bò khaùc.
Moâ hình veà moät vuøng hoaït ñoäng ñôn giaûn ñöôïc minh hoïa trong hình
sau:
GW
T
GK
MCU
Vuøng hoaït
ñoäng H.323
Hình 4.9: Moät vuøng hoaït ñoäng
- 106 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
4. Caùc giao thöùc thuoäc H.323
4.1 Caùc giao thöùc maõ hoùa, giaûi maõ cho tín hieäu thoaïi vaø hình
Caùc giao thöùc maõ hoùa vaø giaûi maõ cho thoaïi goàm coù: G.711
(64kbps), G.722 (64, 56 vaø 48kbps), G.723.1 (5.3 vaø 6.3kbps) vaø
G.729 (8kbps).
Caùc giao thöùc maõ hoùa vaø giaûi maõ cho tín hieäu hình bao goàm:
h.261 vaø H.263.
Caùc giao thöùc naøy ñeà nghò SV töï nghieân cöùu vaø tìm hieåu theâm
(löu yù veà caùc kyõ thuaät maõ hoùa vaø giaûi maõ cuõng nhö öu nhöôïc ñieåm
cuûa töøng loaïi).
4.2 Giao thöùc baùo hieäu RAS (H.225.0)
Giao thöùc RAS (Registration, Admission and Status) laø giao
thöùc ñöôïc söû duïng ñeå thöïc hieän vieäc ñaêng kyù, quaûn lyù vieäc tham gia
cuûa caùc ñieåm cuoái, thay ñoåi baêng thoâng, trao ñoåi traïng thaùi vaø loaïi
boû ñaêng kyù giöõa caùc ñieåm cuoái vôùi GK. Caùc baûn tin RAS seõ ñöôïc
trao ñoåi qua keânh baùo hieäu RAS vaø keânh baùo hieäu naøy seõ ñöôïc thieát
laäp ñaàu tieân tröôùc khi caùc keânh khaùc ñöôïc thieát laäp. Ngoaøi ra, caùc
baûn tin RAS ñöôïc truyeàn qua giao thöùc UDP khoâng tin caäy neân vieäc
trao ñoåi caùc baûn tin naøy coù theå bò timeout vaø daãn ñeán vieäc chuùng seõ
ñöôïc phaùt laïi. Caùc baûn tin RAS truyeàn qua UDP nhôø caùc coång 1718
(cho multicast) vaø 1719 (cho unicast – coù nghóa laø chæ truyeàn ñeán 1
nôi nhaän).
Ghi chuù: caùc endpoint ôû ñaây coù theå laø GW hay terminal.
Phaàn lôùn caùc baûn tin RAS coù 3 loaïi: yeâu caàu (request, thöôøng
ñöôïc vieát taét xRQ), xaùc nhaän (confirm, vieát ngaén goïn laø xCF) vaø töø
choái (reject, vieát goïn laø xRJ). Moät soá tröôøng hôïp ñaëc bieät seõ ñöôïc
ñeà caäp sau.
Baùo hieäu RAS coù caùc chöùc naêng cô baûn nhö sau:
− Khaùm phaù GK hay xaùc ñònh GK (Gatekeeper discovery):
cho pheùp moät endpoint xaùc ñònh GK ñieàu khieån noù. Quaù
trình naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän ñoäng hay tónh. Ñoái vôùi quaù
trình xaùc ñònh tónh thì ñieåm cuoái ñaõ bieát tröôùc ñòa chæ
truyeàn taûi (transport address) hay ñòa chæ maïng cuûa GK
quaûn lyù noù. Ñoái vôùi quaù trình xaùc ñònh ñoäng thì ñieåm cuoái
seõ phaùt ñi baûn tin multicast GRQ (Gatekeeper discovery
- 107 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
Request) ñeå tìm GK ñieàu khieån mình. Caùc GK seõ phaûn hoài
baèng baûn tin GCF (confirm) ñeå traû lôøi cho baûn tin treân neáu
noù chính laø GK ñieàu khieån cuûa ñieåm cuoái ñoù. Ngöôïc laïi noù
seõ ñaùp öùng baèng baûn tin GRJ (reject). Coù theå coù 1 hay
nhieàu GK laø GK ñieàu khieån cuûa ñieåm cuoái ñöa ra yeâu caàu.
