Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện gen
Tại sao cùng là hoa cẩm tú cầu( cùng kiểu gen) lại cho các màu sắc khác nhau như vậy?
Nghiên cứu VD3 SGK cho biết:
- Nguyên nhân gây bệnh
- Hậu quả của bệnh
- Khi nào bị bệnh mà bệnh không biểu hiện
THỰC HIỆN: GV PHẠM THỊ PHƯƠNG ANH
TRƯỜNG THPT NGUYỄN DU
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
Gen( ADN) mARN Polipeptit prôtêin tính trạng
Sự biểu hiện củTại sao tính trều bước nên chịđịnh chi phối
a gen qua nhi ạng do gen quy u sự
của môi trường(chịu tố bên trong vàềbênởi yếu tố thể)
yế ảnh hưởng nhi u b ngoài cơ
môi trường?
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
Ví dụ 1: Giống thỏ Himalaya
Cục nước đá
Nghiên cứu ví dụ SGK trả lời các câu hỏi sau:
Kết luận 1: Nhiệt độ cơ thể ( MT bên trong) đã ảnh
h- Đặc điểm sự aổngng thỏắc tố trên da haythích? độ đã
ưởng đến củ t giố hợp s Himalaya? Giải nhiệt
ả- Để ưởng tới sự cho giải n của kiểu gen thể hiệnhành làm
nh hchứng minh biểu hiệ thích, người ta đã tiến ra
kiểunghiệm trên thỏ như thế nào? Kết quả?
thí hình
- Vậy màu lông thỏ chịu ảnh hưởng của những yếu tố
nào?
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
Ví dụ 2: Hoa cẩm tú cầu
Tại sao
cùng là
Kết luận 2: độ ẩm trong
hoa cpH tú
đất ( MT bên ngoài) đã
cầu( cùng
ảnh hưởng tớgen) quy
kiểu i gen
định tính ltriạchomàu sắc
ạ ng các
hoa cẩm màuầsắc
tú c u
khác nhau
như vậy?
Môi trường(độ pH) khác nhau
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
Ví dụ 3. Bệnh phêninkêtô niệu ở người
Nguyên nhân: Do gen lặn trên NST thường quy định
Kết luận 3: Chế độ dinh dưỡng( MT bên ngoài) đã ảnh
hưởngốtiới ạn chuyểnệhoáệaxitamin phêninalanin
R losự biểu hi n b nh của gen
Hậu quả: Gây thiểu năngứu tuệ và nhiều rối ết: n khác
Nghiên c trí VD3 SGK cho bi loạ
ở trẻ( Kiểu hình) - Nguyên nhân gây bệnh
- Hậu quả của bệnh
Nếu phát hiện sớm + ăn bị bệnh ợp lý ệnhtrẻ có thể phát
- Khi nào kiêng h mà b thì không
biểu hiện
triển bình thường
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
Ví dụ 1: Giống thỏ Himalaya
Ví dụ 2: Hoa cẩm tú cầu
Ví dụ 3. Bệnh phêninkêtô niệu ở người
Kết luận : Kiểu hình là sự tương tác giữa kiểu gen với môi
trường cụ thể
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
Giống lúa DR2 (KG)
Nhà A Nhà B Nhà C
Giống lúa DR2 (KG)
Chăm sóc Chăm sóc
Chăm sóc bình
tốt( MT1) kém ( MT3)
thường ( MT2)
NS 3,5 tạ/ NS 2,5 tạ/ NS 1,5 tạ/
sào( KH1) sào( KH2) sào( KH3)
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
* Mức phản ứng là tập hợp trườkiểu hình của cùng một
Môi các ng 1 Kiểu hình 1
kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau
Môi trường 2 Kiểu hình 2
Có 2 loại mứấyphản mứMôi trường 3 Phân biKiểu hình 3
Có m c loại ứng:phản ứng?
c ệt các
- Mức phản ứloạirộng: là nhữngng Choạví dvề số lượng
ng mức Môi n ứng? n tr ng ụ Kiểu hình n
phả trườ tính
( năng suất, khối lượng, tốc độ sinh trưởng...)
n môi trường
- Mức phản ứng hẹp: là những tính trạng về n kiểuượng(
chất l hình
Mức phản ứng là gì?
tỉ lệ bơ trong sữa, tỉ lệ nạc của thịt..)
