Khi chúng ta ăn thức ăn từ ĐV và TV, các enzyme phân giải thành các acid amin.
Các acid amin được hấp thu vào tế bào, và liên kết với nhau theo 1 trình tự nhất định
(cấu trúc bậc 1) tạo nên protein đặc hiệu cho cơ thể.
I. Cấu trúc acid nucleic:
_ Acid nucleic là đại phân tử sinh học, cấu tạo từ nhiều đơn phân là nucleotid.
_ Cấu tạo gồm 3 phần: baz nitơ, đường C5 và acid photphoric. Nếu thành phần
ko có acid photphoric thì gọi là nucleozit.
_ Nhiều đơn phân nucleotid liên kết với nhau nhờ liên kết photpho-diester (giữa
acid photphoric của nucleotid này với đường C5 của nucleotid tiếp theo), tạo nên chuỗi
dài gọi là polynucleotid.
_ Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các nucleotid trong chuỗi tạo
nên cấu trúc bậc 1 và thể hiện tính đặc thù của acid nucleotid đó.
_ Ko chỉ cấu thành acid nucleotid, chúng còn có vai trò quan trọng, như sử dụng
làm chất tích lũy năng lượng cao (ATP), chất vận chuyển H, chất làm tín hiệu (AMP).
_ Có 2 loại acid nucleotid.
II. Acid deoxyribonucleotid (ADN):
_ Có 4 loại baz nito : Adenin (A), Guanin (A), Citozin (C), Timin (T). Baz nitơ
liên kết với đường deoxyribozơ và acid photphoric để tạo nên 4 loại nucleotid. 4 lọai
nucleotid này liên kết với nhau nhờ liên kết photpho – diester để tạo nên chuỗi dài, gọi
là chuỗi polynucleotid.
_ Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của nucleotid thể hiện cấu trúc bậc
1 của DNA – là cách thức để mã hóa thông tin di truyền. Trình tự sắp xếp của 1 bộ
ba nucleotid quy định trình tự sắp xếp cảu 1 acid amin.
_ Hai mạch DNA liên kết với nhau tạo thành sợi xoắn kép theo nguyên tắc bổ
sung : A=T và G=C. Hai mạch xoắn theo trục giữa và ngược chiều nhau, 1 mạch theo
hướng 3’-5’, mạch kia theo hướng 5’-3’.
III. Acid ribonucleotid (ARN):
_ Có 4 lọai baz nitơ : A, G, C, U và đường ribozơ. 4 loại nucleotid liên kết với
nhau tạo mạch đơn polyribonucleotid. ARN được tế bào sự dụng như chất truyền
đạt thông tin di truyền.
_ Có 3 loại ARN:
mARN – thông tin : là mạch đơn được phiên mã từ ADN trong nhân, vận
chuyển ra tế bào chất, sự dụng làm khuôn tổng hợp protein. Trong 1 tế bào người, có
khoảng 80.000 – 100.000 ph.tử mARN được dùng làm khuôn để tổng hợp nên 100.000
protein khác nhau.
rARN – ribosome : là loại ARN có hàm lượng nhiều nhất, chiếm 80%
lượng ARN của tế bào, được phiên mã từ ADN trong nhân, liên kết với protein tạo nên
ribosome, và là nơi tổng hợp protein.
tARN – vận tải : vận chuyển các acid amin để lắp ráp vào mạch polypeptid
khi tổng hợp protein. tARN là những ph.tử bé, chỉ chứa khoảng 75-85 nucleotid. Có
trên 20 loại tARN khác nhau đặc trưng cho 20 loại acid amin khác nhau. tARN được
tổng hợp trong nhân, cấu trúc của chúng có những phần cuộn gấp đặc thù, cho phép
chúng nhận biết các acid amin vận chuyển. Đồng thời có chứa bộ ba đối mã
anticodon bổ sung cho bộ ba codon của mARN, điều này cho phép chúng lắp ráp đúng
các acid amin trong mạch polypeptid theo mã trong mARN.
Copyright by webtailieu.net