− Ñaêng kyù ñieåm cuoái (Endpoint Registration): quaù trình
ñaêng kyù ñöôïc caùc ñieåm cuoái söû duïng ñeå tham gia vaøo moät
vuøng hoaït ñoäng ñoàng thôøi noù thoâng baùo cho GK quaûn lyù noù
ñòa chæ truyeàn taûi cuõng nhö bí danh (alias) cuûa mình. Ñieåm
cuoái muoán ñaêng kyù ñeán 1 GK naøo ñoù seõ gôûi baûn tin RRQ
(Registration Request). Neáu GK ñoàng yù cho ñieåm cuoái
tham gia vaøo maïng seõ ñaùp öùng cho ñieåm cuoái baèng baûn tin
RCF (confirm). Neáu khoâng thì ñieåm cuoái seõ nhaän ñöôïc
phaûn hoài RRJ (reject) vaø noù seõ khoâng ñöôïc GK cung caáp
baát cöù moät dòch vuï naøo.
− Xaùc ñònh vò trí cuûa ñieåm cuoái (Endpoint Location): ñaây laø
quaù trình xaùc ñònh ñòa chæ truyeàn taûi cuûa moät endpoint
trong tröôøng hôïp chæ bieát bí danh cuûa noù. Caû GK hay ñieåm
cuoái coù theå thöïc hieän chöùc naêng naøy. Beân coù yeâu caàu xaùc
ñònh ñieåm cuoái seõ phaùt baûn tin LRQ (Location Request).
Nôi nhaän yeâu caàu coù ñaùp öùng ñöôïc hay khoâng theå hieän
qua baûn tin phaûn hoài LCF (confirm) hay LRJ (reject).
− Ñieàu khieån vieäc tham gia (Admission control): ñaây laø quaù
trình xem xeùt söï cho pheùp tham gia cuûa moät endpoint naøo
ñoù vaøo moät phieân laøm vieäc. Ñaàu tieân, endpoint muoán tham
gia vaøo phieân laøm vieäc thì noù seõ gôûi yeâu caàu ñeán GK quaûn
lyù noù baèng moät baûn tin ARQ (Admission Request). Neáu
GK chaáp nhaän thì noù seõ ñaùp öùng baèng baûn tin ACF
(confirm), ngöôïc laïi thì baûn tin ARJ (reject) seõ ñöôïc traû
veà.
− Thoaùt khoûi keát noái (Disengage): khi coù 1 ñieåm cuoái muoán
thoaùt khoûi moät keát noái thì noù seõ gôûi ñeán GK baûn tin DRQ
(Disengage Request). Neáu yeâu caàu treân ñöôïc ñoàng yù noù seõ
- 108 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
nhaän ñöôïc ñaùp öùng DCF (confirm), ngöôïc laïi seõ nhaän
ñöôïc DRJ (reject).
− Söï thay ñoåi baêng thoâng (Bandwidth change): ñaây laø chöùc
naêng yeâu caàu thay ñoåi baêng thoâng cho moät keát noái naøo ñoù,
coù theå ñöôïc yeâu caàu bôûi endpoint tham gia keát noái ñoù hay
GK. Beân muoán thay ñoåi baêng thoâng seõ phaùt ra baûn tin
BRQ (Bandwidth Request). Beân nhaän yeâu caàu naøy neáu
chaáp nhaän seõ phaûn hoài baèng baûn tin BCF (confirm), ngöôïc
laïi seõ ñaùp öùng baèng baûn tin BRJ (reject).
