Chương 12: Hệ xương
Khái niệm mô sụn:
Phân loại: Dựa vào chất nền có 3 loại sụn: sụn trong, sụn chun và sụn xơ
Sự tạo sụn: từ trung mô - nguyên bào sụn - chất căn bản sụn - trung mô xung quanh cô đặc lại tạo màng sụn
KHAÙI NIEÄM MOÂ SUÏN VAØ MOÂ XÖÔNG
KHA
• KHAÙI NIEÄM MOÂ SUÏN
– PHAÂN LOAÏI: DÖÏA VAØO CHAÁT NEÀN COÙ 3 LOAÏI SUÏN: SUÏN TRONG, SUÏN
SU
CHUN VAØ SUÏN XÔ
VA
– SÖÏ TAÏO SUÏN:
• TÖØ TRUNG MOÂ → NGUYEÂN BAØO SUÏN → CHAÁT CAÊN BAÛN SUÏN
TRUNG
• TRUNG MOÂ XUNG QUANH COÂ ÑAËC LAÏI TAÏO MAØNG SUÏN
TRUNG NG
– SÖÏ TAÊNG TRÖÔÛNG SUÏN:
NG
• ÔÛ MAØNG SUÏN (BIEÄT HOÙA, ÑAÉP THEÂM)
NG
• ÔÛ TRONG SUÏN (PHAÂN BAØO,, GIAN BAØO)
O O)
SÖÏ TAÏO SUÏN
CAÙC TEÁ BAØO TRUNG MOÂ BIEÄT HOÙA THAØNH NGUYEÂN BAØO SUÏN TIEÁT CHAÁT
CAÊN BAÛN SUÏN TAÏO MOÂ SUÏN VÔÙI OÅ SUÏN, TEÁ BAØO SUÏN, CAÀU SUÏN. TRUNG MOÂ
XUNG QUANH COÂ ÑAËC LAÏI TAÏO MAØNG SUÏN
• KHAÙI NIEÄM MOÂ XÖÔNG
– PHAÂN LOAÏI:
• BOÄ XÖÔNG TRUÏC: COÄT SOÁNG, CAÙC X. SÖÔØN, X. ÖÙÙC,, X. SOÏ
CO NG, ÖC
• BOÄ XÖÔNG PHUÏ: CAÙC X ÑAI NGÖÏC, X. ÑAI CHAÄU VAØ CAÙC X.
CA X.
CHI
CHI
– SÖÏ TAÏO XÖÔNG: TÖØ TRUNG MOÂ, CAÙC ÑOÁT PHOÂI XÖÔNG
• COÁT HOÙA NOÄI MAØNG (TRÖÏC TIEÁP)
NG P)
• COÁT HOÙA NOÄI SUÏN HAY COÁT HOÙA TREÂN MOÂ HÌNH SUÏN (GIAÙN
HAY CO
TIEÁP)
TIE P)
– SÖÏ TAÊNG TRÖÔÛNG XÖÔNG:
NG
• ÔÛ MAØNG XÖÔNG (SÖÏ TAÏO XÖÔNG VOÛ, XÖÔNG COÁT MAÏC)
NG C)
• ÔÛ TRONG XÖÔNG:
– VUØNG CHÖA COÁT HOÙA: THU NHOÛ ÑÓA SUÏN NOÁI
NG A:
– VUØNG COÁT HOÙA: TUØY THUOÄC ÑÔØI SOÁNG CUÛA COÁT BAØO
NG A: NG
SÖÏ TAÏO CAÙC ÑOÁT PHOÂI XÖÔNG
SÖÏ COÁT HOÙA
NOÄI SUÏN
(GIAÙN TIEÁP)
SÖÏ TAÏO BOÄ XÖÔNG TRUÏC
1 SÖÏ TAÏO COÄT SOÁNG (CAÙC ÑOÁT XÖÔNG SOÁNG)
NG NG)
1.1 GIAI ÑOAÏN TIEÀN SUÏN (GIAI ÑOAÏN TRUNG MOÂ):
GIAI (GIAI
• QUANH DAÂY SOÁNG:
NG
– CAÙC ÑOÁT PHOÂI XÖÔNG BAO QUANH DAÂY SOÁNG TAÏO THAÂN ÑOÁT
NG
SOÁNG
SO N G
– MOÃI ÑOÁT XÖÔNG COÙ PHAÀN TREÂN VAØ PHAÀN DÖÔÙI