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
b. Xác định mức phản ứng của một kiểu gen
- Tạo ra được các cá thể có cùng một kiểu gen
Làm thế nào để xác định mức
- Với cây sinh sản sinh của một kiểu tgen?cành của cùng
phản ứng dưỡng thì cắ các
một cây đem trồng trong điều kiện môi trường khác nhau
để theo dõi
Kiểu hình khác nhau nhiều Mức phản ứng rộng
Kiểu hình khác nhau ít Mức phản ứng hẹp
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
b. Xác định mức phản ứng của một kiểu gen
c. Tính mềm dẻo của kiểu hình( thường biến)
Ở NƯỚC
Mùa hè
Lông mỏng, nâu sẫm
“ phao” trắng, xốp, thân
hoặc xám đen lẫn với màu
mềm nổi trên mặt nước
đất, cát
Ở CẠN
Mùa đông
Không có phao, thân thảo
Lông dày, trắng lẫn với
thích nghi với lối sống ở cạn
màu tuyết
Dừa nước
Loài cáo Bắc cực, Nam cực
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA KIỂU GEN
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
b. Xác định mức phản ứng của một kiểu gen Nguyên
c. Tính mềm dẻo của kiểu hình( thường biến) nhân nào
gây nên
- Sự mềm dẻo kiểu hình là hiện tượng 1
.........(1)..........có thể thay đổi ........(2)..........trước ự mềm
s những
dẻo kiểu
điều kiện ...........(3).........khác nhau
- Sự mềm dẻo kiểu hình là do sự tự điều chỉnh hình? lí về sinh
giúp sinh vật thích nghi với sự thay đổi của môi trường
- Mức độ mềm dẻo kiểu hình
- Mức độ mềmụ thuộc u hình u tố nào?c vào kiểu gen
ph dẻo kiể vào yế phụ thuộ
Củng cố
1. Sự mềm dẻo kiểu hình có nghĩa là
A. một kiểu hình có thể do nhiều kiểu gen quy định
B. một kiểu gen có thể biểu hiện thành nhiều kiểu
hình trước các điều kiện môi trường khác nhau
C. tính trạng có mức phản ứng rộng
D. sự điều chỉnh kiểu hình theo sự biến đổi
của kiểu gen
2. Phát biểu nào sau đây đúng với khái niệm
kiểu hình
A. kiểu hình liên tục thay đổi khi điều kiện môi
trường thay đổi
B. kiểu hình ổn định khi môi trường thay đổi
C. kiểu hình được tạo thành do sự tương tác
giữa kiểu gen và điều kiện môi trường
D. kiểu hình khó thay đổi khi môi trường thay đổi
So sánh mức phản ứng và sự mềm dẻo kiểu hình qua bảng
sau:
Chỉ tiêu so Mức phản ứng Sự mềm dẻo KH
sánh
Khái niệm Tập hợp các kiểu hình của Thay đổi kiểu hình của
cùng một kiểu gen cùng một kiểu gen
Nguyên nhân
Tương tác với môi trường Sự tự điều chỉnh về
sinh lí
Đồng loạt, theo một
Tính chất Tuỳ từng tính trạng
hướng
Di truyền được Không di truyền
Ý nghĩa MPƯ càng rộng, sinh vật Thích nghi với sự thay
càng thích nghi tiến đổi của môi trường
hoá
3. Nói: Cô ấy được mẹ truyền cho
tính trạng ” má lúm đồng tiền”có
chính xác không? Nếu cần thì phải
sửa lại câu nói này như thế nào?
Về nhà
So sánh mức phản ứng và sự mềm dẻo
kiểu hình qua bảng sau:
Chỉ tiêu Mức phản ứng Sự mềm dẻo
so sánh KH
Khái niệm
Nguyên
nhân
Tính chất
Ý nghĩa