− Trao ñoåi thoâng tin traïng thaùi (Status hay coøn goïi laø
Information): laø quaù trình ñöôïc söû duïng bôûi GK vaø
endpoint ñeå EP thoâng baùo cho GK caùc thoâng tin traïng thaùi
cuûa moät keát noái naøo ñoù. Khi GK muoán bieát thoâng tin traïng
thaùi veà cuoäc goïi naøo ñoù noù seõ gôûi baûn tin IRQ
(Information Request). Endpoint gôûi traû caùc thoâng tin chi
tieát veà cuoäc goïi yeâu caàu baèng baûn tin phaûn hoài laø IRR
(Information Response).
− Ngoaøi ra trong baùo hieäu RAS coøn coù moät soá chöùc naêng
sau: quaù trình loaïi boû ñaêng kyù cuûa moät ñieåm cuoái ra khoûi
vuøng hoaït ñoäng vaø söï quaûn lyù cuûa 1 GK (Unregistration).
Quaù trình naøy laø quaù trình ngöôïc laïi vôùi quaù trình ñaêng kyù,
vaø caùc baûn tin coù theå ñöôïc trao ñoåi khi thöïc hieän chöùc
naêng naøy laø URQ (Unregistration Request), UCF
(confirm), URJ (reject). Ngoaøi ra ñieåm cuoái coù theå bieát ñoä
khaû duïng cuûa taøi nguyeân (xem taøi nguyeân noù söû duïng ñaõ
ñeán giôùi haïn cho pheùp hay chöa) baèng caùch gôûi baûn tin
RAI (Resource Availability Indicate). GK seõ phaûn hoài
baèng baûn tin RAC (Resource Availability Confirm). Moät
chöùc naêng khaùc nöõa laø kích hoaït moät soá loaïi dòch vuï ñaëc
bieät baèng baûn tin SCI (Service Control Indication). Baûn tin
phaûn hoài laø SCR (Service Control Response). Chöùc naêng
naøy ñöôïc söû duïng bôûi caû caùc ñieåm cuoái vaø GK. Moät soá baûn
tin chöùc naêng khaùc ñöôïc söû duïng trong caùc tröôøng hôïp ñaëc
- 109 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
bieät laø “Unknown Message Response” vaø “Non-standard
Message”.
4.3 Giao thöùc baùo hieäu cuoäc goïi H.225
Ñaây laø giao thöùc hoã tröïc caùc chöùc naêng baùo hieäu cho moät cuoäc
goïi, ñöôïc söû duïng ñeå thieát laäp keânh keát noái giöõa caùc endpoint. Quaù
trình trao ñoåi caùc baûn tin baùo hieäu cuoäc goïi H.225 ñöôïc thöïc hieän
qua keânh baùo hieäu cuoäc goïi, laø keânh truyeàn tin caäy söû duïng giao
thöùc TCP.
Caùc baûn tin H.225 ñöôïc trao ñoåi tröïc tieáp giöõa caùc endpoint
neáu khoâng coù GK trong maïng H.323. Neáu trong maïng coù GK, caùc
baûn tin naøy coù theå ñöôïc truyeàn tröïc tieáp giöõa caùc endpoint hay ñöôïc
truyeàn thoâng qua GK ñeå tôùi caùc endpoint. Caùch thöùc truyeàn seõ ñöôïc
xaùc ñònh trong quaù trình thöïc hieän baùo hieäu RAS, qua baûn tin tham
gia cuoäc goïi.
Caùc baûn tin cô baûn bao goàm:
− Baûn tin SETUP: ñöôïc söû duïng khi moät ñieåm cuoái muoán
thöïc hieän moät keát noái vôùi moät ñieåm cuoái khaùc. Neáu noù söû
duïng caùch thöùc truyeàn thoâng qua GK thì muoán phaùt baûn tin
naøy ñi tröôùc heát noù phaûi nhaän ñöôïc baûn tin ACF cuûa GK.
− Baûn tin CALL PROCEEDING: baûn tin naøy cho bieát baûn
tin SETUP ñaõ ñöôïc nhaän vaø thuû tuïc thieát laäp cuoäc goïi ñang
ñöôïc tieán haønh.