MOÃ
– MOÄT PHAÀN CUÛA PHAÀN DÖÔÙI TAÏO ÑÓA GIAN ÑOÁT SOÁNG (ÑÓA ÑEÄM)
ÑÓ GIAN NG M)
– MOÄT PHAÀN CUÛA PHAÀN DÖÔÙI ÑOÁT SOÁNG TREÂN + PHAÀN TREÂN ÑOÁT
PHA
SOÁNG DÖÔÙI TAÏO NEÂN 1 THAÂN ÑOÁT SOÁNG
SO NG NEÂ NG
– DAÂY SOÁNG TIEÂU DAÀN → NHAÂN TUÛY (GIÖÕA VOØNG SÔÏI) HAY U DAÂY
NG NG I)
SOÁNG
NG
• QUANH OÁNG THAÀN KINH:
NG
– CAÙC ÑOÁT PHOÂI XÖÔNG BAO QUANH OÁNG THAÀN KINH TAÏO CAÙC
NG
CUNG SOÁNG
CUNG NG
• TRONG THAØNH CÔ THEÅ:
NH
– CAÙC ÑOÁT PHOÂI XÖÔNG TAÏO CAÙC MOÛM NGANG
MO
ÑOÁT
PHOÂI
XÖÔNG
QUANH
DAÂY
SOÁNG
VAØ
QUANH
OÁNG
THAÀN
KINH
SÖÏ SAÙP NHAÄP PHAÀN DÖÔÙI ÑOÁT PHOÂI XÖÔNG TREÂN VÔÙI PHAÀN TREÂN ÑOÁT
PHOÂI XÖÔNG DÖÔÙI TAÏO NEÂN CAÙC ÑOÁT SOÁNG VAØ CAÙC ÑÓA GIAN SOÁNG
1.2 GIAI ÑOAÏN SUÏN: TAÏO CAÙC TRUNG TAÂM
1.2 GIAI TRUNG
SUÏN HOÙA
SU
• ÔÛ THAÂN ÑOÁT SOÁNG: 2 TT SUÏN HOÙA SAÙP NHAÄP
THAÂ NG
TAÏO SUÏN THAÂN ÑOÁT SOÁNG
TA THAÂ NG
• ÔÛ CUNG ÑOÁT SOÁNG: 2 TT SUÏN HOÙA TAÏO SUÏN 2
CUNG NG
CUNG SOÁNG
CUNG NG
• ÔÛ CAÙC MOÛM NGANG: 1 TT SUÏN HOÙA TAÏO 1 SUÏN
MOÛM NGANG (2 MOÛM NGANG)
MO
CAÙC TT SUÏN HOÙA, TT COÁT HOÙA CAÁP I VAØ TT COÁT HOÙA CAÁP II
1.3 GIAI ÑOAÏN XÖÔNG:
1.3 GIAI
• TRÖÔÙC SINH:
– ÔÛ THAÂN ÑOÁT SOÁNG: MOÃI 2 TT COÁT HOÙA CAÁP I SAÙP NHAÄP TAÏO
THAÂ NG
1 VOØNG TT COÁT HOÙA CAÁP II (VOØNG TROØN) COÙ 2 VOØNG TT
VO NG NG N)
COÁT HOÙA CAÁP II
CO
– ÔÛ CAÙC CUNG SOÁNG: 2 TT COÁT HOÙA CAÁP II ÔÛ CAÙC MOÛM
NG
NGANG VAØ 1 TT COÁT HOÙA CAÁP II ÔÛ MOÛM GAI
NGANG
• SAU SINH
– ÔÛ THAÂN ÑOÁT SOÁNG: 2 VOØNG TT COÁT HOÙA CAÁP II TIEÁN LAÏI
THAÂ NG NG
GAÀN NHAU ÑEÅ DAÀN DAÀN COÁT HOÙA TOAØN BOÄ THAÂN ÑOÁT
GA NHAU DA THAÂ
SOÁNG (KHOÂNG COØN SUÏN)
SO NG N)
– ÔÛ CAÙC CUNG SOÁNG: GAÉN VÔÙI THAÂN ÑOÁT SOÁNG BÔÛI KHÔÙP
NG: THAÂ NG KHÔ
CUNG-THAÂN ÑOÁT SOÁNG
CUNG THAÂ NG
– SAU TUOÅI DAÄY THÌ: 2 TT COÁT HOÙA CAÁP II ÔÛ 2 MOÛM NGANG
NGANG
