Các kỹ năng cần thiết khi chăm sóc trẻ sơ sinh
Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh. Đây không phải là quảng cáo mà là một chân lý mang nhiều bằng chứng khoa học và kinh tế nhất. Hiểu một cách đơn giản rằng, nếu bạn cho con mình sữa mẹ thì bạn đã mang cho con mình nguồn dinh dưỡng quí báu, tình yêu và sự an toàn. Những trẻ bú mẹ sẽ thông minh hơn, ít bệnh hơn. Tham khảo tài liệu để tìm hiểu về các kỹ năng cần thiết khi chăm sóc trẻ sơ sinh giúp trẻ phát triển tốt hơn các bạn nhé!
Các kỹ năng cần thiết khi chăm sóc trẻ sơ sinh
“Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh”. Đây không phải là quảng cáo
mà là một chân lý mang nhiều bằng chứng khoa học và kinh tế nhất. Hiểu
một cách đơn giản rằng, nếu bạn cho con mình sữa mẹ thì bạn đã mang cho
con mình nguồn dinh dưỡng quí báu, tình yêu và sự an toàn. Những trẻ bú
mẹ sẽ thông minh hơn, ít bệnh hơn.
Cần tắm cho bé đúng cách.
Biết cách cho trẻ bú sữa mẹ
Những việc bạn nên làm là: cho trẻ bú mẹ càng sớm càng tốt, trong giờ đầu sau
khi sinh, để tận dụng sữa non. Nếu trẻ không bú được thì hãy vắt sữa mẹ, đút trẻ
bằng muỗng. Cho bú mẹ theo nhu cầu, càng lâu, càng nhiều càng tốt.
Để tạo điều kiện cho việc bú sữa mẹ tốt, bà mẹ nên lựa nơi ngồi thoải mái, có thể
ngồi tựa lưng hoặc nằm. Bế bé áp sát vào người mẹ, toàn thân trẻ được nâng đỡ
(mông, lưng, vai, đầu), mặt trẻ cho hướng về vú mẹ. Cho môi trẻ chạm vào vú mẹ,
chờ khi miệng bé há rộng sẽ cho trẻ ngậm vú. Hãy bảo đảm bé ngậm bắt vú tốt,
tức bạn nhìn thấy môi dưới bé trề bật ra, quầng vú mẹ phía trên nhiều hơn phía
dưới. Ở tư thế này mẹ thoải mái nên có thể ngồi hay nằm lâu cho trẻ bú, trẻ bú dễ
dàng nên được dinh dưỡng đủ.
Bà mẹ nên biết cách giữ gìn sức khỏe khi cho trẻ bú: ăn uống đầy đủ, không kiêng
cữ quá mức. Trước khi cho trẻ bú bà mẹ nên uống một ly sữa, uống thêm nước.
Tranh thủ khi trẻ ngủ thì bà mẹ cũng ngủ, nghỉ ngơi thì mới có sức khỏe chăm sóc
bé.
Giữ ấm và theo dõi thân nhiệt trẻ
“Cơm no, áo ấm” là 2 nhu cầu thiết yếu của con người. Trẻ sơ sinh việc giữ ấm
càng cực kỳ quan trọng. Thật vậy, trẻ có thể bệnh hoặc tử vong vì lạnh. Việc giữ
ấm cho trẻ khá dễ dàng ngay cả mùa lạnh. Bạn chuẩn bị phòng ấm áp, đóng bớt
cửa tránh gió lạnh lùa vào, mặc quần áo cho trẻ đủ ấm, đội nón, mang vớ cho trẻ,
cho bé nằm cạnh mẹ, thay tả ngay khi ướt, mẹ ôm bé vào lòng, cho bé bú mẹ đầy
đủ. Bạn có thể kiểm tra nhiệt độ trẻ hay sờ tay chân trẻ, nếu thấy lạnh thì bạn nên
áp dụng những biện pháp trên để làm trẻ ấm (mặc thêm quần áo, đắp thêm chăn,
ôm trẻ vào lòng mẹ, cho bú mẹ...).
Giữ vệ sinh cho trẻ
Biết cách rửa tay khi chăm sóc trẻ sơ sinh: rửa tay là biện pháp đơn giản nhưng
hiệu quả phòng nhiễm trùng sơ sinh. Bạn nhớ phải rửa tay bằng xà phòng trước và
sau khi chăm sóc bé.