− Baûn tin ALERTING: ñieåm cuoái bò goïi seõ phaùt baûn tin naøy
cho bieát noù ñang ñöôïc caûnh baùo coù 1 cuoäc goïi ñeán noù.
− Baûn tin CONNECT: ñöôïc phaùt ñi bôûi ñieåm cuoái bò goïi,
nhaèm thoâng baùo noù ñaõ chaáp nhaän cuoäc goïi.
− Baûn tin RELEASE COMPLETE: baûn tin naøy duøng ñeå keát
thuùc cuoäc goïi.
− Ngoaøi ra coøn coù caùc baûn tin sau: baûn tin PROGRESS, baûn
tin FACILITY, baûn tin STATUS, baûn tin STATUS
INQUIRY, baûn tin SETUP ACKNOWLEDGE vaø baûn tin
NOTIFY.
Hình sau minh hoïa moät baùo hieäu cuoäc goïi cô baûn söû duïng giao
thöùc baùo hieäu H.225:
- 110 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
SETUP
CALL PROCEEDING
PROGRESS
G G
ALERTING
W W
CONNECT
Trao ñoåi thoâng tin
RELEASE COMPLETE
Hình 4.10: Quaù trình baùo hieäu cuoäc goïi cô baûn söû duïng H.225
4.4 Giao thöùc baùo hieäu ñieàu khieån H.245
Baùo hieäu ñieàu khieån H.245 gioáng baùo hieäu ñieàu khieån Q.931
nhöng khoâng phaûi taát caû caùc baûn tin coù trong Q.931 ñeàu ñöôïc söû
duïng trong H.245 maø coù nhöõng khaùc bieät nhaát ñònh.
Baùo hieäu ñieàu khieån H.245 duøng ñeå trao ñoåi caùc baûn tin ñieàu
khieån H.245 töø ñaàu cuoái ñeán ñaàu cuoái (end-to-end, khoâng phaûi laø
terminal) giöõa caùc ñieåm cuoái H.323 (endpoint). Caùc baûn tin H.245
ñöôïc truyeàn treân keânh ñieàu khieån H.245. Keânh naøy laø keânh luaän lyù
soá 0 vaø luoân luoân ñöôïc môû (môû thöôøng tröïc).
Caùc baûn tin H.245 duøng ñeå trao ñoåi veà khaû naêng cuûa caùc
terminal vaø duøng ñeå yeâu caàu môû hay ñoùng caùc keânh luaän lyù. Löu yù
caùc keânh luaän lyù ôû ñaây laø caùc keânh moät chieàu.
Coù 4 loaïi baûn tin H.245 laø baûn tin yeâu caàu (Request), baûn tin
ñaùp öùng (Response), baûn tin leänh (Command) vaø baûn tin chæ ñònh
(Indication). Moät baûn tin yeâu caàu caàn phaûi ñöôïc ñi keøm theo sau laø
moät baûn tin ñaùp öùng, trong khi ñoù baûn tin leänh thì khoâng nhaát thieát
caàn coù baûn tin ñaùp öùng.
Caùc chöùc naêng chính cuûa H.245 laø
− Trao ñoåi khaû naêng (Terminal Capability Exchange)
− Baùo hieäu keânh luaän lyù (Logical Channel Signaling)
− Xaùc ñònh Master/ Slave (Master/ Slave Determination)
- 111 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
− Ñieàu khieån hoäi nghò (Conference Control)
ÔÛ ñaây chæ trình baøy 2 chöùc naêng ñaàu tieân nhaèm ñeå minh hoïa
cho quaù trình thöïc hieän cuoäc goïi ñöôïc trình baøy ôû phaàn sau, ñeà nghò
caùc baïn SV töï tìm hieåu theâm 2 chöùc naêng coøn laïi cuûa baùo hieäu
H.245 ñeå hieåu roõ hôn caùc hoaït ñoäng cuûa baùo hieäu naøy.