VAØ 1 TT COÁT HOÙA CAÁP II ÔÛ MOÛM GAI
VA
– TOÅNG COÄNG MOÃI ÑOÁT SOÁNG COÙ 5 TT COÁT HOÙA CAÁP II (2
NG NG II
VOØNG TT COÁT HOÙA ÔÛ THAÂN SOÁNG, 1 ÔÛ MOÛM GAI, 2 ÔÛ MOÛM
VO NG NG,
NGANG)
NGANG)
SÖÏ TAÏO THAÂN ÑOÁT SOÁNG VAØ ÑÓA GIAN SOÁNG
• SÖÏ THAY ÑOÅI SOÁ LÖÔÏNG CAÙC XÖÔNG ÑOÁT SOÁNG
THAY NG ÔNG NG
– 95% DAÂN SOÁ COÙ:
• 7 ÑOÁT SOÁNG COÅ
NG
• 12 ÑOÁT SOÁNG NGÖÏC
12 NG
• 5 ÑOÁT SOÁNG THAÉT LÖNG
NG
• 5 ÑOÁT SOÁNG CUØNG
NG NG
– 3% DAÂN SOÁ COÙ:
• THÖØA 1 – 2 ÑOÁT SOÁNG
NG
– 2% DAÂN SOÁ COÙ:
• THIEÁU 1 ÑOÁT SOÁNG
NG
2 SÖÏ TAÏO CAÙC XÖÔNG SÖÔØN
– TÖØ CAÙC MOÛM SÖÔØN (MOÛM NGANG
MO NGANG
VUØNG NGÖÏC)
VU NG C)
– DÍNH VÔÙI CAÙC THAÂN ÑOÁT SOÁNG BÔÛI
THAÂ NG
CAÙC KHÔÙP SÖÔØN-ÑOÁT SOÁNG
CA KHÔ NG
– 7 CAËP X. SÖÔØN (1 ÑEÁN 7) LAØ X. SÖÔØN
(1
THAÄT (COÙ SUÏN RIEÂNG NOÁI VÔÙI XÖÔNG
THA ÔNG
ÖÙC)
ÖÙC)
– 5 CAËP X. SÖÔØN (8 ÑEÁN 12) LAØ X. SÖÔØN
(8
GIAÛ (KHOÂNG NOÁI VAØO X. ÖÙC), COØN GOÏI
GIA X. ÖÙC),
LAØ X. SÖÔØN CUÏT HAY X. SÖÔØN BAÄP
LA HAY X.
BEÀNH
BE NH
3 SÖÏ TAÏO CAÙC XÖÔNG ÖÙC
ÔNG ÖÙ
– TÖØ 2 THOÛI (MAÀM) XÖÔNG ÖÙC (KHOÁI
THO M) ÔNG ÖÙ
TRUNG MOÂ)
TRUNG
– SAÙP NHAÄP LAÏI TAÏO SUÏN CAÙN ÖÙC VAØ MOÛM
SU ÖÙ
MUÕI KIEÁM
MUÕ
– COÁT HOÙA TRÖÔÙC SINH
SÖÏ TAÏO CAÙN XÖÔNG ÖÙC VAØ MOÛM MUÕI KIEÁM
4 SÖÏ TAÏO CAÙC XÖÔNG SOÏ
– XÖÔNG SOÏ-NAÕO SUÏN: DO CAÙC SUÏN HÔÏP LAÏI VAØ COÁT HOÙA
• SUÏN QUANH DAÂY SOÁNGNG
• SUÏN TUYEÁN YEÂN
• SUÏN BAO TAI
• SUÏN BAO MUÕI
• XÖÔNG CHAÅM
• PHAÀN ÑAÙ XÖÔNG THAÙI DÖÔNG
• CAÙNH NHOÛ XÖÔNG BÖÔÙM
NH
• CAÙNH OÅ MAÉT, CAÙNH THAÙI DÖÔNG
NH T, NH
– XÖÔNG SOÏ-NAÕO MAØNG
NG
• XÖÔNG ÑÆNH
ÔNG ÑÆ
• XÖÔNG TRAÙN
– XÖÔNG SOÏ-TAÏNG SUÏN
NG
• XÖÔNG ÑE, XÖÔNG BUÙA, XÖÔNG BAØN ÑAÏP
ÔNG A,
• XÖÔNG MOÙNGNG
• SUÏN GIAÙP
– XÖÔNG SOÏ-TAÏNG MAØNG
NG NG
• XÖÔNG HAØM TREÂN
• XÖÔNG HAØM DÖÔÙI
• PHAÀN TRAI XÖÔNG THAÙI DÖÔNG
• XÖÔNG MUÕI
SÖÏ TAÏO
CAÙC
XÖÔNG
SOÏ