Tắm trẻ: trước khi tắm bé bạn cần phải chuẩn bị đầy đủ quần áo, khăn lau, khăn
tắm, xà phòng, nước ấm (đổ nước lạnh trước rồi pha nước nóng vào sau), phấn
thoa, thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi, bông ráy tai. Nơi tắm bé phải kín gió, ấm áp. Chọn
xà phòng có độ kiềm thấp, dùng cho sơ sinh. Tắm bé từng phần. Dùng khăn mềm
thấm nước ấm lau mắt bé trước, rồi lau mặt, gội đầu, lau khô đầu. Sau đó bạn tắm
nửa người trên cho bé, chú ý các nếp gấp cổ, nách, sau gáy và lau khô. Tắm tiếp
phần dưới cơ thể, chú ý nếp bẹn, vùng hậu môn, sinh dục, lau khô bé. Mặc quần
áo sạch, thoáng, ấm, nhỏ mắt, mũi và lau tai cho bé. Trẻ sơ sinh không nhất thiết
phải tắm hàng ngày. Khi trời quá lạnh, bé không dơ quá thì có thể lau cho bé. Điều
quan trọng là bạn tránh bé bị lạnh khi tắm.
Chăm sóc rốn: rốn là ngõ vào quan trọng gây nhiễm trùng sơ sinh. Bạn chăm sóc
rốn hàng ngày với nước muối sinh lý hoặc dùng cồn 700. Nhưng việc dùng dung
dịch sát trùng như cồn sẽ làm rốn lâu rụng hơn nước muối sinh lý. Sau khi chăm
sóc rốn, bạn nên để hở rốn sẽ làm rốn mau khô, dễ rụng. Quấn tả dưới rốn. Chăm
sóc mắt: lau mắt bằng khăn mềm, thấm nước ấm. Nhỏ mắt bằng nước muối sinh
lý.
Chăm sóc da: giữ phòng ấm, thoáng khí, mặc quần áo sạch, thoáng, thay tả khi ướt
và tắm trẻ sẽ giữ da trẻ sạch, không nhiễm trùng.
Chăm sóc tư thế và tạo môi trường sống ấm áp, sạch sẽ: tránh trẻ lui tới nơi đông
người, khói thuốc lá, người bị bệnh nhiễm trùng hô hấp. Luôn giữ phòng ấm áp,
thoáng khí, các đồ dùng phải sạch để tránh lây nhiễm cho trẻ. Nên cho trẻ nằm đầu
cao, nằm ngữa xen kẽ nằm nghiêng.
Theo dõi và giải quyết những tình huống thường gặp
Ngoài việc hàng ngày lo và theo dõi việc ăn, bú, ngủ, tiêu, tiểu bạn cần quan tâm
theo dõi xem bé có bị thở nhanh hay thở rút lõm ngực nặng không? Bé có bị lạnh
hay nóng quá không? Da bé có bị vàng không? Rốn bé có hay bị chảy máu, mủ gì
không? Xem trẻ có bị ọc ói gì không?
Những việc cần làm khi trẻ khóc: cần xem bé có bị đói không, hãy cho trẻ bú, khi
trẻ no sẽ hết khóc. Xem trẻ có tiêu, tiểu gây ướt da, lạnh hay trẻ chưa đi tiêu, tiểu
được. Kiểm tra, thay tả hay cho bé đi tiêu. Xem trẻ có bị lạnh hay nóng quá
không? Tùy theo nhiệt độ môi trường và thân nhiệt trẻ bạn sẽ quyết định mặc thêm
áo, quần, đắp thêm chăn hay cởi bỏ bớt ra. Bạn có thể kiểm tra trẻ xem có côn
trùng chui vào cắn bé không? Có vật gì như kim gút tụt ra đâm vào bé không? Bạn
hãy dỗ dành bé, ôm bé vào lòng, ở nơi yên tĩnh. Nếu mọi cố gắng trên đều không
dỗ nín được trẻ bạn nên gọi giúp đỡ hay mang trẻ đến cơ sở y tế.
Biết khi nào nên đưa trẻ đến cơ sở y tế: bú kém, bỏ bú; Thở nhanh hơn 60 lần/phút
hoặc thở rút lõm ngực nặng; Li bì; Sốt hoặc hạ thân nhiệt; Tiêu máu, ói máu; Vàng
da; Rốn đỏ chảy máu, mủ; Khóc thét bất thường.
Biết cách cho uống thuốc và nhớ lịch chủng ngừa tiếp theo: nếu trẻ cần phải dùng
thuốc, hãy chắc rằng bạn hiểu và thực hiện được các y lệnh ghi trên toa thuốc. Nếu
không rõ, hãy hỏi lại. Không tự ý cho uống thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ
ngay cả thuốc bổ.