2 chöùc naêng coøn laïi ñöôïc öùng duïng chuû yeáu trong dòch vuï hoäi nghò ña ñieåm
(Multipoint Conference).
* Trao ñoåi khaû naêng
Quaù trình trao ñoåi khaû naêng söû duïng caùc baûn tin cuûa caùc
terminal ñang lieân laïc vôùi nhau ñeå cung caáp cho ñieåm cuoái ngang
caáp vôùi noù thoâng tin veà khaû naêng truyeàn vaø nhaän cuûa mình. Khaû
naêng truyeàn laø khaû naêng cuûa caùc terminal truyeàn caùc doøng thoâng tin,
trong khi ñoù khaû naêng nhaän bao haøm caû vieäc nhaän vaø xöû lyù doøng
thoâng tin ñeán cuûa terminal.
Vieäc trao ñoåi khaû naêng giöõa 2 ñieåm cuoái laø caàn thieát ñeå caû 2 coù
theå coù cuøng phöông thöùc CODEC trong quaù trình tham gia moät keát
noái.
Caùc khaû naêng seõ ñöôïc ñaùnh soá trong moät baûng goïi laø baûng khaû
naêng (Capabiltity Table). Moãi khaû naêng seõ coù keøm theo caùc thuoäc
tính cuûa mình vaø chuùng cuõng ñöôïc löu tröõ trong baûng treân.
Bao goàm caùc baûn tin cô baûn sau:
− TerminalCapabilitySet: laø baûn tin daïng request ñöôïc
ñieåm cuoái chuû goïi gôûi cho ñieåm cuoái bò goïi nhaèm thoâng
baùo cho beân bò goïi bieát khaû naêng cuûa mình.
− TerminalCapabilitySetAck: khi ñieåm cuoái bò goïi ñaõ nhaän
ñöôïc baûn tin TerminalCapabilitySet vaø nhaän bieát ñöôïc khaû
naêng cuûa beân goïi thì noù seõ traû ñaùp öùng baèng baûn tin naøy.
− TerminalCapabilitySetReject: laø baûn tin töø choái cuûa baûn
tin TerminalCapabilitySet.
− TerminalCapabilitySetRelease: laø baûn tin loaïi chæ ñònh
nhaèm thoâng baùo noù (beân chuû goïi) ñaõ phaùt ñi baûn tin
TerminalCapabilitySet nhöng chöa nhaän ñöôïc ñaùp öùng
trong moät thôøi gian cho tröôùc naøo ñoù.
- 112 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
* Baùo hieäu keânh luaän lyù
Moät ñieåm cuoái coù theå yeâu caàu thieát laäp moät keânh luaän lyù baèng
caùch gôûi baûn tin openLogicalChannel. Ñieåm cuoái nhaän yeâu caàu
naøy coù theå chaáp nhaän hoaëc töø choái. Neáu ñoàng yù, noù seõ ñaùp öùng baèng
baûn tin openLogicalChannelAck, ngöôïc laïi noù seõ gôûi baûn tin phaûn
hoài openLogicalChannelReject.
Quaù trình ñoùng keânh luaän lyù cuõng dieãn ra töông töï nhö treân vôùi
caùc baûn tin closeLogicalChannel, closeLogicalChannelAck.
Ñeå coù theå ñoùng 1 keânh baùo hieäu ñieàu khieån H.245 thì ñieåm
cuoái tröôùc heát phaûi ñoùng taát caû caùc keânh luaän lyù vaø chôø taát caû baûn
tin ñaùp öùng cho yeâu caàu ñoùng caùc keânh luaän lyù ñoù. Sau ñoù noù seõ gôûi
moät leänh (command) endSession cho ñieåm cuoái bò goïi vaø ñôïi ñeán
luùc nhaän ñöôïc ñaùp öùng endSession töø phía beân kia thì noù môùi coù theå
ñoùng keânh baùo hieäu ñieàu khieån H.245.