Bạn nên nhớ lịch chủng ngừa tiếp theo để thu xếp mang bé chủng ngừa đúng hẹn.
10 kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh chuẩn và đầy đủ nhất không phải
ai làm mẹ cũng biết
Sự chào đời của bé có thể mang đến cho bố mẹ rất nhiều niềm vui. Tuy nhiên, bên
cạnh đó việc chăm sóc em bé mới sinh cũng đòi hỏi rất nhiều trách nhiệm. Các bậc cha mẹ
mới có thể còn nhiều điều bỡ ngỡ trong quá trình cho bé ăn, ngủ và chơi.
Để chuẩn bị tốt nhất cho hành trình này, chúng tối sẽ tiết lộ 10 kĩ năng chăm sóc bé sơ sinh
mà mẹ nào cũng cần biết.
1. Cách bế trẻ sơ sinh
Khi em bé mới chào đời được trao vào vòng tay cha mẹ, rất nhiều người không biết cách bế
con sao cho đúng cách. Đặc biệt những người mới làm cha mẹ lần đầu sẽ có một chút sợ hãi
trong việc này. Điều quan trọng nhất là cha mẹ nên bế con với sự chú ý cao.
Mẹ nhớ giữ đầu và cổ bé khi bế.
Cổ của bé sơ sinh còn yếu vì vậy khi bế con, cha mẹ cần giữ tay mình dưới cổ bé. Do
bé chưa thể tự giữ thẳng cổ nên nhiệm vụ của cha mẹ là một tay đỡ cổ bé và tay còn lại đặt
dưới hông.
Cha mẹ cũng nên cẩn thận với các điểm mềm trên đầu bé sơ sinh. Nên hạn chế chạm
vào điểm mềm này. Để giúp bé cảm thấy an toàn thì nên bế bé gần với ngực của cha mẹ.
2. Mẹ cần phải tự chăm sóc bản thân tốt
30 ngày đầu tiên là quan trọng nhất. Đây là giai đoạn bé bắt đầu tiếp xúc với thế giới bên
ngoài. Tại thời điểm này, điều quan trọng nhất là mẹ cần phải biết chăm sóc bản thân tốt để
có đủ sức chăm con.
Mẹ cần chăm sóc bản thân tốt.
Sau khi sinh mẹ nên ăn uống đủ chất để đảm bảo sức khỏe và đủ sữa cho con bú. Giấc
ngủ luôn là vấn đề lớn nhất các bà mẹ phải đối mặt. Lời khuyên tốt nhất là mẹ nên ngủ khi
bé ngủ. Điều này sẽ đảm bảo mẹ ngủ đủ giấc.
3. Cách quấn khăn trẻ sơ sinh
Quấn khăn là cách tốt để giúp bé bình tĩnh và thoải mái hơn. Mẹ hãy cùng theo dõi cách
quấn khăn cho bé đúng cách nhé:
Các bước quấn khăn cho bé.
- Đầu tiên, mẹ chuẩn bị một chiếc khăn mềm mại, kích thước 70x70cm. Mẹ trải khăn trên
mặt phẳng an toàn và chắc chắn.
- Sau đó mẹ đặt khăn theo hình thoi, đối diện với mắt nhìn.
- Tiếp theo mẹ gấp góc trên cùng của hình thoi xuống khoảng 20cm. Đặt bé nằm vào giữa
tấm khăn sao cho lưng, cổ bé đề nên mép gấp.
- Đặt tay phải của bé xuôi theo cơ thể. Sau đó kéo góc trái của tấm khăn phủ lên tay phải và
cơ thể bé. Vòng khăn qua tay trái xuống lưng và gài khăn lại.
- Gập phần dưới của khăn lên để khăn bao bọc toàn bộ cơ thể bé.
- Kéo phần còn lại của khăn vòng qua người bé và gài lại.
4. Cách giúp bé ợ hơi
Ợ hơi là điều cần thiết giúp cho bé thoải mái, đặc biệt là trong vài tháng đầu tiên. Để làm
điều này, mẹ giữ bé giữ bé trên ngực mình sao cho cằm bé đặt trên vai mẹ. Đừng quên giữ
đầu và vai mẹ. Sau đó nhẹ nhàng xoa hoặc vỗ lưng bé.
Tư thế giúp bé hết ợ hơi.
Một phương pháp khác để giúp bé ợ hơi là đặt bé nằm trên hai chân mẹ. Giữ cằm và quai
hàm bé để đầu bé ngẩng cao không cho máu dồn nhanh về đầu. Sau đó xoa hoặc vỗ lưng bé
nhẹ nhàng.
5. Cách cho bé bú mẹ
Nuôi con bằng sữa mẹ rất quan trọng, đặc biệt là trong vài ngày đầu. Vì sữa mẹ là nguồn
dinh dưỡng tuyệt vời cho bé nên mẹ cần phải biết cho con bú đúng cách.
Nếu bé buồn ngủ khi bú hãy cù chân bé nhẹ nhàng.
Để giúp cho bé bú dễ dàng hơn mẹ có thể mua các thiết bị hỗ trợ cho con bú thích hợp. Nếu
bé hay buồn ngủ trong khi ăn thì mẹ có thể cù chân bé nhẹ nhàng để giúp bé tỉnh táo. Điều
này sẽ đảm bảo bé không ngủ khi còn đói.
6. Cách massage cho bé
Massage giúp cơ và xương bé phát triển.
Massage cho bé sơ sinh sẽ giúp cho xương, cơ bắp của bé phát triển tốt hơn. Quy tắc đầu
tiên là không bao giờ massage trước hoặc sau khi bé ăn. Để massage cho bé thành công mẹ
làm theo các bước sau: Đặt bé lên trên giường và massage nhẹ nhàng bằng dầu thực vật. Bắt
đầu với chân, theo sau là cánh tay, sau đó là ngực và cuối cùng là lưng của bé.
Xoa bóp không chỉ làm dịu bé mà còn giúp bé khỏe mạnh hơn.
7. Cách tắm cho bé
Bất kỳ phụ huynh mới nào cũng lo lắng về việc tắm cho con. Rất nhiều người e ngại và sợ
tắm cho bé sơ sinh. Điều quan trọng cần lưu ý là bé sơ sinh chỉ cần tắm bằng cách dùng khăn
sạch lau rửa người trong tuần đầu tiên trong đời. Mẹ nên chờ cho đến khi dây rốn khô và tự
rơi xuống mới cho bé tắm bồn.
Sau khi dây rốn rụng mới cho bé tắm bồn.
Tuy nhiên, bé không cần phải được tắm hàng ngày. Ngoài ra cần kiểm tra nhiệt độ nước
trước khi tắm cho bé. Không nên để bé trong bồn mà không có sự giám sát của mẹ dù chỉ là
1 giây.
8. Cách ru bé ngủ
Vài ngày đầu tiên đặc biệt khó khăn khi cho bé ngủ. Mẹ sẽ thường phải mất nhiều thời gian
để giúp bé ngủ đúng giờ giấc trong thời gian này. Mẹ nên giữ cho phòng sáng vào ban ngày
và tối mờ vào ban đêm. Điều này sẽ giúp bé hiểu được sự khác biệt giữa đêm và ngày.
Khi bé thiu thiu ngủ không nên nói chuyện với bé.
Khi bé thiu thiu ngủ, mẹ không nên hôn bé hãy nói chuyện với bé vì sẽ khiến bé thức dậy.
Hãy kiên nhẫn cho đến khi bé học được cách ngủ đúng giờ giấc.
9. Cách thay tã cho bé
Các bậc cha mẹ mới thường lúng túng trong việc thay tã cho con. Điều quan trọng là mẹ cần
phải chú ý thay tã cho bé đúng cách đến khi dây rốn khô và rụng. Không bao giờ để tã cao
hơn rốn bé. Mép tã phải luôn ở dưới rốn bé.
Quấn tã dưới rốn bé.
Có một vài điều khác mà mẹ nên ghi nhớ là luôn dùng khăn lau cho bé từ trước ra sau, đặc
biệt là với bé gái để tránh nhiễm trùng. Vùng da quấn tã phải khô, thoáng trước khi mặc tã
mới. Nếu bé bị hăm tã, hãy kiểm tra thường xuyên. Tã bẩn cũng là một trong các nguyên
nhân khiến bé bị hăm tã.
10. Cách liên kết với bé
Nói chuyện với bé thường xuyên giúp gắn kết mẹ con.
Cảm giác da kề da là tất cả những gì mẹ cần để liên kết với bé. Một điều quan trọng khác là
mẹ nên nhìn vào mắt bé và nói chuyện với bé. Dù bé chưa hiểu được những lời của mẹ
nhưng điều này rất hiệu quả trong việc tăng thêm sự gắn bó giữa mẹ và con. Do tầm nhìn
của bé không rộng chỉ khoảng 30cm nên mẹ hãy đến gần bé, mỉm cười và trò chuyện cùng
bé.
Hát ru, massage, chơi với bé cũng là cách tạo ra mối liên kết giữa hai mẹ con.