5. Quaù trình thöïc hieän baùo hieäu
Quaù trình thöïc hieän 1 cuoäc goïi tieâu bieåu trong H.323 bao goàm caùc
giai ñoaïn sau:
− Khaùm phaù GK vaø ñaêng kyù: söû duïng baùo hieäu RAS.
− Thieát laäp cuoäc goïi: laàn löôït söû duïng baùo hieäu RAS (coù theå
trong giai ñoaïn naøy xaûy ra quaù trình xaùc ñònh ñieåm cuoái thoâng
qua bí danh alias) vaø H.225.
− Quaù trình thöông thaûo caùc thoâng soá cuoäc goïi vaø xaùc ñònh khaû
naêng cuûa ñieåm cuoái: söû duïng baùo hieäu H.245.
− Quaù trình trao ñoåi thoâng tin: söû duïng giao thöùc RTP/ RTCP.
− Keát thuùc cuoäc goïi: laàn löôït söû duïng baùo hieäu H.245, H.225 vaø
RAS.
Caùc hình sau seõ minh hoïa caùc giai ñoaïn baùo hieäu cuûa quaù trình thöïc
hieän 1 cuoäc goïi trong maïng H.323. ÔÛ ñaây khoâng xeùt ñeán quaù trình phaùt
hieän Gatekeeper cuõng nhö quaù trình ñaêng kyù (giaû söû caùc quaù trình naøy ñaõ
ñöôïc thöïc hieän trong giai ñoaïn ñaàu môùi thieát laäp maïng).
Trong caùc minh hoïa sau ta seõ xeùt ñeán quaù trình baùo hieäu giöõa 2
terminal coù thoâng qua GK. Luùc naøy caùc terminal ñaõ nhaän bieát ñöôïc GK
quaûn lyù mình vaø giaû söû khoâng xaûy ra quaù trình xaùc ñònh ñieåm cuoái.
- 113 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
Terminal Gatekeeper Terminal
ARQ
ACF
SETUP
CALL PROCEEDING
ARQ
ACF
ALERTING
CONNECT
RAS
H.225
Hình 4.11: Quaù trình thieát laäp cuoäc goïi
Terminal Gatekeeper Terminal
TerminalCapabilitySet
TerminalCapabilitySetAck
TerminalCapabilitySet
TerminalCapablitySetAck
openLogicalChannel
openLogicalChannelAck
openLogicalChannel
openLogicalChannelAck
H.245
Hình 4.12: Quaù trình baùo hieäu ñieàu khieån thieát laäp cuoäc goïi (xaùc ñònh
khaû naêng giöõa caùc ñieåm cuoái vaø môû keânh luaän lyù)
- 114 -
BAØI GIAÛNG NGN Chöông 4: Baùo hieäu
Terminal Gatekeeper Terminal
Doøng thoâng tin RTP
Doøng thoâng tin RTP
Baûn tin RTCP
Baûn tin RTCP
RTP
RTCP
Hình 4.13: Quaù trình trao ñoåi thoâng tin
Terminal Gatekeeper Terminal
closeLogicalChannel
closeLogicalChannelAck
closeLogicalChannel
closeLogicalChannelAck
endSession
endSession
RELEASE COMPLETE
DRQ
DRQ
DCF
DCF
H.245
H.225
RAS
Hình 4.14: Quaù trình keát thuùc cuoäc goïi
III. KEÁT LUAÄN
Sau khi tìm hieåu baùo hieäu H.323 ta thaáy giao thöùc baùo hieäu naøy phöùc
taïp hôn giao thöùc baùo hieäu SIP. Nhöng giao thöùc H.323 cho pheùp quaûn lyù caùc
thaønh phaàn tham gia vaøo maïng moät caùch khaù chaët cheõ. Vì vaäy tuøy thuoäc vaøo
yeâu caàu cuï theå cuûa maïng ta seõ coù löïa choïn giao thöùc baùo hieäu thích hôïp.
- 115 -
